نشست ادبی سخن حافظ

گفتگو با احسان الله شكراللهی شاعر و مدیر انتشارات در برنامه ققنوس

1403/07/20
|
13:14

شكراللهی در مورد این نشست ادبی و تاثیر حافظ بر مخاطبان صحبت كرد و گفت :
شعر حافظ شعری جهانی است. اگر ابیات حافظ را بررسی كنیم می توانیم به نكات حائز اهمیتی برسیم.
رمز پردازی و حضور سمبولیسم غنی
رمز پردازی و حضور سمبولیسم شعر حافظ را خانه راز كرده است و بدان وجوه گوناگون بخشیده است. شعر وی بیش از هر چیز به آینه ای می ماند كه صورت مخاطبانش را در خود می نمایاند، و این موضوع به دلیل حضور سرشار نمادها و سمبول هایی است كه حافظ در اشعارش آفریده است و یا به سمبولهای موجود در سنت شعر فارسی روحی حافظانه دمیده است. چنان كه در بیت زیر "شب تاریك" و "گرداب هایل" و . . . را می توان به وجوه گوناگون عرفانی، اجتماعی و شخصی تفسیر و تأویل كرد.

شب تاریك و بیم موج وگردابی چنین هایل كجا دانند حال ما سبكباران ساحل ها

شكراللهی در ادامه گفت :

شعر حافظ، شعر ایهام و ابهام است، ابهام شعر حافظ لذت بخش و رازناك است. نقش موثر ایهام در شعر حافظ را می توان از چند نظر تفسیر كرد:
اول، آن كه حافظ به اقتضای هنرمندی و شاعریش می كوشیده است تا شعر خود را بـه ناب ترینحالت‌ممكن‌صورت بخشد و از آنجا كه ابهام جزء لاینفك شعر ناب محسوب می شود، حافظ از بیشترین سود و بهره را از آن برده است. دوم آن كه زمان پرفتنه حافظ، از ظاهر معترض زبانی خاص طلب می كرد؛ زبانی كه قابل تفسیر به مواضع مختلف باشد و شاعر با رویكردی كه به ایهام و سمبول و طنز داشت، توانست چنین زبان شگفت انگیزی را ابداع كند؛ زبانی كه هم قابلیت بیان ناگفته ها را داشت و هم سراینده اش را از فتنه های زمان در امان می داشت.
سوم آن كه در سنن عرفانی آشكار كردن اسرار ناپسند شمرده می شود و شاعر و عارف متفكر، مجبور به آموختن زبان رمز است و راز آموزی عارفانه زبانی خاص دارد. از آن جا كه حافظ شاعری با تعلقات عمیق عرفانـــی است، بی ربط نیست كه از ایهام به عالی ترین شكلش بهره بگیرد:

دی می شد و گفتم صنما عهد به جای آر
گفتا غلطی خواجه، در این عهد وفا نیست

او در پایان گفت :


نشست «سخن حافظ از شرق تا غرب» به مناسبت گرامیداشت روز حافظ شیرازی روز سه‌شنبه 17 مهر با حضور جمعی از صاحب‌نظران و ادب‌دوستان، در سالن اجتماعات كتابخانه و موزه ملی ملك (موقوفه آستان قدس رضوی) برگزار شد. در این‌مراسم همچنین علیرضا دولتشاهی پژوهشگر و لهستان‌شناس، با موضوع «حافظ در لهستان» و نوشاد ركنی، نسخه‌پژوه، درباره «شعر حافظ و فضاهای فراموش‌شده» سخنرانی كردند.

دسترسی سریع