اعتیاد، درمانی بی نتیجه

دكتر فردی در این برنامه گفت :
برای این كه ما دردی را مهار كنیم ابتدا باید ریشه و سرچشمه آن را پیدا كنیم. وقتی ما به عنوان انسان حامل دردهای حل نشده بسیار هستیم به صورت غریزی به صورت عوامل بیرونی برای آرامش می گردیم كه متأسفانه همین امر می شود منشأ اعتیاد. او در ادامه گفت : اعتیادهای رفتاری همانند اعتیاد به مواد مخدر، اعتیاد واقعی محسوب می شوند و زندگی افراد مبتلا را تباه می كنند. این گونه اعتیادها بر اثر وسواس و رفتارهای اجباری و مشغول شدن ذهن با مسایلی همچون قمار، عشق و علاقه، روابط جنسی یا پر خوری به وجود می آیند. اعتیادهای رفتاری نیز همانند اعتیاد به مواد مخدر، بیماری خانوادگی محسوب می شود چون زندگی بستگان و اطرافیان فرد مبتلا را نیز تحت تاثیر قرار داده و به آشوب می كشد. در این بخش از كتابچه، اطلاعات كلی و اجمالی در باره انواع اعتیادهای رفتاری كه دانشمندان آن را نیز همانند اعتیاد به مواد مصرفی ، بسیار متداول و ویرانگر می دانند، ارایه شده است.

اعتیاد رفتاری چیست
اعتیاد رفتاری به رفتاری اجباری وسواس مانند گفته می شود كه فرد مبتلا نمی تواند آن را كنترل كند و با وجود آسیب های كه به خود وی و دیگران می رساند نمی تواند فقط با اراده خود از آن دست بردارد. این گونه رفتارهای اعتیادی عبارتند از قمار، روابط جنسی ، اعتیاد به غذا یا پرخوری، اعتیاد به كار و اینترنت. اصطلاح رفتارهای اعتیادی را می توان درباره انواع رفتاری ها مزمن و وسواس گونه كه باعث می شود فرد مبتلا دچار اضطراب و تشویش شود اما با مصرف مواد شمیایی مخدر همراه نیست، به كار برد.

درك و پی بردن به ماهیت رفتارهای اعتیادی كار چندان ساده ای نیست. تشخیص اعتیاد به مواد مخدر به علت اینكه فرد معتاد مواد عملاً مصرف می كند و عوارض و نشانه های اعتیاد به مواد نیز كاملا مشخص هستند به سادگی امكان پذیر است. برای مثال وقتی فردی به كوكائین اعتیاد داشته باشد، مردم به راحتی می توانند معتاد بودن این فرد را تشخیص دهند. شخص معتاد به مواد مخدر با آنكه می داند مصرف این ماده مخدر پی آمدهای بسیار مخرب و زیان آوری برای خود او و دیگران دارد اما نمی تواند مصرف آن را فقط با تكیه به اراده خود قطع كند یا مصرف مواد را كنترل كند. مصرف كنندگان مواد مخدر معتاد هستند و از ظاهر و رفتار آن ها به خوبی می توان معتاد بودن آن ها را تشخیص داد. بر خلاف رفتارهای اعتیادی كه تحقیق و پژوهش چندانی درباره آن صورت نگرفته است درباره اعتیاد به مواد مخدر تحقیقات بسیار گسترده و فراوانی انجام شده است و نتیجه همه تحقیقات نشان می دهد كه اعتیاد به مواد مخدر در واقع یك نوع بیماری است كه بر اثر آسیب دیدن مغز ایجاد می شود. مصرف مواد شیمایی مخدر باعث می شود كه سیستم ارتباطی مغز فرد معتاد به تدریج از حال عادی و طبیعی خارج شود. خلاصه اینكه اعتیاد به مواد مخدر اعلائم و نشانه های بسیار مشخصی دارد و به راحتی می توان معتاد بودن یك فرد به مواد مخدر را تشخیص داد.

