گفتگو با دكتر دنیز فردی روانشناس در برنامه خشت اول
دكتر فردی در این برنامه گفت :
ارتباط موثر چیزی فراتر از تبادل اطلاعات و در مورد درك احساسات و اهداف موجود در اطلاعات است. به این ترتیب در ارتباط موثر علاوه بر اینكه پیامی را به طور واضح منتقل می‌كنید، باید به گونه ای گوش فرا دهید كه معنای كامل گفته ها را بدست آورید و باعث شوید شخص مقابل احساس شنیده شدن و درك شدن كند.
به نظر می رسد ارتباط موثر باید یك امر غریزی باشد. اما اغلب اوقات وقتی می خواهیم با دیگران ارتباط برقرار كنیم، به بی‌راهه می رویم. ما یك چیز می گوییم، شخص دیگر چیز دیگری می شنود و سوء تفاهم، ناامیدی و درگیری ایجاد می‌شود. این امر می تواند در خانه، مدرسه و روابط كاری مشكل آفرین باشد.
برای بسیاری از ما برقراری یك ارتباط موثر نیاز به یادگیری برخی مهارت های مهم دارد. اگر در تلاش برای بهبود ارتباط با همسر، فرزندان، رئیس یا همكاران خود هستید، یادگیری این مهارت ها می تواند ارتباط شما با دیگران را تعمیق بخشد. این ارتباط همچنین اعتماد و احترام بیشتری ایجاد می‌كند. همچنین انجام كارهای گروهی، حل مشكلات و سلامت كلی اجتماعی و عاطفی شما را بهبود بخشد.
چه چیزی مانع برقراری ارتباط موثر می شود؟
1) استرس و احساسات خارج از كنترل
هنگامی كه استرس دارید یا از نظر احساسی بیش از حد تحت فشار قرار می گیرید، به احتمال زیاد صحبت دیگران را بد تعبیر خواهید كرد. سیگنال‌های غیركلامی گیج كننده یا مبهم ارسال می كنید و به شكل ناخودآگاه الگوهای رفتاری ناسازگار خواهید داشت. برای جلوگیری از درگیری و سوء تفاهم، باید یاد بگیرید كه چگونه قبل از ادامه مكالمه به سرعت آرامش خود را به دست آورید.
2) عدم تمركز
هنگامی كه چند وظیفه را باهم انجام می دهید نمی توانید ارتباط موثر برقرار كنید. اگر تلفن خود را چك می كنید، برنامه بعدی خود را تنظیم می‌كنید یا رویاپردازی می كنید، مطمئناً در مكالمه نشانه های غیركلامی را از دست خواهید داد. برای برقراری ارتباط موثر باید از حواس پرتی جلوگیری كرده و تمركز خود را حفظ كنید.
3) زبان بدن متناقض
ارتباطات غیر كلامی باید گفته ها را تقویت كند، نه اینكه با آنها مغایرت داشته باشد. اگر یك چیز بگویید، اما زبان بدن شما چیز دیگری بگوید، شنونده احتمالاً احساس می كند كه شما صادق نیستید. به عنوان مثال، ممكن است در حالی كه سرتان را به نشانه نه تكان می دهید “بله” بگویید.
4) زبان بدن منفی
اگر با گفته های شخصی موافق نیستید یا آن را دوست ندارید، می‌توانید از زبان بدن منفی استفاده كنید تا پیام شخص مقابل را رد كنید. مثلا رو هم قراردادن بازوها، جلوگیری از تماس چشمی یا تكان دادن پاها.
لازم نیست با موارد گفته شده موافقت كنید یا حتی آنها را بپسندید، اما برای برقراری یك ارتباط موثر و اجتناب از قرار دادن شخص مقابل در حالت دفاعی، مهم است كه از ارسال سیگنال های منفی خودداری كنید.
مهارت ارتباط موثر 1: شنونده مشتاق باشید
هنگام برقراری ارتباط با دیگران، ما غالباً بر آنچه باید بگوییم متمركز می شویم. با این حال، ارتباط موثر كمتر به صحبت و بیشتر به گوش دادن بستگی دارد. خوب گوش دادن نه تنها به معنای درك كلمات یا اطلاعات منتقل شده است، بلكه درك احساساتی است كه گوینده سعی در انتقال آن دارد.
