حافظ دشمن ریاكاری و ظاهر سازی است یعنی به این فرموده ی پیامبر اكرم (ص) ایمان كامل دارد كه : « ریا شرك اصغر است » و این همان رازی است كه زاهد از آن بی خبر است یا خود را به بی خبری می زند .
نویسنده : باقز خلیلی
در روزگار پیشین دین و دولت ایرانیان یگانه بود و میان مردم و حكومت جدایی عقیده نبود یا كم تر بود اما در دوره های بعدی میان مردم و حكومت جدایی افتاد و مردم شخصیت دوگانه پیدا كردند .
حافظ دشمن این دوگانگی شخصیت و بهتر بگوییم دشمن ریاكاری و ظاهر سازی است یعنی به این فرموده ی پیامبر اكرم (ص) ایمان كامل دارد كه : « ریا شرك اصغر است » و این همان رازی است كه زاهد از آن بی خبر است یا خود را به بی خبری می زند .
صوفی بیا كه آینه صافیست جام را
تا بنگری صفای می لعل فام را
راز درون پرده ز رندان مست پرس
كاین حال نیست زاهد عالی مقام را
و این مطلع خود گواهی استوار است بر سخن ما كه گفتیم حافظ با زاهد ، شیخ ، صوفی ، و ... دشمن نیست و این جا می توان دید كه صوفی نكوهیده و رانده نیست و صافی است و صفا دارد .
به هر روی حافظ با زاهد ریایی سر سازگاری ندارد و راهش یكسره از او جداست و همه جا او را با شمشیر باده خواری می زند كه یگانه بودن ظاهر و باطن است :
زاهد شراب كوثر و حافظ پیاله خواست
تا در میانه خواسته ی كردگار چیست
ویژگی برجسته ی حافظ این است كه خود را می شناسد و نمی خواهد جز آن كه هست دیده و شناخته شود .
حافظ می خور و رندی كن و خوش باش ولی
دام تزویر مكن چون دگران قرآن را
گرچه درباره ی زاهد در اندیشه ی حافظ سخن بسیار است ، با این دو بیت سخن را كوتاه می كنیم و از این پس به واژه های پر بسامد دیوان حافظ می نگریم :
ترسم این قوم كه بر دردكشان می خندند
در سر كار خرابات كنند ایمان را
یار مردان خدا باش كه در كشتی نوح
هست خاكی كه به آبی نخرد طوفان را
والسلام
