زنده‌نام محمدرضا حسن‌بیگی، كتاب پژوه، نویسنده و از فعالان عرصه مطبوعات شامگاه چهارشنبه (اول بهمن) در سن 69 سالگی بر اثر ابتلا به كرونا دارفانی را وداع گفت.
تهیه‌كننده برنامه‌های «كتابستان» و «هفت كوچه» با تاكید بر آنكه دانش و نگاه پژوهشی زنده‌نام محمدرضا حسن‌بیگی در ادبیات كمتر میان نویسندگان برنامه‌های رادیویی موجود است گفت: قلم این نویسنده فقید برای برنامه‌سازی رادیویی، شناسنامه و پشتیبان بود.
محمدرضا حسن‌بیگی طی یكی دو دهه اخیر عمده فعالیت فرهنگی خود را بر نگارش و اجرای برنامه‌های رادیویی در حوزه‌های كتاب، ادبیات و شعر متمركز كرده بود. هرچند وی فعالیت مطبوعاتی خود را در سال‌های پیش از انقلاب شكوهمند اسلامی آغاز كرد و در طی این دوران با نشریاتی همچون اطلاعات هفتگی، جوانان امروز، خانواده، اسرار، جوان امروز در مقام نویسنده و یا دبیر سرویس همكاری داشت.
زنده‌نام حسن‌بیگی همچنین سال‌ها با رادیو فرهنگ به عنوان نویسنده، كارشناس و مجری همكاری نزدیكی داشت و علاوه بر برنامه «هفت كوچه» با روایت فرهنگ مردم و تهران قدیم در مسابقه «كتابستان» نیز به عنوان طراح سوال و مشاور محتوایی (سردبیر) همكاری می‌كرد.
آخرین برنامه به سردبیری و طراحی سوالات مسابقه كتابستان محمدرضا حسن‌بیگی ظهر جمعه (سوم بهمن ماه) ساعت 12 و 30 دقیقه از آنتن شبكه رادیویی فرهنگ پخش شد.
زنده‌نام حسن‌بیگی مولف كتاب‌هایی همچون تهران قدیم، بازارها و بازارچه‌ها، زیارتگاه‌های تهران، از بلدیه تا شهرداری، آخرین سلطان و غیره بود.
برای آشنایی با ویژگی‌های اخلاقی و حرفه‌ای زنده نام محمدرضا حسن‌بیگی با رویا ولی‌زاده تهیه‌كننده دو برنامه كتابستان و هفت كوچه و مهدی دادجو مدیر گروه كتاب شبكه رادیویی فرهنگ كه دو برنامه نام برده از مجموعه برنامه‌های این گروه شبكه رادیویی فرهنگ بود به گفت‌وگو پرداختیم.
در كار با زنده‌نام حسن‌بیگی خیالتان از هر حیث راحت بود
رویا ولی‌زاده ضمن تسلیت فقدان این پژوهشگر و فعال مطبوعاتی به جامعه رادیو و خانواده وی گفت: زنده‌یاد حسن‌بیگی در كار و حرفه خود كه نگارش و پژوهش متن‌های رادیویی و مطبوعاتی بود آن‌چنان حرفه‌ای بود كه تمام همكاران در تعامل با وی ازنظر محتوا و كیفیت آثار خیال‌شان راحت و آسوده بود. مطالبی كه او ارائه می‌كرد بسیار گزیده و بازگوكننده فصل و فضای اصلی مورد ساخت برنامه بود و به‌هیچ‌وجه حشو و اضافات در آثار او به چشم نمی‌خورد.
درحقیقت شناسنامه و هویت برنامه‌هایی كه زنده‌نام حسن‌بیگی برای آنها قلم می‌زد و متن می‌نوشت، شناسنامه‌ای كاملاً روشن و قابل ارتباط‌گیری با هر نوع مخاطب علاقه‌مند در عرصه فرهنگ و هنر، خاصه حوزه كتاب، ادبیات و شعر بود. او در بحث نوشتاری بسیاری از نكاتی كه مدت‌هاست در نوشتار متن رادیویی فراموش شده بود را هنوز رعایت می‌كرد و همین مسئله قرائت متن را برای گوینده بسیار راحت‌تر و همچنین فضاسازی برنامه كه كار اصلی تهیه‌كننده است را بسیار سهل‌الوصول تر می‌كرد.
