گفتگو با دكتر عبدالرضا مجدی در برنامه سرزمین من
مجدی در این برنامه گفت :
ابتدا این واژه بعد از جنگ جهانی و برای بازسازی ابنیه تاریخی اروپا شكل گرفت. تا این كه پس از سال ها این واژه به ایران رسید و در جهت بازسازی آثار ایرانی به كار گرفته شد.
اهمیت مرمت و نگهداری به مفهوم امروزی در قرن 18 میلادی با پیدایش شهرهای پمپی و هركولانیوم كه زیر خاكستر آتشفشان مدفون شده بوند، مورد توجه واقع شد. اما هنوز هدف و ارزش مرمت و نگهداری این آثار، مفهوم امروزی را نداشت. زیرا اولا افرادی كه ارزش آثار تاریخی و زیبایی و اصالت آن‌ها بشناسد بسیار كم بودند و دوما مفهوم زیبایی شناسی آثار و بناها در محیط اصلی خود مد نظر بود، نه آثاری كه به یاد مانده از اعصار گذشته و یادگاری از فرهنگ و تمدن یك ملت بوده باشد. در گذشته آثار تاریخی به منظور خودنمایی در جمع، سوغات، هدایای گران قیمت به افراد مهم و یا حتی تزیین خانه‌ها جمع آوری می‌شد.
ین تحولات در اروپا آغاز و سپس به خاورمیانه نفوذ كرد باعث شد پای باستان‌شناسان و محققان به ایران باز شود. تا جایی كه «تاورنیه»، «دالواله»، «شرلی» و «دوبرون» برای نخستین بار از تخت جمشید بازدید كردند و نقشه‌ها و مستنداتی را از تخت جمشید تهیه كردند. «جیمز اگوستوس هنری موری» كه از او به عنوان یكی از بزرگترین لغت‌شناسان سنتی زبان انگلیسی یاد می‌كنند، همراه با «سر گور اوزلی» در زمان فتحعلی‌شاه به ایران آمد و به بررسی تخت جمشید پرداخت. در این حین برخی از مجمسه‌ها را شكست و به انگلیس برد. در سال‌های 1840 و 1852 میلادی هیاتی از انگلستان برای تعیین مرز ایران و عثمانی به ایران وارد شدند و به كاوش در تپه هایی همچون شوش و هفت تپه را شروع كردند.
بعد از موفقیت در كاوش‌های تپه شوش مقامات دولت فرانسه و مسولان موزه لوور، از این گزارش ها آگاه شدند و نمایندگانی را به ایران فرستادند تا امتیاز انحصاری كاوش در تمامی خاك ایران را به دست بیاورند. پس از آن ایران در سال 1312 ه.ق. قراردادی را در هشت فصل به بهای ده هزار تومان به این تیم كاوش فرانسوی داد.
مفاد این قرار داد شامل موارد زیر می شود:
تمام مكان های مذهبی خارج از قرارداد باشد.
تمامی مخارج كاوش به عده دولت فرانسه است.
تمام امكانات برای كاوش از سوی دولت ایران در اختیار اعضای تیم قرار گذاشته خواهد شد.
تمامی اشیای گران بهای كاوش شده، به ایران تعلق دارد ولی دولت فرانسه امكان خرید آن را خواهد داشت.
نقشه‌ها، تصاویر برداشت شده، مجسمه ها و خطوط، حق دولت فرانسه است و فقط نیمی از آن چه كاوش شده به دولت ایران تعلق خواهد گرفت.
نخستین نهاد رسمی جهت حفظ عتیقات در ایران در سال 1297 ه.ش. برپا گردید. وظیفه این نهاد رسمی حفاظت از آثار و صنایع مستظرفه بود كه كار آن، نظارت بر حفاری ها و اشیایی كه از حفاری‌ها و خرابه‌ها و... استخراج می‌شد را شامل می شد. در سال 1306 ه.ش. امتیاز كاوش فرانسویان بازنگری و مجلس آن را به طور مشروط، غیر قانونی اعلام كرد.
پوپ؛ رییس و مشاور بخش هنرهای شرق نزدیك در موسسه صنایع مسترظفه شیكاگو و مدیر انجمن صنایع عتیقه ایران در آمریكا به ایران آمد تا اصلاحیه ای در سخرانی با موضوع اهمیت آثار و بناهای تاریخی انجام دهد. پس از چندی «ارنست هرتسفلد» در سال 1304 ه.ش. به ایران آمد و سخنرانی جامعی در باب آثار ملی انجام داد. سپس فهرست اولیه ای را به عنوان رساله اول انجمن آثار ملی چوب، منتشر كرد. پوپ و هرتسفلد هر دو اعضای افتخاری انجمن آثار ملی ایران بودند. به این ترتیب مقدمات لغو مشروط امتیاز انحصاری كاوش كه در اختیار فرانسوی‌ها بود، فراهم شد و قراردادی در سال 1900 میلادی میان ایران و دولت جمهوری فرانسه راجع به انحصار كاوش در ایران منعقد گردید و تنها تپه شوش در اختیار دولت فرانسه باقی ماند.
دوره های مرمت آثار و بناهای تاریخی در ایران
بررسی تاریخچه مرمت آثار و بناهای تاریخی در ایران با توجه به پیشرفت تكنولوژی‌های پیش‌رو در زمینه مرمت و معماری، بسیار مهم و ضروری است. در نخست مرمت در ایران را در چهار دوره تقسیم كرد:
دوره اول: تعمیرات مقدماتی و بومی‌گرا (از ابتدا تا اواسط قاجار)
دوره دوم: آغاز باستان‌شناسی و ظهور قوانین میراث فرهنگی، ایجاد نهادهای رسمی در كشور (اواخر قاجار تا اوایل پهلوی دوم)
دوره سوم: دوره اوج و اهمیت مرمت و تاسیس سازمان حفاظت از آثار باستانی (از پهلوی دوم تا پایان دوره پهلوی)
دوره چهارم: دوره ایجاد روش جدید و رواج مرمت (بعد از انقلاب اسلامی ایران تا به امروز)
