قدرت ادبیات در عصر مدرن قدرت فرهنگی شعر و اهمیت ترجمه را دست كم نگیریم ...

برای معرفی زبان و ادبیات فارسی به كشورهای دیگر نباید تنها مشتاق ترجمه آثار كشورهای دیگر به فارسی باشیم بلكه لازم است باترجمه آثار باارزش خود را به زبان‌های دیگر فرهنگ ‌ادبیاتمان را معرفی كنیم.

مراسم رونمایی كتاب «با تو آغاز می‌شوم» ترجمه گزیده‌ای از اشعار 50 شاعر معاصر ایران به انگلیسی شامگاه 27 آبان 1400 با حضور دكتر علیرضا حبیبی مدیر شبكه رادیویی فرهنگ ، پرفسور سرور بختی، رییس موسسه فرهنگی اكو، اشرف بروجردی، رییس سازمان اسناد و كتابخانه ملی، فاطمه راكعی، مدیرعامل انجمن شاعران فارسی‌زبان، علیرضا قزوه، مدیرعامل موسسه شاعران فارسی‌زبان، نسترن نصرت‌زادگان مترجم كتاب و جمعی از شاعران و پژوهشگران ادبی با اجرای امیر اسماعیل‌آذر، نویسنده و پژوهشگر ادبی و به میزبانی موسسه فرهنگی اكو از رادیو فرهنگ پخش شد .

ایران در مسیر كندروی بزرگراه ترجمه است.

علیرضا حبیبی، مدیر رادیو فرهنگ در مراسم رونمایی كتاب «با تو آغاز می‌شوم» در ترجمه شعر 50 شاعر معاصر ایران به انگلیسی با تاكید بر اینكه ادبیات كهن ایران رسالت خود را به انجام رسانده و باید این مسیر را ادامه دهیم، عنوان كرد: رسالت ادبیات معاصر سنگین است و شعر تنها قالبی برای بیان احساس نیست بلكه قدرت فرهنگی محسوب می‌شود.

حبیبی با تاكید بر ضعف ادبیات معاصر كشورمان در حوزه ترجمه، افزود: متاسفانه در بزرگراه ترجمه دنیا ما در مسیر كندرو حركت می‌كنیم. برای معرفی زبان و ادبیات فارسی به كشورهای دیگر نباید تنها مشتاق ترجمه آثار كشورهای دیگر به فارسی باشیم بلكه لازم است آثار باارزش خود را به زبان‌های دیگر بازگردانیم.

وی تصریح كرد: اگر در گذشته شاعران بزرگی چون رودكی و حافظ و فردوسی را داشتیم امروز نیز امثال شفیعی كدكنی را داریم و شاعران معاصر ما گنجینه‌های فرهنگی محسوب می‌شوند كه باید هرچه بیشتر به كشورهای دیگر معرفی شوند.


ترجمه و فرصت دسترسی ادبیات اثرپذیر به ادبیات اثرگذار

رییس موسسه فرهنگی اكو نیز در این مراسم تاكید كرد: ترجمه كه به‌منزله تولد مجدد اثر ادبی‌‌ست، به‌عنوان یكی از راه‌های شناسایی و دسترسی ادبیات اثرپذیر به اثرگذار، در حقیقت بیشترین تأثیر را در آشنایی با فكر، اندیشه و تجربه‌های فرهنگی ملل دیگر داشته است.‌‌
سرور بختی، رییس موسسه فرهنگی اكو در سخنانی عنوان كرد: شعر و ادب فارسی، نمودی والا از فرهنگ استوار ایران بزرگ فرهنگی و مایه مباهات حوزه تمدنی اكو است. پارسی‌‌سرایان از دیرباز، چكیده و جوهره فرهنگ غنی مشرق‌‌زمین را در قالب زبان فخیم فارسی به سرزمین جان و روان دوستداران دانش و ادب هدیه كرده‌اند و با بیان شاعرانه خویش، چنان تفسیری از جهان وارونه ارایه داده‌اند كه آینه اوهام بشر از گَرد انكار و ناامیدی پاك شود.

بختی تاكید كرد: شعر فارسی، پرچم پرافتخار ملل اكوست كه با صلابت و استوار بر قله‌های ادب جهان به اهتزاز در آمده است و مردم سخن‌‌شناس در سراسر گیتی، رشته كلام خود را با دردانه‌های آن زینت می‌بخشند. شعر فارسی با سابقه هزارساله‌‌اش از رهگذر قرن‌ها گذشته و پای به امروز كشانده است.

