بریكولاژ، زندگی نادر مشایخی

كارگردان «بریكولاژ، زندگی نادر مشایخی» در برنامه «ایل بانگ» بیان كرد: بریكولاژ بازنشر كولاژ و نوعی چهل‌تكه‌سازی است كه یك رفتار عمدتاً پست‌مدرن محسوب می‌شود و فرهنگ ما از دید نادر مشایخی نوعی بریكولاژ است.

در برنامه این هفته مجله موسیقی «ایل بانگ» كه ساعات پایانی جمعه 26 آذر از رادیو فرهنگ پخش شد، پیرامون فیلم «بریكولاژ، زندگی نادر مشایخی» درباره جهان موسیقایی نادر مشایخی كه این هفته در جشنواره سینما حقیقت به نمایش در آمد، گفت‌وگو شد.

در این برنامه صادق چراغی؛ كارشناس موسیقی و مجری برنامه گفت‌وگویی با رحمان حاصلی تهیه‌ كننده فیلم بریكولاژ و محمود توسلیان كارگردان این فیلم انجام داد.

رحمان حاصلی در رابطه با این مستند و روند تولید آن بیان كرد: من از دغدغه‌مندان حوزه موسیقی هستم و سال‌ها در حوزه موسیقی نواحی و دیگر حوزه‌ها ورود كرده‌ام. در رابطه با «بریكولاژ» وقتی كه آقای توسلیان كارگردان این فیلم ایده اولیه را مطرح كرد شناختی نسبت به نادر مشایخی نداشتم ولی بعد از دیدار با وی و ارتباطی كه برقرار شد علاقه‌ام نسبت به ساخت این فیلم بیشتر شد. با توجه به دانشی كه آقای مشایخی داشتند در جاهای مختلف فیلم جاری شد و به نظرم از فیلم‌هایی است كه به مرور زمان جای خود را پیدا خواهد كرد.

وی ادامه داد: مدت‌ها است كه موسیقی ما در یك روند قهقرایی قرار گرفته است چه رسد به فیلم‌ها و افراد حوزه موسیقی كه از اساتید هستند و یك به یك حذف می‌شوند و از آنها صحبت خاصی بر جای نمی‌ماند و هنگامی به سراغ آنها می‌رویم كه دیر است.

حاصلی خاطرنشان كرد: نادر مشایخی نزدیك به ده سال است كه به ایران بازگشته ولی هنوز خیلی‌ها او را نمی‌شناسند و با موسیقی او آشنا نیستند ضمن اینكه خود موسیقی مدرن و راهی كه مشایخی پیش گرفته است زیاد در كشور ما شناخته نیست و این دردناك است. ما تلاش كردیم كه در یك گوشه برای آیندگان چراغی روشن كنیم.
وی اظهار كرد: در ادامه كه جلو رفتیم دیدم كه نگاه نادر مشایخی به تلفیق سنت و مدرنیته ایده‌های تازه‌ای داد و ابعاد جدیدتری پیدا كرد. ما به سمت «بریكولاژ» رفتیم كه یك نگره جدیدی از یك آهنگساز قدیمی فرانسوی است كه نادر مشایخی از او الهام گرفته است كه ایرانی‌ها به زندگی بریكولاژ نگاه می‌كنند و زندگی آنها یك جور سرهم‌بندی است.

تهیه كننده مستند «بریكولاژ» افزود: در این فیلم ما هم زندگی نادر مشایخی را بریكولاژ دیدیم و سرهم‌بندی كردیم. واقعیت آن است كه ما به ساخت یك مستند صرف كه از دوران تولد تا امروز نپرداختیم بلكه یك مقطع را درنظر گرفتیم و این ایده را دنبال كردیم كه یك سرهم‌بندی از زندگی نادر باشد.

تنها فیلم موسیقی در سینما حقیقت

محمود توسلیان نیز در این برنامه بیان كرد: تقریباً سه سال از وقت ما به ساخت این فیلم گذشت و مستند «بریكولاژ، زندگی نادر مشایخی» در واقع طرح موضوعی است كه بخشی از زندگی استاد نادر مشایخی را نشان می‌دهد. امسال این فیلم تنها فیلمی بود كه در حوزه فعالیت‌های موسیقی در جشنواره سینما حقیقت حضور داشت و امیدوارم كه دولت، دستگاه‌ها و بخش‌های تاثیرگذار در فرهنگ از این قبیل آثار حمایت بیشتری كنند.

وی اظهار كرد: نقدی كه به ساخت آثار در حوزه موسیقی وارد است این است كه جوان‌ها و تازه‌كارهایی كه هم انگیزه، شناخت و علاقه دارند حمایت نمی‌شوند و باید با توان و سرمایه‌گذاری خود وارد این عرصه شوند و بعد از آن حمایت می‌شوند. در صورتی كه به نظر من باید كسی كه تازه وارد و كم‌تجربه است حمایت شود و به جایی برسد كه بتواند اثر مستقل تولید كند.
توسلیان با بیان اینكه من خیلی علاقه‌مند بودم تاریخ شفاهی موسیقی ایران را به كمك گروهی به صورت مكتوب، تدوین كنم؛ ادامه داد: این اتفاق نیفتاد و ساخت بریكولاژ با همكاری و همراهی اساتید نادر مشایخی و حسین علیزاده و حمایت رحمان حاصلی و تدوین خدایار قاقانی رخ داد. این فیلم یك جزء كوچك از یك ایده بزرگ ثبت تاریخ شفاهی موسیقی ایران است كه امیدوارم روزی محقق شود.

وی در رابطه با مفهوم واژه بریكولاژ بیان كرد: بریكولاژ یعنی تبدیل كردن یك امر عادی به یك امر فراعادی یا سیاسی. آن هم از طریق انتقال یكسری عنصر كه از یك زمینه به یك زمینه دیگر منتقل می‌شوند و یك معنا و مفهوم جدیدی به عنصر اولیه اضافه می‌كنند. مانند چهل تكه كه از تعداد زیادی جز كوچكتر تشكیل شده است. در واقع بریكولاژ بازنشر كولاژ است. این چهل‌تكه‌سازی به تعریف فلاسفه امروز، یك رفتار عمدتاً پست‌مدرن تعبیر می‌شود و فرهنگ ما از دید آقای نادر مشایخی نوعی بریكولاژ است.