بازداری هیجانی

دكتر سروش در این برنامه در مورد بازداری هیجانی به عنوان عملكرد روانشناختی صحبت كرد و گفت :
بازداری افراطی اعمال، احساسات و ارتباطات خودانگیخته كه معمولاً به منظور اجتناب از طرد دیگران، احساس شرمندگی و از دست دادن كنترل بر تكانه های شخصی صورت می گیرد.

طرحواره بازداری هیجانی چه ویژگی‌هایی دارد؟
افرادی كه تله بازداری هیجانی دارند به‌تدریج تمایلات وسواسی پیدا می‌كنند. آن‌ها می‌ترسند كه با بروز احساسات نتوانند آن را كنترل كنند یا تایید دیگران را از دست بدهند. هرگونه شوخی را به‌عنوان لودگی برداشت می‌كنند و اغلب چهره‌ای بی‌تفاوت دارند. شرم و ترس دو هیجان غالب در این طرحواره است كه در كودكی به فرد تحمیل شده است. آن‌ها اغلب نمی‌توانند هیجان خود را تشخیص بدهند و آن را چه مثبت (مانند شادی، محبت یا احساسات جنسی) چه منفی (غم، خشم یا ناامیدی) بروز بدهند. بعضی به اشتباه این افراد را بی‌احساس می‌دانند درحالی‌كه آن‌ها اغلب دلسوز و مهربان هستند اما در بیان و بروز این عواطف احساس ناتوانی می‌كنند.

همچنین ممكن است این افراد بترسند كه با بروز هیجانات خود از طرف دیگران طرد یا ترك بشوند، كنترل خود را از دست بدهند یا به اطرافیان خود آسیب بزنند. به همین دلیل ترجیح می‌دهند احساسات خود را سركوب كنند. آن‌ها به جای خودانگیختگی، خویشتن‌داری را در خود تقویت كرده‌اند و با همه مسائل منطقی و عقلانی مواجه می‌شوند.

دكتر سروش در ادامه گفت :
سه سبك مقابله‌ای با این طرحواره معمولا وجود دارد:

سبك مقابله‌ای اجتناب
وقتی فرد از طرحواره بازداری هیجانی خود اجتناب می‌كند، از هر موقعیتی كه باعث تحریك یا بروز احساسات در او می‌شود فرار خواهد كرد. اگر از او بپرسید كه در یك شرایط خاص چه هیجانی را تجربه می‌كند از پاسخ دادن به شما طفره خواهد رفت. همچنین این افراد روابط اجتماعی خود را با كسانی‌كه احساسات آن‌ها را برانگیخته می‌كنند محدود خواهد كرد.

سبك مقابله‌ای تسلیم
افرادی كه در ظاهر سرد، عبوس و بی‌احساس هستند و نمی‌توانند احساسات خود را بروز بدهند معمولا در مقابل طرحواره بازداری هیجانی، با سبك مقابله‌ای تسلیم ظاهر شده‌اند. این افراد هیجانات و احساساتی عادی را تجربه می‌كنند اما به دلایل مختلف نمی‌توانند آن‌ها را بروز بدهند.

سبك مقابله‌ای جبران افراطی
در سبك مقابله‌ای جبران افراطی فرد به‌صورت افراطی با طرحواره خود روبرو می‌شود: بسیار احساساتی و هیجان‌زده است و بدون نگرانی از عواقب تصمیمات خود، دست به رفتارهای هیجانی می‌زند.