زن و دسته دختران، فیلمی با رویكرد ضد جنگ

در این برنامه در مورد فیلم دسته دختران و اكران آن صحبت شد. فیروزمندی در مورد فروش این فیلم گفت : متأسفانه فروش این فیلم رضایت بخش نبوده است. بی شك پرداختن به مسائل مربوط به دوران دفاع مقدس آن هم در شرایط سخت جنگی و در خط مقدم نبرد كاری دشوار و طاقت فرساست كه نیازمند یك تیم همدل و كاربلد است تا فضاسازی های ایجاد شده تصنعی و به دور از ذهن از آب در نیاید.

در این گونه پر زحمت سینمایی اگر عناصر فیلم از جایگاه و كاركرد درستی برخوردار نباشند، فیلم بیش از آنكه موثر واقع شود، مضحك به نظر می رسد كه نمونه های آن را در سینمای دفاع مقدس به شدت در ذهن داریم.

دسته دختران در خلق فضاهای جنگی و مصائب مربوط به آن، فیلم به شدت موفقی است و تلخی، بی رحمی، ویرانگری و قساوت جنگ را به خوبی به تصویر كشیده است؛ منیر قیدی نشان داد كارگردان با جسارت و توانمندی است كه به خوبی از عهده فضا سازی فیلم بر آمد.

اما آنچه كه دسته دختران را تنها در اندازه یك فیلم با جلوه های خوب جنگی باقی نگه می دارد، فیلمنامه ضعیف و كم رمق فیلم است. اساسا دسته دختران هیاهویش برای هیچ است این همه انرژی و صرف زحمت برای ساخت فیلمی كه بن مایه اش در فیلمنامه به شدت ضعیف است جای سوال است.

فیلمنامه نه قصه اش جذاب است و نه كاراكترهایش كشش و انگیزه ای در مخاطب ایجاد می كنند كه بتوان از آن دفاع كرد. تعدادی زن كه تصمیم گرفته اند در خط اول جنگ اسلحه به دست گرفته و مبارزه شان نه امدادی و نه پشتیبانی باشد بلكه نبرد در میدان اصلی جنگ را انتخاب كرده اند. طرح یك خطی اثر می تواند جذاب باشد اما به شرط آنكه قصه ای محكم، جاندار و موثر با كاراكترهایی جذاب و باورپذیر در پس زمینه آن طراحی شده باشد كه متاسفانه هیچ گاه اینگونه نیست.

حالا اگر اثری مسأله اش تجربه گرایی، ایجاد فرم یا خلق فضایی آرتیستیك باشد كسی انتظار ندارد بار اصلی روی دوش قصه و قصه گو باشد. دسته دختران از نوع اول است، چرا كه منیر قیدی تلاش كرده قصه ناگفته ای از دختران وطن پرست از روزهای آغازین جنگ بگوید اما افسوس كه فیلم همه چیز دارد جز یك درام قوی و تاثیر گذار. برای مخاطبی كه می خواهد اثری حماسی از تلاش در راه سرزمینش ببیند چندان تفاوتی ندارد، سازنده اش چه كسی داشته باشد.

اصل مهم برای او لمس كردن فضای واقعی آن روزها و حماسه ای است كه همه جا درباره اش خوانده یا شنیده. پس روی پرده سینما آنچه در یك حماسه سرایی اهمیت دارد بیان هر چه جذاب تر رویداد است. چیزی كه فیلم دسته دختران فاقد آن است.

نمایش موفقیت آمیز فضاهای رئالیستی در دسته دختران

دومین فیلم منیر قیدی (پس از ویلایی ها) گامی به جلو محسوب می شود، چه به لحاظ تعدد لوكیشن و سیاهی لشگر و پروداكشن و چه ریتم پر شتاب آن. قیدی موفق شده فضاهای رئالیستی از روزهای آغاز جنگ در خرمشهر را به خوبی نمایش دهد. این واقع گرایی بار زیادش روی دوش طراحی صحنه، جلوه های ویژه و البته جمعیت بازیگران است.

فیلمبرداری و حتی صدا عالی است و بازیگران اصلی حسابی مایه گذاشته اند (هر چند بعضی های شان لهجه را به خوبی ادا نمی كنند) اما دریغ كه فیلمنامه شخصیت پردازی درستی ندارد و پلات اصلی روی هواست (رساندن یك محموله مهمات به دست رزمندگان توسط گروهی از زنان) چرا كه سوال پیش می آید چرا دختران باید آن را به خط مقدم نبرد ببرند؟ آنهم در خرمشهری كه هنوز مردان حضور دارند و تازه آن زاغه نزدیك رزمندگان است.
فیروزمندی در پایان در مورد فیلم موقعیت مهدی صحبت كرد و گفت : شاید تقابل این دو فیلم در جشنواره فجر منجر به دیده نشدن فیلم دسته دختران در جشنواره آن سال شد.