همایش بازشناسی نقش شاهنامه فردوسی در هویت ملی

دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی كشور، از آذر ماه 1401 طراحی و ایجاد ساختار همایش فردوسی را مشتركاً آغاز كردند. با توجه به اهمیت نقش شاهنامه و فرهنگ و ادبیات حماسی در تكوین هویت ملی ایران اسلامی و ضرورت بازنگری این نقش در زمان حاضر، امسال همایش ملی بزرگداشت فردوسی، با عنوان «بازشناسی نقش شاهنامة فردوسی در هویت ملی» با تمركز بر بررسی نقش شاهنامه فردوسی در تحكیم هویت ملی در طول هزار سال پس از سرایش اثر متمركز شد.

این همایش با پیشینه بیش از دو دهه، تا امروز بدون ساختار تشكیلاتی وسیع و با برون‌سپاری در ابعاد موسسات فرهنگی- هنری یا نهادهای علمی واحد انجام می‌شد كه امسال، برای نخستین بار در قالب همایش‌های استاندارد دانشگاهی و با همكاری نهادهای متعدد طراحی و اجرا خواهد شد. ایجاد ساختار مذكور، انتشار فراخوان همایش را با تاخیر مواجه كرد و بر همین مبنا و با عنایت به استقبال و درخواست محققان، كمیته علمی همایش كه متشكل از زبده متخصصان هم در حوزه شاهنامه و حماسه و هم در حوزه های علوم تلفیقی مرتبط با تحقیقات همسو است، تصمیم گرفت، دریافت مقالات را پس از برگزاری همایش نیز تا 10 مرداد جاری از طریق مجاری مجازی خود ادامه دهد. این همایش‌های معتبر علمی، در ردة ملّی، در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و پایگاه تخصصی سیویلیكا نمایه شده است. همچنین این همایش، در سطح فكری و محتوایی، از تأیید علمی، كمك و حمایت معنوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی، انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی، انجمن بین‌المللی ایرانشناسی، دبیرخانه ملی هنر حماسی، كارگروه فكری حكیم طوس و مركز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد برخوردار است و در سطح برگزاری، از حمایت و پشتیبانی مادی و تشكیلاتی سازمان‌های فرهنگی و شهری خراسان رضوی، از جمله اداره كل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی، اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، شهرداری مشهد، حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی، و مجموعه فرهنگی تاریخی آرامگاه فردوسی برخوردار شده است. كارگروه فكری حكیم طوس، در طراحی و مدیریت این همایش نقش محوری داشته است.

با وجود اعلام دیرهنگام فراخوان در هفته پایانی سال پیش، در فاصله كمتر از دو ماه، 110 مقاله و چكیده مقاله دریافت شد كه از این تعداد، 90 مقاله، شامل مقاله كامل بود. بررسی در مرحله اول شامل انتخاب سخنرانان همایش بود. و داوری تكمیلی و انتخاب مقالات برای نشر در مجلات علمی و مجموعه مقالات همایش بعد برگزاری جلسات سخنرانی همایش با دقت، در كنار تداوم روند دریافت مقالات جدید، كماكان ادامه خواهد یافت.

افتتاحیه همایش در روز 24 اردیبهشت در تالار فردوسی دانشكده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد در ساعت 9 تا 12 برگزار خواهد شد و بعد از اجرای مراسم فرهنگی و هنری، در عصر این روز در ساعت 16 تا 20، در آرامگاه حكیم طوس، جلسات علمی در روزهای 25 و 26 اردیبهشت ماه سال 1402، همزمان با بزرگداشت سالانة فردوسی و روز پاسداشت زبان فارسی، خواهد بود. دو پنل سخنرانی، در صبح روز 25 اردیبهشت در ساعات 9 تا 13در تالار فردوسی دانشكده ادبیات و علوم انسانی اجرا خواهد شد و مابقی پنل‌های همایش «بازشناسی نقش شاهنامة فردوسی در هویت ملی» در قالب دو پنل سخنرانی در ساعت 15 تا 19 در تالار فردوسی دانشكده با حضور دانشمندان، شاهنامه‌پژوهان، دانشجویان، هنرمندان و دوستداران شاهنامة فردوسی، از اقصی نقاط ایران برگزار خواهد شد. همچنین در عصر 26 اردیبهشت در ساعات 16 تا 20 دو پنل مجازی برای محققانی كه امكان حضور در همایش را نداشتند، پایان‌بخش نشست‌های علمی همایش خواهد بود. در مجموع 30 سخنرانی علمی در این دو روز ارائه خواهد شد، لیكن خروجی علمی اصلی همایش مجموعه مقالات همایش خواهد بود كه در سه جلد طراحی و منتشر خواهد شد. جلد نخست در تاریخ 15 تیر سال جاری، همزمان با سالگرد بازدید تاریخی مقام معظم رهبری از آرامگاه فردوسی رونمایی خواهد شد و جلدهای دوم و سوم در 27 شهریور روز شعر و ادب فارسی، در یك نشست علمی، و با ارائه سخنرانی و انجام مراسمی فاخر رونمایی و منتشر خواهد شد.