محمد علی مومنی كارشناس مجری برنامه ی مجله ی نیمروز امروز درباره ی محاكمه ی دكتر مصدق و دلایل آن پس از كودتای 28 مرداد با رضا مختاری اصفهانی پژوهشگر تاریخ گفتگو كرد .
محمد علی مومنی كارشناس مجری برنامه ی مجله ی نیمروز امروز درباره ی محاكمه ی دكتر مصدق و دلایل آن پس از كودتای 28 مرداد با رضا مختاری اصفهانی پژوهشگر تاریخ گفتگو كرد .
رضا مختاری اصفهانی پژوهشگر و محقق تاریخ درباره ی وقایع قبل از كودتای 28 مرداد و نگاه مردم گفت : دكتر مصدق از جمله رجال خوشنام تاریخ ایران است و به نوعی شخصیت و تفكر دكتر مصدق به گونه ای بود كه در تاریخ ایران به خوشنامی باقی ماند . بر همین اساس مخالفان او را به عوام فریبی متهم می كردند افرادی چون حسن وثوق الدوله ، محمد علی فروغی ، جمال امامی و سید حسن مدرس در برهه ای او را به عوام فریبی متهم كردند اما دكتر مصدق كه پایپند یك سری اصول و آرمانهایی بود تلاش كرد بر اساس آن آرمانها عمل كند . در تاریخ نقل شده كه مردم دكتر مصدق را بر دوش های خود گرفتند و دكتر مصدق گفت : مجلس اینجاست جایی كه مردم حضور داشته باشند .
در آن برهه ی زمانی و با وجود اختناق بسیار و پس از شهریور 1320مردم این رفتار و دیدگاه دكتر مصدق را یك فرصت می دانستند . بنابراین دكتر مصدق در زمان خود به عنوان یك شخصیت بر جسته و خوشنام مطرح بود و بر این اساس به نخست وزیری برگزیده شد تا نهضت ملی شدن صنعت نفت را در كنار آیت اله كاشانی پیش ببرد .
رضا مختاری اصفهانی در پاسخ به این پرسش كه چرا مردم در صبح كوتادی 28 مرداد شعار زنده باد مصدق سر دادند اما در عصر همان روز اوضاع تغییر كرد و مردم شعار مرده باد مصدق سر دادند گفت : بر اساس آنچه از اسناد ومدارك بر می آید این نقل تنها افسانه ای است كه می خواهند كودتای 28 مرداد را به عنوان جنبشی مردمی جلوه دهند . زیرا قبل از كودتای 28 مرداد محمد رضا شاه در تاریخ 25 مرداد و با این بهانه كه در نبود مجلس شاه این حق را دارد كه نخست وزیر را عزل كند دست خطی مبنی بر عزل دكتر مصدق به در خانه ی ایشان فرستاد. اما طبق قانون اساسی شاه چنین اختیاری ندارد . محمد رضا شاه با استناد به پیشینه ای كه مربوط به دوره ی احمد شاه بود این اقدام را انجام داد زیرا احمد شاه قاجار به دلیل نبود مجلس صمصام الساطنه را بر كنار كرد .
رضا مختاری اصفهانی در ادامه گفت : وقتی كودتای 25 مرداد با شكست مواجه شد در بهارستان تظاهراتی در حمایت از دكتر مصدق برگزار شد . در این تظاهرات دكتر حسین فاطمی سخنرانی كرد و به خانواده و پدر محمد رضا شاه را مورد توهین قرار داد و به همین علت پس از كودتای 28 مرداد كشته شد .
در این تظاهرات و پس از آن مردم وارد میدان شدند و از دكتر مصدق حمایت كردند در حقیقت به خاطر حضور مردم كودتای 25 مرداد شكست خورد اما عصر روز 27 مرداد دكتر مصدق بیانیه ای صادر كرد ودر آن هر گونه اجتماع له یا علیه دولت را ممنوع اعلام كرد . در این فضای انفعالی دكتر مصدق به مردم امر كرد كه از صحنه خارج شوند . كودتای 28 مرداد در شرایطی صورت گرفت كه مردم در آن حضور نداشتند و اینگونه نبود كه مردم صبح شعار زنده باد مصدق سر دهند و عصر مرده باد مصدق بگویند .
رضا مختاری اصفهانی درباره ی دلایل محاكمه ی دكتر مصدق گفت : قرار بود كودتای 28 مرداد قانونی جلوه كند و برای این امر یك سری لوازم و نمایشنیاز بود . یكی از نمایش ها این بود كه دكتر مصدق به عنوان كسی كه مرتكب رفتاری غیر قانونی شده باید محاكمه شود . جلسه ی دادگاهی برای دكتر محمد مصدق برپا شد اما دكتر مصدق با زكاوت خود این دادگاه را تبدیل به دادگاهی برعلیه نظام سلطنت كرد .این اتفاق در جهان مخابره شد به این ترتیب نه تنها نتوانستند دكتر مصدق را به عنوان فردی منفور جلوه دهند بلكه محبوبیت بیشتری را برای دكتر مصدق رقم زدند .