بر خلاف اعتیاد به مواد مخدر، رفتارهای اعتیادی در بیشتر مواقع نادیده گرفته شده و چندان جدی گرفته نمی شوند چون این نوع اعتیاد با مصرف مواد شیمایی همراه نمی باشد. از جمله عوامل و مسایل دیگری كه باعث می شود تشخیص رفتارهای اعتیادی دشوار شود این است كه رفتارهایی كه حالت اعتیاد پیدا كرده اند در واقع جزیی از رفتارهای روز مره انسان ها هستند و رفتارهای عجیب و غریبی نیستند كه بتوان غیر عادی بودن آن ها را به راحتی تشخیص داد. كارها و رفتارهایی همچون خوردن و نوشیدن، كار كردن و لذب بردن از رابطه جنسی در واقع بخشی از زندگی هر انسانی را تشكیل می دهند. به همین علت است كه به اعتیاد رفتاری ” اعتیاد فرایند” نیز گفته می شود. برخلاف مصرف مواد مخدر كه كاری غیر طبیعی و غیر عادی برای یك انسان سالم محسوب می شود، رفتارهای اعتیادی بخشی از فرایند زندگی انسان محسوب می شوند. فقط زمانی كه این گونه رفتارها حالت وسواس و مخرب پیدا می كنند به آن ها رفتاری اعتیادی گفته می شود. آغاز تبدیل شدن یك كار ناهنجار به رفتاری اعتیادی، احساس لذت بردن شخص از انجام آن كار است. در ابتدا افراد تلاش می كنند تا تجربه های خود در زندگی را افزایش دهند اما همین تجربه ها بعد ها به راهی برای مقابله با تشویش و اضطراب تبدیل می شود. روند روی آوردن به یك كار و انجام آن به گونه ای است كه دفعات انجام آن كار به تدریج افزایش یافته و حالت روزمره پیدا می كند و در نهایت به بخش مهمی از زندگی فرد برای آنجام آن كار صرف می شود. وقتی انسان به كاری اعتیاد پیدا كرد، آن وقت است كه اغلب هوس می كند یا به قول معروف ویار می كند تا آن رفتار اعتیادی را تكرار كند. فرد مبتلا به رفتار اعتیادی تلاش می كند تا مشكلات و ناراحتی های مربوط به كار اعتیادی یا وسواس خود را از والدین و اطرافیانش مخفی كند و با مخفی كاری های خود اعتماد اعضای خانواده را از دست می دهد. فردی كه به رفتار اعتیادی مبتلا شده است با انجام دادن این گونه كارها احساس آرامش و لذت می كند. به تدریج عوارض و پی آمدهای رفتارهای اعتیادی در فرد معتاد به این گونه رفتارها، ظاهر می شود اما او با وجود مشكلاتی كه برایش ایجاد شده است به انجام این كارها ادامه می دهد.

این نشانه ها و عوارض رفتارهای اعتیادی، واقعی هستند چون همان نشانه هایی هستند كه اعتیاد به مواد مخدر در زندگی انسان به جا می گذارد و در بسیاری از مواقع در زندگی انسان مسایل و مشكلات جدی ایجاد می كنند. رفتارهای اعتیادی نیز مثل اعتیاد به مواد مخدر در روابط فرد معتاد با دیگران مشكل ایجاد می كند و باعث می شود كه فرد معتاد مسئولیت ها و وظایف خود در قبال افراد خانواده یا دوستان و بستگان خود را به علت رفتارهای اعتیادی خود نادیده بگیرد و از آن ها غافل شود. فردی كه دچار رفتارهای اعتیادی شده است اعتماد اعضای خانواده خود را از دست می دهد و برای اینكه اطرافیانش متوجه مشكلات وی نشود، عذاب و درد سرهای خود را از دیگران پنهان می كند. همه این مسایل نشان می دهد اعتیاد به این گونه رفتارها درست مانند اعتیاد به مواد مخدر، فعالیت مغز انسان را از حالت عادی و طبیعی خارج می كند اما برای روشن تر شدن پی آمدهای مخرب رفتارهای اعتیادی، باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد تا معلوم و مشخص شود كه رفتارهای اعتیاد چگونه و تا چه میزان به مغز انسان آسیب می رساند.