تفاوت زیادی بین شنیدن مشتاقانه و به سادگی شنیدن وجود دارد. وقتی واقعاً گوش می كنید یا وقتی آنچه گفته می شود را می‌فهمید، صدای واضحی را می شنوید كه به شما می گوید حس آن شخص چیست و سعی در انتقال چه احساساتی دارد.
وقتی شنونده مشتاقی باشید، نه تنها شخص مقابل را بهتر درك می كنید، بلكه به او احساس شنیده شدن و درك شدن خواهید داد. این امر می تواند به ایجاد یك ارتباط قوی و عمیق بین شما كمك كند.
با برقراری ارتباط از این طریق، روندی را تجربه خواهید كرد كه استرس را كاهش می دهد و از سلامت جسمی و عاطفی پشتیبانی می كند. به عنوان مثال اگر شخصی كه با او صحبت می كنید آرام باشد، گوش دادن مشتاقانه كمك می كند تا شما را آرام كند. اما اگر فرد عصبانی باشد، می توانید با گوش دادن با توجه و ایجاد حس درك شدن در او، به آرامش وی كمك كنید.
اگر هدف شما درك و ارتباط كامل با شخص مقابل باشد، گوش دادن به روش مشتاقانه اغلب به صورت طبیعی انجام می شود. اگر این گونه نیست، نكات زیر را امتحان كنید. هر چه بیشتر آنها را تمرین كنید، تعاملات شما با دیگران رضایت بخش و پاداش آور خواهد بود. برای تقویت این مهارت می‌توانید از راهنماییهای مشاور یا متخصص نیز بهره بگیرید.
نكاتی برای تبدیل شدن به یك شنونده مشتاق
به طور كامل بر روی فردی كه صحبت می‌كند تمركز كنید. اگر دائماً تلفن خود را چك كنید یا به چیز دیگری فكر كنید، نمی توانید به صورت درستی به او گوش فرا دهید. شما باید لحظه به لحظه در این تجربه تمركز داشته باشید تا در مكالمه تفاوت های ظریف و نشانه های مهم غیركلامی را انتخاب كنید.
اگر تمركز روی برخی از صحبت ها برای شما دشوار است، سعی كنید كلمات را در ذهن خود تكرار كنید. این كار پیام آنها را تقویت می كند و به شما كمك می كند تا تمركز خود را حفظ كنید.
ترجیحا با گوش راست خود گوش دهید. عجیب و غریب به نظر می رسد، اما سمت چپ مغز حاوی مراكز پردازش اولیه برای درك گفتار و احساسات است. از آنجا كه سمت چپ مغز به سمت راست بدن متصل است، گوش دادن با گوش راست می تواند به شما كمك كند تفاوت های احساسی گفته‌های شخص را بهتر تشخیص دهید.
از قطع كردن صحبت فرد یا تلاش برای هدایت مكالمه به نگرانی های خودتان با گفتن جملاتی مانند: “اگر فكر می كنید این اتفاق بد است، بگذارید به شما بگویم چه اتفاقی برای من افتاده است!” خودداری كنید.
گوش دادن به معنای انتظار كشیدن برای صحبت كردن خودتان نیست. اگر آنچه را كه قرار است بعداً تعریف كنید، در ذهن خود مرور كنید هرگز نمی توانید بر روی آنچه كه شخص می گوید تمركز كنید. اغلب اوقات، گوینده می تواند حالات چهره شما را بخواند و متوجه شود كه ذهن شما جای دیگری است.
علاقه خود را به آنچه گفته می شود نشان دهید. گاهی اوقات سر تكان دهید، به آن شخص لبخند بزنید. همچنین اطمینان حاصل كنید كه وضعیت بدن شما پذیرا و مجذوب صحبت است. با اظهار نظرهای كلامی كوچك مانند “بله” یا “اوه”سخنران را تشویق كنید تا به صحبت ادامه دهد.
سعی كنید قضاوت را كنار بگذارید. برای برقراری ارتباط موثر با كسی، لازم نیست او را دوست داشته باشید یا با عقاید، ارزش ها یا نظرات وی موافقت كنید. با این حال، لازم است قضاوت را كنار بگذارید و از سرزنش و انتقاد خودداری كنید تا كاملا وی را درك كنید. دشوارترین ارتباط هم، اگر با موفقیت انجام شود، اغلب می تواند منجر به شكل گیری یك ارتباط غیرممكن با كسی شود.