ولی‌زاده تصریح كرد: قلم زنده‌نام حسن‌بیگی در برنامه‌های رادیویی به‌ویژه برنامه‌هایی كه با محوریت كتاب، شعر و ادبیات در ارتباط بود به‌عنوان شناسه آن برنامه‌ها شناخته می‌شد. به بیان ساده‌تر وقتی كه كار را به زنده‌نام محمدرضا حسن‌بیگی می‌سپردی خیالتان در مقام تهیه‌كننده راحت بود.
قلم حسن‌بیگی تضمین آرامش خاطر و كیفیت برنامه‌سازی برای تهیه‌كننده بود
ولی‌زاده در تأیید قدرت قلم و پیش‌برندگی برنامه با محوریت متن‌های حسن‌بیگی گفت: زمانی كه یك تهیه‌كننده، به ویژه در برنامه‌های زنده میكروفونی را به گوینده می‌سپارد باید از دانش و اشراف او در حوزه ادبیات معیار اطمینان داشته باشد. همچنین باید در هر حوزه و برنامه‌ای در انتخاب گوینده، فردی را برگزیند كه هنگام سپردن میكروفن زنده این اطمینان را داشته باشد كه او همسو با خط، ربط، محور و تم برنامه صحبت می‌كند. متن‌های محمدرضا حسن‌بیگی نیز چنین آرامش خاطر و امنیت برنامه‌سازی را در اختیار تهیه‌كنندگانی كه با او در مقام نویسنده كار می‌كردند قرار می‌داد.
وی با اشاره به آنكه زنده‌نام حسن‌بیگی پشتوانه برنامه‌هایی بود كه با آنها همكاری می‌كرد یادآور شد: دانش، نگاه پژوهشی و قلم زنده‌نام حسن‌بیگی برای محتوا و متن برنامه پشتوانه محكمی بود. آخرین برنامه‌ای كه از او پخش شد (جمعه سوم بهمن ماه) مسابقه كتابستان بود كه آخرین متن این نویسنده در طی سال‌ها فعالیت او در رادیو به شمار می‌رود. متنی كه او برای این مسابقه با محوریت كتاب می‌نوشت نشان‌دهنده اشراف او در حوزه كتاب‌شناسی و دامنه وسیع مطالعاتی او نه‌تنها در حوزه ادبیات و شعر كه در تمامی حوزه‌ها بود.
این تهیه‌كننده رادیو فرهنگ تصریح كرد: همین مسئله باعث شده بود كه مسابقه كتابستان به‌عنوان یكی از برنامه‌های برتر و شناخته‌شده شبكه رادیویی فرهنگ در حوزه كتاب شناخته شود و مخاطبان خاص خود را نیز جذب این برنامه كند.
ویژگی حسن‌بیگی كه كمتر در نویسندگان امروزی برنامه‌های رادیویی وجود دارد
ولی‌زاده دیگر ویژگی متن‌های نوشتاری محمدرضا حسن‌بیگی را به دقت و اشراف او در انتخاب متن‌های مناسب با طیف مخاطبان، گروه سنی و دامنه هدف مخاطبان هر برنامه دانشت و خاطرنشان كرد: چنین ویژگی كمتر در قلم نویسندگان برنامه‌های رادیویی در زمان حاضر وجود دارد. كه زنده‌نام حسن‌بیگی از این ویژگی برتر و ممتاز برخوردار بود. به همین سبب برنامه‌هایی كه با قلم او تولید می‌شد در جذب و همراهی مخاطب نسبت به دیگر برنامه‌ها توفیق بالاتری را داشت.
وی درباره دیگر تجربه همكاری با زنده‌نام حسن‌بیگی در برنامه هفت كوچه گفت: پیش از آنكه تهیه‌كننده این برنامه شوم، اجرا و كارشناسی این برنامه بر عهده زنده‌نام حسن‌بیگی بود. با شنیدن چند برنامه، پیش از پذیرفتن تهیه‌كنندگی این برنامه، دانش، اشراف، ادبیات و شیوه گویندگی او مرا تحت تاثیر خود قرار داد.
وی افزود: همین مسئله بود كه پذیرفتن این برنامه برای تهیه‌كنندگی را برای من ساده‌تر كرد چرا كه اطمینان داشتم با توجه به حضور چنین فردی در مقام كارشناس - مجری امر پیش‌برندگی این برنامه حتی با تغییر تهیه‌كننده نه‌تنها خللی در آن وارد نخواهد ساخت كه می‌تواند در مسیر صعودی كه از پیش آغاز كرده بود به حركت خود ادامه دهد.
