در جلسه علنی نوبت صبح امروز (یكشنبه) مجلس شورای اسلامی، جبار كوچكی نژاد نماینده رشت به عنوان اولین مخالف كلیات طرح تاسیس سازمان ملی اقامت گفت: این طرح خلاف قانون برنامه ششم است كه بر اساس آن باید دولت به صورت سالیانه و یا در طول اجرای قانون برنامه 15 درصد كوچك تر شود؛ در حال حاضر درآمدهای مالیاتی و فروش نفت، هزینه بخش های دستگاهی می شود و حتی دولت برای افزایش حقوق كاركنان از بودجه بخش عمرانی استفاده می كند.

وی با بیان اینكه مهاجرین نقش وسیعی در كشور دارند، گفت: حداقل یك چهارم جمعیت افغانستان در ایران حضور دارد كه باید آن ها را ساماندهی كرد؛ ایجاد سازمان ملی اقامت باعث می شود جمعیت مهاجر بیشتری وارد كشور شود كه برای ما خطرناك است. نمونه آن را در حادثه تروریستی شاهچراغ دیدیم.

سید البرز حسینی نماینده خدابنده به عنوان اولین موافق كلیات گفت: تابعیت و اقامت از یكدیگر متفاوت است؛ باید بعد از گذشت سال ها موضوع اقامت مهاجران در كشور تعیین تكلیف شده، وضعیت افرادی كه از هر طریقی به كشور وارد می شوند، ساماندهی شود؛ همان طور كه به هموطنانمان در كشور با شناسنامه و كارت ملی هویت می دهیم باید برای اقامت به 5 میلیون نفر مهاجر تدبیری شود چون آن ها از امكانات كشور استفاده می كنند.

وی ادامه داد: باید مهاجرین در رابطه با فعالیت خود در كشور پاسخگو باشند؛ مالیات بدهند و ضمن كنترل رفت‌وآمد آن‌ها، نحوه برقراری ارتباط اجتماعی نیز بررسی شده و مورد آموزش قرار گیرند. در حال حاضر مكانیزمی برای برخورد در صورت بروز جرم وجود ندارد، نمونه این مشكلات اتفاق شاهچراغ است كه در صورت كنترل رفت‌وآمد افراد خارجی و مهاجر می توانستیم مدیریت بهتری داشته باشیم، علاوه بر این در صورت بهتر شدن شرایط برخی كشورهای همسایه می توان مهاجران را به كشورهای خودشان هدایت كرد.

عبدالعلی رحیمی مظفری نماینده سروستان به عنوان دومین مخالف كلیات با طرح این پرسش كه بزرگ‌تر شدن ساختاری برای ورود مهاجران چه پیامی دارد؟ گفت: در شرایطی كه هیچ برنامه ای برای حفظ نخبگان‌مان در كشور وحود ندارد و آنها به راحتی از كشور خارج می شوند، ایجاد سازمانی برای ورود مهاجران چه توجیهی دارد آن هم مهاجرانی كه غالبا كارگر بوده و هزینه های زیادی به كشور تحمیل می كنند.

وی اضافه كرد: باید برنامه ریزی ها با درنظر گرفتن مولفه هایی به لحاظ بافت امنیتی و امكانات در كشور باشد. امروز حجم مهاجران به داخل كشور زیاد است پس باید سازمانی تشكیل شده كه آسیب های مهاجران را در كشور كمتر كند.

كیومرث سرمدی نماینده اسدآباد به عنوان دومین موافق كلیات این طرح گفت: بحث مهاجرت و حضور اتباع خارجی در كشور ما یك واقعیت است؛ در دوران جنگ تحمیلی و حكومت ظالمانه صدام شاهد مهاجرت بسیاری از عراقی‌ها به كشور بودیم اكنون هم وضعیت مرز افغانستان به گونه‌ای است كه مهاجران بسیاری روانه كشور ما شده است. این افراد هم دین و هم آیین ما به صورت قانونی و غیرقانونی وارد كشور شده‌اند.

وی افزود: با شناسنامه دار شدن اتباع خارجی و تعیین توان و تخصص آن ها و همچنین محل‌ زندگی‌شان می توان از ظرفیت آنها برای توسعه و پیشرفت كشور استفاده كرد، علاوه بر این مخاطراتی كه به دلیل نداشتن اطلاعات و شناسنامه ایجاد می‌شود را می توان حل كرد.