وی افزود: شعر معاصر كه بر پایه كمال شعر مقدس كهن استوار شده، روی ریل جهانی‌‌شدن استوار شده است. راه‌یافتگان به وسعت شعر امروز در مقام سفیران دوستی، آگاهانه صلح و صمیمیت و مصادیق مرتبط با آنها را می‌آفرینند.

رییس موسسه فرهنگی اكو تصریح كرد: تفكر متعهدانه و صلح‌جویانه نام‌آورانی كه به صحنه پربار و باشكوه ادبیات ایران بزرگ فرهنگی گام گذاشته‌اند با به تصویر كشیدن رنج‌ها و مصایب انسان و توجه دادن بشر به مضامین بلند جنگ‌‌ستیزی، حق‌خواهی و عدالت‌جویی كلاف سردرگم حوادث را گشوده و نویدبخش زندگی آرمانی فرداهای پیش‌‌رو هستند.

وی افزود: به‌راستی راز محبوبیت شاعران امروز كه ملك دل‌ها را ربوده‌اند و با تازه‌‌نگری برخاسته از روح و جان زنده و پویای خود به درك عمیق و حقیقی از زمانه‌‌شان دست ‌یافته‌اند در این است كه از نفس حق ایشان، عطر خوش آشنایی و نوای دل‌انگیز شور و سرمستی به مشام می‌‌رسد، گویی عصاره هستی و درك واقعی از زندگی را با همه فرازوفرودهایش، با نوك قلم جمع می‌كنند و بر جان شیفتگان كلام موزون و دانایان راز می‌‌چكانند.
بختی با اشاره به ویژگی شعر شاعرانی پارسی گفت: حلاوت گفتار و كلام نغز شاعران فارسی‌‌گوی، مرزها را درنوردیده و زمینه مناسبی جهت ارتباط بیشتر و مؤثرتر میان فرهنگ‌ها و ملل گوناگون در دوره معاصر ایجاد كرده و امكان بهره‌مندی متقابل از تجارب یكدیگر را فراهم آورده است.

وی با بیان اینكه آثار ادبی جهان، مدیون ترجمه‌هایی‌‌ است كه پژوهشگران علاقه‌مند به ادبیات شرق و غرب در دسترس گذاشته‌‌اند، تصریح كرد: ترجمه كه به‌منزله تولد مجدد اثر ادبی‌‌ است، به‌عنوان یكی از راه‌های شناسایی و دسترسی ادبیات اثرپذیر به اثرگذار، در حقیقت بیشترین تاثیر را در آشنایی با فكر، اندیشه و تجربه‌های فرهنگی ملل دیگر داشته است.‌‌

بختی با بیان اینكه اهتمام گردآورنده و مترجم محترم كتاب «با تو آغاز می‌‌شوم» معرفی جریان‌های مهم و اثرگذار در شعر معاصر ایران بوده است، گفت: مترجم تلاش كرده كه در حد امكان، تصویری روشن از شعر امروز فارسی به علاقه‌مندان فراسوی زبان ارائه كند.

شعر اهرم اشتراك فرهنگی ملت‌هاست:
در این مراسم همچنین اشرف بروجردی، رییس سازمان اسناد و كتابخانه ملی در سخنانی با تاكید بر تاثیر شعر بر توسعه فرهنگی و اقتصادی جوامع عنوان كرد:
توسعه اقتصادی بدون رشد فرهنگی امكان‌پذیر نیست و توسعه فرهنگی نیز با كمك شعر محقق می‌شود. شعر در اتصال و اشتراك‌یابی ملت‌ها مددرسان است. باوری است كه در ذهن شاعران رشد می‌كند و با احساس عمیق وجودی و دانش امتزاج می‌یابد و ماندگار می‌شود.

بروجردی افزود: موسسه اكو سال 42 برای اولین بار توسط سه كشور ایران، پاكستان و تركیه تاسیس شد و افت و خیزهایی یافت. در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی به محاق رفت تا اینكه سال 64 دوباره احیا شد و 10 كشورفارسی زبان به عضویت آن درآمدند.

وی تاكید كرد: موسسه فرهنگی اكو در راستای حفظ و معرفی اشتراكات فرهنگی كشورهای عضو تلاش می‌كند و اهتمام این موسسه به نشر و چاپ آثار باارزش و برپایی چنین مراسم رونمایی آغازگر حركت‌های فرهنگی برای توسعه زبان فارسی است.

