دكتر مشایخی، رفتار شناس در برنامه خشت اول گفت: اگر نماز كه یك فریضه دینی است را به عنوان یك رفتار دینی از منظر رفتارشناسیمورد بررسی قرار دهیم، قطعاً ابعاد مختلفی از نماز برایمان روشن می‌شود كه شاید تاكنون به آنها توجه نداشته ایم.
وی در این باره افزود: در مباحث هستی شناسی و انرژی های كیهانی تحقیقات مختلفی در جهان حتی از سوی افراد غیرمسلمان انجام شده است و گویای این مطلب است كه "پرانا" یا همان انرژی های هستی و كیهانی در جهان كه وصل به یك منبع انرژی كل هستند، در تمام طول شبانه روز یكسان نیستند، یعنی؛ این انرژی های عظیم هستی در سه زمان طلوع، غروب خورشید و زمانی كه خورشید در وسط اسمان قرار دارد، در بالاترین حالت قرار دارند، و جالب است كه این زمان‌ها درست مقارن با زمان توصیه شده در دین برای انجام فریضه نماز است.
یعنی؛ نماز اول وقت در واقع بهترین فرصت برای دریافت بیشترین انرژی از هستی است.
دكتر مشایخی همچنین با اشاره به عظمت جهان هستی و بی نیازی خالق آن از عبادت و نماز مخلوق گفت: نماز اول وقت در واقع تمرین نظم و توجه به وقت و زمان است و انسانی كه در پی وضو گرفتن روزی سه بار چاكراه هایش را با آب؛ این منبع انرژی، در تماس قرار می‌دهد آمادگی‌‌اش برای دریافت انرژی از هستی بیشتر می‌شود.
وی همچنین نماز را تمرین تمركز و مراقبه و حركات مفید برای بدن دانست و گفت: در آشفتگی،هیاهو و شتابزدگی زندگی امروز، این كه كسی روزی سه بار برای دقایقی بنشیند و به هیچ چیز دنیا فكر نكند و حتی نگاهش را از اطرافش بگیرد و تمركز كند و خلوت و مراقبه داشته باشد قطعاً بسیار آرام بخش و ارزشمند است.
این پژوهشگر ادبیات همچنین تكبیر ابتدایی نماز را یك فرمان ذهنی تعبیر كرد، به این معنی؛ كه نمازگزار برای دقایقی همه دنیا و امور دنیوی را برای خلوت با معبود پس می‌زند.
دكتر مشایخی همچنین نماز را تمرین شكرگزاری و قدردانی دانست و گفت: در این شكرگزاری، تمرین تواضع نهفته است، چرا كه روزی سه زمان و در مجموع 37 بار در روز سر بر روی خاك گذاشتن ناخودآگاه بسیاری از غرورها و خودپسندی ها را در فرد از بین میبرد.
وی با اشاره به قنوت نماز گفت: نماز تمرین خیرخواهی و دعای نیك برای خود و دیگران است و فعل جمع در عباراتش توجه به وحدت و همدلی است.
این پژوهشگر حوزه ادبیات همچنین در تشریح دلایل خواندن نماز به زبان عربی گفت: پژوهشهای زبانشناسی می‌گوید وقتی كلمات به زبان دیگری ترجمه می‌شوند، همه امواج و فركانس‌های شان متفاوت می‌شود و ترجمه هرگز آن اثر و بارمعنایی كلمه اصلی را ندارد، از این رو برای دریافت همه امواج و فركانس های موجود در واژه‌ها و عبارات نماز باید آن را به بهترین شكل یعنی؛ همان زبان عربی بخوانیم و فرای از دلایل تاریخی، دینی و اجتماعی همانگونه كه فهم همه آنچه حافظ و مولانا گفته‌اند، نیاز دارد كه آثارشان به زبان فارسی و با اشراف به ادبیات فارسی مطالعه و بررسی شود، نماز هم باید به زبان عربی خوانده شود.
وی در پایان با تاكید بر اینكه نماز مجموعه به هم پیوسته كامل است كه باید با شرایط خاص خودش خوانده شود تا اثرگذاری حقیقی را داشته باشد، گفت: در این صورت است كه نماز آثار مطلوبی چون نظم، مسئولیت پذیری، آرامش، تواضع، قدرشناسی و توجه به زمان را در افراد و جامعه می گذارد.
