گفتگو با دكتر نجمه دری در برنامه ققنوس
دری در این برنامه در مورد جلوه عید فطر در شعر فارسی صحبت كرد و گفت : عید فطر پر رنگ ترین و بزرگ ترین عید مذهبی ماست. به همین خاطر این جشن پر رنگ در آیبنه شعر فارسی هم بازتاب دارد. این عید آن قدر ارزشمند بوده است كه بسیاری از كارهای خیر هم در این روز انجام می شده است. چون بخشش زندانیان یا سایر كارهای خیر. دری در ادامه گفت :
طبیعی است كه روزه به عنوان یكی از دو عبادت اصلی مسلمانان و عید فطر به عنوان یكی از دو عید بزرگ مسلمانان در دیوان حافظ حضوری پررنگ دارد كه مسلما باید آنها را براساس زبان و ذهن حافظ فهمید و تشریح كرد.یكی از معروفترین این غزلیات این گونه آغاز می شود:
بیا كه ترك فلك خوان روزه غارت كرد
هلال عید به دور قدح اشارت كرد
ثواب روزه وحج قبول آن كس برد
كه خاك میكده عشق را زیارت كرد
دری همچنین گفت :
شعرهای سعدی تعلیمی و سهل و ممتنع است، به همین علت پرداخت تحلیلی به شعرهایش نسبت به مولانا و حافظ كمتر بوده است. حضور رمضان و روزه در غزلیات سعدی حضوری پوشیده و رمزی است. روزه در نگاه سعدی خوراندن طعام به نیازمندان است نه نخوردن طعام از سحر تا هنگام اذان مغرب.
وی افزود: سعدی اشعار زیادی درباره ماه رمضان، روزه و عید فطر دارد ازجمله میتوان به این حكایت از بوستان اشاره كرد كه زنی به شوی خود میگوید برو خانه سلطان و غذایی برای فرزندانت طلب كن و مرد میگوید: سلطان قصد روزه كرده و از طعام خبری نیست. نكته درگفته زن است كه «سلطان از این روزه گویی چه خواست/ كه افطار او عید طفلان ماست» و پس ازآن سخنی حكمتآمیز میآورد «خورنده كه خیرش برآید زدست/ به از صائم الدهر دنیا پرست/ مسلم كسی را بود روزه داشت/ كه درماندهای را دهد نانچاشت/ وگرنه چه لازم كه سعیی بری/ زخود بازگیری و هم خود خوری».