بروجردی عنوان كرد: ادامه و تداوم این مسیر به اهتمام و همكاری شاعران كشورمان نیاز دارد تا حرف خود را به گوش جامعه برسانند. آثار شاعران گویای فهم راستین آنها از واقعیت‌های جامعه و مشتركات ملت‌هاست. وقتی به گذشته نگاه می‌كنیم شاعران باارزش و بزرگ زیادی داریم كه آثارشان به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده از جمله مولانا كه تاكنون به 70 زبان زنده اشعارش را بازگردانده‌اند.

وی افزود: با تامل در اشعار شاعران بزرگی چون سعدی، نظامی و رودكی درمی‌یابیم كه شعر می‌تواند زبان مشترك ملت‌ها و اكسیر اندیشه بارور و بالنده باشد.

به گفته بروجردی، منحصر كردن توسعه به اقتصاد به بیراهه رفتن است و كسانی كه دم از اقتصاد می‌زنند اگر با فرهنگ عجین نباشند راه كمال و توسعه را طی نمی‌كنند.

رییس سازمان اسناد و كتابخانه ملی تصریح كرد: آغاز و پایان زبان فارسی عشق است و شاعر معلم عشق و محبت است. با پشتوانه دانش، شعر و زبان و فرهنگ است كه می‌توانیم در مسیر تكامل و توسعه قدم برداریم.

شعر فرصت هم‌صدایی و همراهی ملت‌هاست
همچنین فاطمه راكعی، شاعر و مدیرعامل انجمن شاعران ایران در سخنانی عنوان كرد: شعر سخنی است كه از دل برمی‌آید و فارغ از مرز مكان و زمان و قومیت بر دل می‌نشیند. ما از اشعار شاعران بزرگ كشورهای دیگر لذت می‌بریم و ملل دیگر نیز از خواندن شعر شاعران گذشته و امروز ما به وجد می‌آیند و شعر بی‌واسطه مرزهای جغرافیایی را درمی‌نوردد و ملت‌ها را به یكدیگر پیوند می‌دهد.

راكعی افزود: شعر تبلور غم، شادی، عشق و دغدغه‌های روحی است و تنگناهای بیرونی را نمی‌پذیرد. شعر فرصتی برای بیان مشتركات از جمله مرگ، عدالت، صلح و جهان مطلوب زیستن، آرمان‌های انسانی و جامعه خشنود است و فرصتی برای همصدایی و همراهی محسوب می‌شود.
راه دشواری در پیش داریم
علیرضا قزوه، شاعر و مدیرعامل موسسه شاعران فارسی‌زبان نیز در این آیین با قدردانی از اهتمام ویژه موسسه اكو در چاپ و نشر آثار باارزش شاعران و نویسندگان ایرانی عنوان كرد: تاكنون تلاش‌های خوبی برای چاپ و نشر آثار شاعران فارسی‌زبان كشورهای دیگر از جمله تاجیكستان، هند، پاكستان و افغانستان انجام شده و این سلسله ادامه دارد. با اقدامات انجام شده و پایه‌گذاری نهادهای فرهنگی و ادبی در كشورهای دیگر علاقه جوانان به فارسی‌سرایی افزایش یافته از جمله راه‌اندازی انجمن بیدل در هندوستان باعث شده كه فارسی‌سرایی در آن كشور افزایش یابد و از خلاصه شدن به دو شاعر كهنسال كه یكی از آنها درگذشت، به ورود شاعران جوان مستعد به عرصه شعر فارسی منجر شود.


قزوه افزود: امروز با افتخار شاهدیم كه آثار حافظ و مولانا را به زبان‌های مختلف ترجمه می‌كنند و ادبیات كودك و نوجوان كه در كشورهایی از جمله هند سابقه چندانی نداشته با یاری محافل ادبی ایرانیان به چاپ و نشر رسیده و به‌زودی وارد كتاب‌های درسی آن كشور نیز می‌شود.

مدیرعامل موسسه شاعران فارسی‌زبان بر ضرورت تلاش بیشتر برای بازگرداندن زبان و ادبیات فارسی به دوران شكوفایی و اوج آن در كشورهای دیگر تاكید كرد و گفت: بر اساس تاكیدهای اخیر مقام معظم رهبری در روزگاری كه زبان انگلیسی زبان علم است و تسلط دارد برای ارتقا و جهانی شدن زبان فارسی راه دشواری درپیش داریم و بدون علم و دانش و رساندن كشور به سطح دانش روزگار قرن چهارم و زمان سامانیان به نتیجه نمی‌رسیم.

