گفتگو با دكتر طهرابند در برنامه سرزمین من
دكتر طهرابند در این برنامه در آغاز در مورد مراسم آتش كه در چهارشنبه آخر سال انجام می شود گفتگو كرد و گفت :
اصلی ترین دلیل آتش ، گذر از سرما و گرما بخشیدن بود.این سنت بعد ها در دوران اسلامی به پریدن از آتش منتهی می شود.ریشه این مقوله در داستان سیاوش و عبور از آتش برای اثبات بی گناهی اش بود.گفته میشود دلیل گره خوردن آداب و رسوم چهارشنبه سوری با آتش این است كه ازلحاظ زمانی با جشنهایی كه زایش و تولد آتش و انسان در دوران ایران باستان را جشن میگرفتند همزمان بوده است. بااینحال این جشن همیشه بدین شكل برگزار نمیشده است و در دورههای مختلف تاریخی نظیر ساسانیان و قاجاریان با تغییراتی مواجه شده است. برای مثال توپ مروارید كه در سال 1300 در میدان ارگ قرار داشت برای اعلام شب چهارشنبه سوری شلیك میكرد. بسیاری از مادران كودكان مریض خود را برای شفا گرفتن از زیر این توپ رد میكردند و یا زنان بیوه و مجرد برای یافتن همسر دست به دامان چنین اعمالی میشدند و به آن دخیل میبستند. این مسئله به شیوهای كموبیش متفاوت در تبریز نیز سابقه داشته است. همهی اینها جزئی از تاریخ چهارشنبه سوری بهحساب میآیند كه برخی از آنها امروزه نیز به چشم میآیند و برخی دیگر كاملاً از یاد رفتهاند.
دكتر در ادامه به شاهنامه فردوسی اشاره كرد و گفت :
در شاهنامه فردوسی اشارههایی درباره بزم چهارشنبهای در نزدیكی نوروز وجود دارد كه نشاندهنده كهن بودن این جشن است. مراسم سنتی مربوط به این جشن ملی، از دیرباز در فرهنگ سنتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شده است.
واژه چهارشنبه سوری از دو واژه چهارشنبه، كه نام یكی از روزهای هفته است و سوری كه به معنی سرخ است، ساخته شده است.
آتش بزرگی تا صبح زود و برآمدن خورشید روشن نگه داشته میشود. این آتش معمولاً در بعدازظهر زمانی كه مردم آتش روشن میكنند و از آن میپرند آغاز میشود. در زمان پریدن میخوانند: (زردی من از تو، سرخی تو از من).
در واقع این جمله نشانگر یك تطهیر و پاكسازی مذهبی است كه واژه “سوری به معنی سرخ” به آن اشاره دارد. به بیان دیگر شما خواهان آن هستید كه آتش تمام رنگ پریدیگی و زردی، بیماری و مشكلات شما را بگیرد و به جای آن سرخی و گرمی و نیرو به شما بدهد.
چهارشنبهسوری جشنی نیست كه وابسته به دین یا قومیت افراد باشد و در میان بیشتر ایرانیان رواج دارد. سور همچنین به معناى مهمانى و جشن مىباشد.