«بهروز رضوی» در برنامه مستند «چراغداران» رادیو فرهنگ سه شنبه 2 شهریور ماه بخش هایی از زندگی «اسماعیل نواب صفا » نویسنده، محقق، شاعر و ترانه‌سرا را روایت می كند.
در برنامه « چراغداران» كه شرح كوتاهی از زندگی مفاخر ادبی و فرهنگی كشورمان است امروز بهروز رضوی بخش هایی از داستان زندگی اسماعیل نواب صفا؛ موسیقیدان كشورمان را روایت می كند.
سیّد اسماعیل نوّاب صفا در بیست و نهم اسفند 1303 در كرمانشاه دیده به جهان گشود. خاندان پدری او از جملهٔ نواب‌های اصفهان بودند (بطور كلّی در اصفهان به خانواده‌های منسوب به صفویّه «نوّاب» می‌گفتند) و دایی پدرش «میرزا عبدالوهاب خان معتمدالدوله» ملقب به نشاط اصفهانی از شاعران دورهٔ قاجار بود.
پدر نوّاب صفا بعدها، بواسطهٔ مشاغل دولتی خویش به اتفاق خانواده در كرمانشاه ساكن شدند. همچنین مادرِ اسماعیل دختر میرزا حسن خان بصیری بود كه به اتفاق یكی از خاله‌هایش، یعنی فاطمه خانم بصیری مؤسس و گردانندهٔ نخستین مدرسه ملّی دخترانه بنام «بصیرت» در سال 1308 در شهر كرمانشاه بودند.
«نوّاب صفا» در شهریور 1326 همكاری خود را با رادیو تهران آغاز و به عضویّت و دبیری شورای نویسندگان رادیو درآمد و همچنین بر برنامه-های رادیو نظارت می‌كرد.همچنین ، مدتی نیز همراه با یاور همدانی از تهران به رشت رفت و تا دو سال با هم در رادیو گیلان همكاری كردند.
نواب صفا برای آهنگسازانِ نامداری چون استادان علی تجویدی، مجید وفادار، حسین یاحقی، مرتضی محجوبی، پرویز یاحقی، روح‌الله خالقی، حبیب‌الله بدیعی، همایون خرّم، مهدی خالدی، عباس شاپوری، اسماعیل مهرتاش و جواد لشكری ترانه سروده است.
از ترانه‌های معروف وی می‌توان به آهنگ‌های «آمد نوبهار» (مهدی خالدی)، «تك درخت» (آهنگساز: عباس شاپوری)، «دردآشنا» (جواد لشكری)، «جوانی» (حسین یاحقی)، «امید دل» (پرویز یاحقی) و «چه شبها» (مرتضی محجوبی) اشاره كرد
وی تا سالهای قبل از پیروزی انقلاب و همین‌طور در چند مورد طی سالهای پس از انقلاب به فعالیت ترانه‌سرایی خویش ادامه داد، اما در سالهای پس از انقلاب و تا پایان عمر، به تحقیق و نویسندگی نیز مشغول شد و كتابهای قصهٔ شمع كه شرح خاطرات هنری او است، تفسیر پنج قصیده از اسدی طوسی، نغمهٔ مهر كه شرح حال پنج شاعر و عارف مشهور از جمله مولانا، سعدی، حافظ، بابا طاهر و خواجه عبدالله انصاری از جمله آثار مكتوب وی است،همچنین مجموعهٔ اشعارش به نام از یاد رفته و مجموعهٔ ترانه‌هایش با نام تك درخت را چاپ كرد ،او همچنین «سفرنامهٔ فرهاد میرزا معتمدالدوله» را با تجزیه و تحلیل كامل شرح حال فرهاد میرزا تصحیح و تحشیه كرده و نیز «منشأت فرهاد میرزا» نیز از جمله آثار نوشتاری اسماعیل نوّاب صفا است.
نواب صفا همچنین در مدتی كوتاه برنامه رادیویی «قصه شمع» را روی آنتن می‌فرستاده كه همین برنامه نیز خود، موجب آگاهی‌بخشی درباره برخی موسیقی‌دانان درجه‌یك ایران می‌شده است. این برنامه را اسماعیل نواب صفا در سال 1340، زمانی كه عضو شورای نویسندگان رادیو بود، پدید آورد. «قصه شمع» هفته ای یك بار به مدت زمان نیم ساعت از رادیو پخش می‌شد. هر برنامه «قصه شمع» اختصاص داشت به معرفی آهنگی از آهنگسازان موسیقی ایران و در هر برنامه ضمنِ پخشِ آهنگ، شرحِ حالی از آهنگسازِ آن داده می‌شد و چگونگی ساختِ آن اثر نیز طی گفت‌وگو با آهنگساز، شاعر و ناشرِ آن به آگاهی شنوندگان رسانده می‌شد. این برنامه به مدت چهار ماه پخش می‌شد و گویندگی آن را تقی روحانی (نخستین برنامه)، ایرج گرگین و آذر پژوهش برعهده داشتند.
اسماعیل نوّاب صفا صبح روز جمعه 19 فروردین ماه سال 1384 درگذشت و پیكرش در قطعه هنرمندان واقع در بهشت زهرای تهران به خاك سپرده شد.
برنامه «چراغداران» را به تهیه كنندگی حسینی باغسنگانی و روایت بهروز رضوی ساعت 12:40 روی موج اف ام ردیف106 مگاهرتز از رادیو فرهنگ بشنوید .