وی افزود: ترجمه‌های باارزش كمك می‌كند كه با علم و دانش و ادبیات كشورهای دیگرآشنا شویم و در راه ارتقای فرهنگ و زبان فارسی به توفیق برسیم.
ترجمه ادبی پلی از آیینه و نور میان اندیشه و فرهنگ ملت‌هاست
سعیده حسین‌جانی، مدیر بخش ترجمه حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی نیز در این مراسم با بیان اینكه ترجمه گفت‌گوی ملت‌هاست، عنوان كرد: هنر و ادبیات زبان مشترك كشورها و ترجمه نیز گفت‌وگوی ملت‌هاست. اگر ترجمه از جنس ادبیات باشد پلی كه میان اندیشه و فرهنگ ملت‌ها می‌سازد از جنس نور و آیینه می‌شود.

حسین‌جانی افزود: شعر از جان و قلب شاعر برمی‌آید و اگر مترجم انتخاب خوبی نداشته باشد ترجمه موثری نخواهد داشت. مترجم «با تو آغاز می‌شوم» توانسته با برخورداری از غنای فرهنگی، احساسی و ادبی ارتباط خوبی را میان زبان مبدا و مقصد ایجاد كند و به توفیق برسد.

وی تصریح كرد: تاكنون در مركز ترجمه حوزه هنری 100 عنوان كتاب به 13 زبان ترجمه و عرضه شده كه با استقبال خوبی همراه بوده‌اند. از جمله كتاب «آنتولوژی شعر شاعران معاصر» در ارمنستان جایزه ادبی سال را دریافت كرد و در هندوستان نیز جایزه منطقه‌ای به آن رسید.

حسین‌جانی همچنین بر توجه خاص كشورهای دیگر به آثار بانوان ایرانی تاكید كرد و گفت: مترجم كتاب «با تو آغاز می‌شوم» خانم است و استقبال و توجه خاصی به كتاب‌های بانوان ایرانی می‌شود.

دشواری‌های خاص ترجمه‌ ادبی
نسترن نصرت‌زادگان مترجم كتاب نیز در این مراسم با تاكید بر اینكه زبان هویت یك ملت و مهمترین عنصر هویت‌بخش در تاریخ و تمدن محسوب می‌‌شود، گفت: ادبیات فارسی كه هویت فارسی زبانان به آن گره خورده در فراسوی مرزها چهره‌ای شناخته شده و تاثیرگزار دارد كه به واسطه ذات زبان است.

وی با بیان اینكه پویایی زبان و ادب فارسی مرهون مفاخر شعر و ادب است، افزود: آثار شاعران متقدم به بسیاری زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده و در مجامع ادبی بین المللی كاملا شناخته شده‌اند ولی درباره شاعران معاصر غفلت شده است. شعر نو با نیما افق جدیدی را پیش روی شاعران گشود و بر تمام جریان ادبی تاثیر گذاشت. در عین حال كمتر در مجامع بین‌المللی از وی و سایر شاعران معاصر به گونه شایسته سخن به میان آمده و از آثارشان ترجمه‌ای درخور انجام شده است.

نصرت‌زادگان هدف كتاب «‌با تو آغاز می‌شوم» را ترجمه و معرفی هرچه بهتر آثار شاعران معاصر در آن سوی مرزها عنوان كرد و گفت: ترجمه تنها راه معرفی و راه‌یافتن به ادبیات جهانی است.

وی تصریح كرد: ترجمه ادبی بویژه ترجمه شعر یكی از دشوارترین گونه‌های ترجمه است چراكه شیوه بیان و سبك هر شاعر با شاعر دیگر بسیار تفاوت دارد و مترجم شعر باید سبك‌های نوشتاری شاعران مختلف را بشناسد، آرایه‌ها و صنایع ادبی و عروض و قافیه را به خوبی بشناسد و با رعایت امانت ترجمه كند.

در این آیین همچنین عبدالجبار كاكایی و مهدی مظفری ساوجی به شعرخوانی پرداختند و مراسم با رونمایی كتاب «با توآغاز می‌شوم» و اجرای موسیقی گروه كوبه‌ای كنج به پایان رسید.

كتاب «با تو آغاز می‌شوم» معرفی 50 شاعر توانمند معاصر از نیما یوشیج، پدر شعر نو فارسی تاكنون و ترجمه یك یا چند قطعه از آثار آنهاست.