ادبیات گمانه زن

جمالی در این برنامه در مورد ادبیات گمانه زن و جایگاهش در جهان داستان صحبت كرد و گفت :
بسیاری از خوانندگان و طرفداران این نوع ادبیات، بار ها با ادبیات گمانه زن مواجه می‌شوند اما هیچ آگاهی نسبت به آن ندارند و این عدم درك و اطلاع خود بانی ضعف این ادبیات در ایران می‌شود، زیرا كه مخاطب هیچ ذهنیت درستی از ساختار و عناصر سازنده داستان ندارد و این عدم آگاهی موجب می‌شود نویسندگانی كه خود نیز نسبت به این ادبیات ناآگاه‌اند، داستانی بی‌كیفیت به خورد مخاطب دهند.دبیات گمانه‌زن در ایران نه تنها در ابتدا به مخاطب خود شناخته نشده، بلكه بدون توجه به مسیری كه ادبیات گمانه‌زن در آمریكا در چند دهه طی كرده – انتشار داستان‌های نخست به صورت پخش در مجله‌ها كه هم مقرون به صرفه عمل كرده و هم سلیقه‌ی مخاطب را به آزمایش در می‌آورد و هم مدیومی مناسب برای شناساندن نویسندگان با استعداد بود – نویسندگان ایرانی در ابتدا با الگوبرداری از فیلم‌های روز یا استفاده از كلیشه‌های شناخته‌شده، ذهنیت و توقع مخاطب را نسبت به این ادبیات بدگمان كردند. ادبیات گمانه‌زن یا Speculative fiction تا اواخر قرن بیستم تعریف متفاوتی داشته و عمدتاً بیشتر به ادبیات علمی تخیلی اطلاق می‌شد، اما با اوج گرفتن ادبیات فانتزی، به‌خصوص تاثیر مجموعه‌ی هری پاتر و پیشرفت سینما در ساخت این‌گونه آثار، به‌ویژه ارباب حلقه‌ها، این ادبیات معنای تازه‌ای گرفت و اكنون به مجموعه‌ی ادبیات فانتزی، وحشت و علمی-تخیلی گفته می‌شود. هرچند خودم به این اعتقاد دارم كه شاخه‌‌ی اصلی ادبیات گمانه‌زن، فانتزی است، زیرا می‌توان ادبیات وحشت و علمی-خیلی را نیز زیرشاخه‌ی ادبیات فانتزی شناخت؛ هرچند ممكن است بین نظریه‌پردازان و كارشناسان در این موضوع اختلاف نظر باشد.
جمالی در پایان افزود : در آخر امیدوارم تمام كسانی كه به نوعی در ادبیات دخیل هستند، چه مخاطب و چه نویسنده، سلسله‌ی مراتب را رعایت كنند و آثار را با خواندن و پژوهش ادبیات كلاسیك شروع كنند و آگاهی خود را نسبت به ادبیات بالا ببرند.