فرهنگ عامه ، میراث غیرمادی ملتها

تهیه و تنظیم : پ – پرپنچی
فرهنگ عامه ، میراث غیرمادی ملتها
فرهنگ عامه ی هر منطقه ، مجموعه ای از رفتارها ، گفتارها ، پوشش ها ،آداب و رسوم و عاداتی است كه افراد آن منطقه از گذشتگان و نیاكان خود به ارث بردند . سید احمد وكیلیان نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه برای جمع آوری آیین ها و فرهنگهای اقوام مختلف ایران زمین و انتقال آن به نسلهای بعد بسیار تلاش كرده است . دقایقی را با او به گفتگو نشستیم .

****آقای وكیلیان از خودتان و فعالیتهایتان در حوزه ی فرهنگ عامه برای ما بیشتر توضیح دهید .

من سید احمد وكیلیان متولد سال 1326 در شهر شیراز هستم وقتی به سن 20 سالگی رسیدم برای خدمت سربازی به تهران منتقل شدم ، پس از آمدن به تهران به فروشگاهی در فردوسی رفتم ولی از كارم راضی نبودم با پدرم تماس گرفتم و گفتم میخواهم به شیراز برگردم ولی او به من گفت به خدمت آقای انجوی برو او دررادیو - تلویزیون كار میكند ، یك روز به خدمت استاد انجوی شیرازی كه نسبتی هم با پدرم داشت رفتم ایشان از من بسیار استقبال كردند و من از آن پس همراه استاد انجوی شیرازی مشغول به كار در حوزه ی فرهنگ مردم شدم .
*** آقای وكیلیان در این سالیانی كه در حوزه ی فرهنگ مردم فعالیت و پژوهش كردید چه پژوهشها و آثاری را منتشر كردید .
من در حوزه ی فرهنگ مردم كتابها و مجموعه های مختلفی را جمع آوری كردم مثل تمثیل و مثل ، رمضان در فرهنگ مردم ، چیستانهای خواندنی ، فصلنامه ی فرهنگ مردم ، متل ها و افسانه های ایرانی ، افسانه های محلی ایران ، سرزمین افسانه ها و آثار دیكر . از بین این آثار كتاب
" رمضان در فرهنگ مردم " را بسیار دوست میدارم چون این كتاب هم مذهبی است هم مردمی و من در تمام سالهایی كه خدمت استاد انجوی شیرازی بودم ، مشاهده كردم مطالبی كه درباره ی فرهنگ مردم ، در مورد آیین های ماه رمضان وجود دارد بسیار مهم است و اگر جمع آوری نشود بخش مهمی از آیین های ما در ماه رمضان به فراموشی سپرده میشود به همین خاطر این كتاب را تدوین كردم كه بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت .

***** پس از مرحوم انجوی شیرازی كارهای ناتمام استاد را ادامه دادید؟

بله من در خدمت استاد انجوی بودم و پس از درگذشت ایشان كارهای ناتمام و مخصوصا كتابهای ایشان را با مطالعه و دقت به انجام رساندم تا این میراث استاد انجوی به خوبی به سرانجام رسد . استاد انجوی یك ایده ای داشتند كه مجله ی "فرهنگ مردم" را منتشر كنند اما موفق به انجام این كار نشدند . ایشان زمانیكه در رادیو بودند به مردم توصیه میكردند كه فرهنگ مناطق مختلف مردم ایران را جمع آوری كنند تا این فرهنگها با گذشت زمان به فراموشی سپرده نشود به همین خاطر در آن زمان یك مجموعه ی غنی از آیینها و آدام رسوم و سنتهای مردم از سراسر ایران به اداره فرهنگ مردم ،ارسال شده بود كه این مركز هنوز هم فعال هست و در جمع آوری فرهنگ و آدام و رسوم مردم ایران زمین فعالیت میكند. پس از درگذشت استاد من سعی كردم به همراه دوستانم این مجله را منتشر كنیم .
هر فصل، یك شماره از این مجله را منتشر میكردیم كه تا الان هم دوام پیدا كرده است . این مجله نخستین فصلنامه در حوزه ی فرهنگ مردم در ایران بود و ما این مجله را به یاد استاد انجوی شیرازی منتشر كردیم كه تا كنون 80 شماره از آن چاپ شده و آخرین شماره این فصلنامه در سه شماره به تهران می پردازد .

**** استاد شما تقریبا تمام سالهای عمر خود را صرف فعالیت و پژوهش در حوزه فرهنگ كردید . درباره ی اهمیت توجه به فرهنگ مردم بفرمایید .

ببینید هر فرزندی كه در هر خانواده ای متولد میشود ، خانواده موظف است كه به فرزند ، فرهنگ سرزمین خود را بشناساند . امروز و با ظهور رسانه های نوین اگر نتوانیم فرهنگمان را به فرزندانمان انتقال دهیم آنها از ادب و فرهنگ سرزمین خود دور خواهند ماند و این لطمه ی بسیار بزرگی به حیثیت و هویت و حتی سیاست این مرز و بوم وارد میكند .
*** آقای وكیلیان شاید شما نخستین فردی بودید كه به طبقه بندی قصه های ایران بر اساس آنچه در جهان پذیرفته شده بود پرداختید . در این باره بیشتر برای ما بگویید .
بله همین طور است .یكی از دوستان من به نام پرفسوراولریش مازرلف ، هنگامیكه سالهای قبل به ایران سفر كرد ند با دانشی كه داشتند توانستیم قصه های ایرانی را طبقه بندی كنیم و از این بابت باید از ایشان تشكر كنیم .
در پایان میخواهم بگویم هر كس در هر سرزمینی كه زندگی میكند باید فرهنگ خود را بیش از سایر فرهنگها مطالعه و بررسی كند تا بتواند با فرهنگ سرزمین خود آشنا شده و دین خود را نسبت به جامعه و آیندگان اداء كند .