علی اصغر عنابستانی نماینده سبزوار به عنوان سومین و آخرین مخالف كلیات این طرح اظهار كرد: این طرح به لحاظ شكلی و محتوایی ایرادات بسیاری دارد؛ بسیاری از مواد آن غیرحقوقی است و حتی با برخی از قوانین موجود مغایرت دارد.

وی‌ افزود: در این طرح اعطای تابعیت های مدت دار با تایید و امضاهای طلایی همراه است كه باعث رانت می شود لذا ساماندهی مهاجران به این شكل قابل قبول نیست. تابعیت 10 سال داده می شود اما ادامه وضعیت بعد از 10 سال مشخص نیست و به تعبیری اقامت داده می شود؛ پنج و نیم میلیون مهاجر افغانستانی در كشور داریم كه هزینه های بسیاری به كشور تحمیل شده است به طوری كه هر كدام از این اتباع روزانه بین 11 تا 15 دلار هزینه برای كشور دارند.

ابوالفضل ابوترابی نماینده نجف آباد به عنوان سومین و آخرین موافق كلیات این طرح گفت: تاكنون سه شیوه در مورد اتباع خارجی در كشور وجود داشته است؛ شیوه اول با تاسی از فرهنگ انقلاب و برادری در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی دنبال و اجازه داده شد اتباع بدون هیچ ملاحظه‌ای به ایران آمده و زندگی كنند. در شیوه دوم در سال‌های بعد از جنگ تحمیلی، طرد اتباع خارجی در پیش گرفته شود منتها طرد 27 میلیون اتباع خارجی از كشور تاثیری نداشت.

وی با بیان اینكه بیش از 5 میلیون اتباع خارجی در ایران زندگی می‌كنند كه جمعیت آنها از 73 كشور دنیا بیشتر است، افزود: ما در این طرح شیوه سوم را دنبال كردیم یعنی همان طور كه ایرانیان برای دریافت كارت ملی باید انگشت‌نگاری شوند این اتباع هم برای اقامت در ایران باید ساماندهی شوند. ما در این طرح به دنبال اقامت اتباع خارجی هستیم و نباید این موضوع را با بحث تابعیت اشتباه گرفت؛ باید اتباع خارجی انگشت‌نگاری و چهره‌نگاری شده و DNA آنها مشخص شود. همچنین محل زندگی آنها و كارفرماهایشان مشخص شود تا ضمن ساماندهی میزان مالیات تعیین شود.

ابوترابی همچنین بیان كرد: حضور برخی از اتباع خارجی در اغتشاشات اخیر نشان داد كه باید این افراد ساماندهی شوند. این طرح بر اساس تجربیات جهانی و با توجه به شرایط جغرافیایی ایران تنظیم شده است، ما در یكی از مناطق ناامن دنیا زندگی می‌كنیم كه به شدت با بحث مهاجرپذیری مواجه هستیم. این طرح ضمن ساماندهی، از ورود اتباع خارجی با اسلحه یا مواد مخدر به خاك ایران جلوگیری می‌كند.

علی ادیانی معاون امور تقنینی معاونت امور مجلس ریاست جمهوری نیز درباره این طرح گفت: ما با اصل ساماندهی مهاجران و اتباع موافق هستیم چه اینكه دولت لایحه ای در این رابطه تقدیم مجلس كرد كه با طرح نمایندگان ادغام شد منتها این طرح با تعدادی از قوانین مغایرت دارد و باید اصلاح شود.

محمدصالح جوكار رئیس كمیسیون امور داخلی كشور و شوراهای مجلس نیز توضیح داد: قانون اقامت مربوط به سال 1310 است كه كارآمدی در حوزه اقامت ندارد. بیش از 5 میلیون نفر اتباع خارجی و مهاجر در كشور داریم در حالی كه 73 كشور دنیا این جمعیت را دارند. با این وجود آن ها از یارانه های پنهان استفاده كرده و بسیاری از مشاغل را دارند پس باید وضعیت اقامت آنها ساماندهی شده و به مشكلات امنیتی و اجتماعی پایان دهیم. متاسفانه ما حتی سامانه ای برای اطلاعات اتباع نداریم در حالی كه 25 دستگاه متولی ساماندهی اتباع هستند.
منبع: ایسنا