ویژگی ممتاز محمدرضا حسن‌بیگی از دیدگاه مخاطبان برنامه‌های رادیویی
این تهیه‌كننده شبكه رادیویی فرهنگ در بیان دیگر ویژگی‌های حسن‌بیگی به ارتباط‌گیری او با مخاطبان اشاره كرد و گفت: استفاده كردن از بیان و ادبیات ساده و روان و انتخاب درست از آداب و رسوم عامه برای انتقال محتوای برنامه هفت كوچه كه براساس ادبیات عامه استوار بود، باعث شده بود تا مخاطبان نیز اقبال بسیار خوبی از این برنامه داشته باشند.
وی ادامه داد: مخاطبان در ارسال پیامك‌ها و ارتباطات تلفنی نیز بارها نسبت به اشراف و زبان ساده و بی‌تكلف و درعین‌حال تاثیرگذار حسن‌بیگی تاكید كرده بودند. این خود یكی دیگر از رموز موفقیت زنده‌نام حسن‌بیگی در عرصه اجرا در حوزه برنامه‌سازی رادیو به شمار می‌رفت.
قدرت زبان تصویری زنده‌نام حسن‌بیگی برای كار در رسانه‌ای شنیداری
مهدی دادجو سرپرست گروه كتاب شبكه رادیویی فرهنگ نیز ضمن تسلیت فقدان و درگذشت زنده نام حسن‌بیگی، او را یكی از چهره‌های شناخته‌شده در عرصه نگارش متون رادیویی و اجرای برنامه‌های فرهنگی با محوریت كتاب و ادبیات عامه دانست و یادآور شد: یكی از مهم‌ترین ویژگی‌های ماندگار زنده‌نام حسن‌بیگی تسلط او بر اشراف و شناخت از رسانه‌ای چون رادیو بود.
وی ادامه داد: ادبیات رادیو برخلاف ادبیات رسانه‌ای تصویری چون تلویزیون (سیما) رویكرد و نگرشی متفاوت را می‌طلبد. علاوه بر آنكه برنامه‌های رادیویی ستون خود را بر ادبیات معیار قرار می دهند اما به سبب آنكه رادیو، رسانه‌ای شنیداری است، نیازمند بهره‌گیری از ادبیاتی متفاوت همراه با زبان تصویری و درعین‌حال روایتی ساده و به دور از مطنطن‌گویی برای برقراری ارتباط با طیف وسیع‌تر مخاطبان به شمار می رود كه زنده نام حسن بیگی از این ویژگی نیز بسیار بهره می‌برد.
سهم زنده‌نام حسن‌بیگی در جذب مخاطبان جوان به برنامه‌های رادیویی و كتاب
سرپرست گروه كتاب شبكه رادیویی فرهنگ با تاكید بر این مسئله كه دامنه كتاب‌شناسی و سیر مطالعاتی زنده‌نام حسن‌بیگی از دیگر وجوه مؤلف و ممتاز این هنرمند فقید به شمار می‌رفت گفت: جایگاه برنامه‌سازی در گروه تخصصی چون كتاب، برای شبكه‌ای مانند فرهنگ، یكی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است كه می‌تواند در ارتباط‌گیری با مخاطب و تلاش برای ارتقاء سطح كتاب و كتاب‌خوانی و انس با یار مهربان بسیار مؤثر باشد.
حضور كارشناسان و نویسندگانی چون زنده‌نام حسن بیگی با توجه به دامنه‌ای گسترده در حوزه كتاب‌شناسی از یك‌سو و از سوی دیگر مخاطب‌شناسی دقیق، تاثیرگذاری بالایی در جذب و جلب مخاطبان به عرصه كتاب و كتاب‌خوانی دارد.
دادجو در پایان با اشاره به آنكه از دیگر ویژگی‌های بارز فعالیت حسن‌بیگی در شبكه رادیویی فرهنگ ارتباط نزدیك او با نسل جوان بود یادآور شد: همین ویژگی او باعث شده بود كه در انتخاب زبان، بیان و ادبیات به‌ویژه برای برنامه‌هایی كه مخاطب آن به گروه سنی جوانان بازمی‌گشت بتواند بیشترین اقبال را از سوی جوانان كه امروز در مواجهه با انبوه تولیدات رسانه‌ای قرار دارند آنها را به سمت رادیو و برنامه‌های رادیویی جلب كند.
