ناصرالدین‌شاه پس از سفر به اروپا و دیدار از موزه‌های كشورهای روسیه، فرانسه، انگلیس، ایتالیا، سوئیس، آلمان و اتریش، به تقلید از آن‌ها دستور داد گوشه‌ای از كاخ گلستان را به شكل موزه درست كنند؛ البته این موزه مختص شاه و اطرافیانش بود.
(نوشتاری كوتاه به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی )
نقش حیاتی موزه ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده های فرهنگی است. موزه ها از معدود مراكز حفظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یك از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می گویند؛ زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می دهند. می توان گفت كه موزه مقیاس شعور و میزان عقول و درجه افهام، اصناف وآیینه ادراك گذشتگان است. مشكلات لاینحل در اینجا حل می شود وشاهدی برای معلومات تاریخی شهود ارائه می شود .
اولین موزه هایی كه در دنیا شكل گرفتند، هدف خاصی نداشتند و فقط اماكن و پرستشگاه های مقدس چون كلیساهای كاتولیك، معابد یونانی و پرستشگاه های بودایی در ژاپن را شامل می شدند.
اولین مجموعه شخصی دنیا در سال 1683 میلادی در آكسفورد انگلستان با نام موزه "آشمولین" به صورت عمومی در آمد.
در دوره رنسانس كه تحول عظیم فرهنگی هنری در اروپا (قرن پانزدهم به بعد) پدید آمد، موزه ها نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفتند و ارزش راستین خود را باز یافتند.
اوج هنری در موزه داری جهان را می توان در"موزه لوور پاریس" دید. این موزه كه هم اكنون به صورت یك مركز بزرگ پژوهشی در آمده است، بزرگترین موزه دنیا محسوب می شود.
ساختمان این موزه قبل از انقلاب كبیر فرانسه، یكی از كاخ های سلطنتی فرانسه بود كه در آن آثار با ارزش هنری نگه داری می شد. پس از انقلاب كبیر فرانسه در سال( 1789 م ) این كاخ با آثارش به مردم فرانسه اهدا شد و در سال ( 1793 م ) تبدیل به موزه ملی فرانسه گردید.
بخش عظیمی از آثار این موزه به دایره"هنر اسلامی" اختصاص دارد كه این اشیا را وزارت آموزش و هنرهای ظریفه ی دولت فرانسه برای غنی كردن موزه از كشورهای مشرق زمین گردآوری كرده است . هیأت های مختلف فرانسوی حدود صد سال در ایران به كاوش های باستان شناسی پرداخته اند. كه از جمله آنان می توان به "آندره گدار"،" ژاك دمورگان" و" مارسل دیولافوا" اشاره نمود. در سال 1889 م دمورگان به ایران آمد و به حفاری پرداخت. سپس در سال 1895 م امتیاز حفاری در ایران را از ناصرالدین شاه گرفت و بعد از آن در زمان مظفرالدین شاه آن را تمدید كرد كه به موجب آن امتیاز انحصار حفاری باستان شناسی در تمام ایران به دولت فرانسه واگذار شد. در این مدت، بیشتر اشیای تاریخی و منحصر به فرد چونلوح قانون حمورابی و ....زینت بخش موزه لوور پاریس شد.
موزه، مانند بسیاری از پدیده‌های جدید جهان، در قرن نوزدهم میلادی وارد فرهنگ ایران شد. نخستین موزه‌ها در جهان، مجموعه‌های شخصی بودند كه با هدف نمایش برای عموم ایجاد نشده بودند، بلكه صرفأ نشان دهنده‌ی علاقه‌ی افراد به شمار می‌آمدند.
در سال 1249 ش.، ناصرالدین‌شاه پس از سفر به اروپا و دیدار از موزه‌های كشورهای روسیه، فرانسه، انگلیس، ایتالیا، سوئیس، آلمان و اتریش، به تقلید از آن‌ها دستور داد گوشه‌ای از كاخ گلستان را به شكل موزه درست كنند؛ البته این موزه مختص شاه و اطرافیانش بود. این موزه پس از مدتی از بین رفت و جواهرات آن به خزانه‌ی بانك ملی و سلاح های موجود در آن، به موزه‌ی دانشكده افسری سپرده شد. در دوره‌ی مشروطه، به دستور وزیر معارف (صنیع‌الدوله)، دایره‌ای به نام اداره‌ی عتیقات بین سال‌های ( 1295- 1297م.) به وجود آمد كه كارش سر و سامان دادن به وضع نابسامان حفاری‌های غیر مجاز بود. در همین زمان بود كه موزه‌ی «ایران معارف» تأسیس شد. این موزه، در برگیرنده‌ی اشیای عتیقه، كاشی، سفال، سكه و سلاح بود كه به عنوان اولین گام مؤثر در تاریخ موزه‌داری ایران به شمار می‌رود.
بیش‌ترین جلوه‌ی تاریخ موزه‌داری ایران را، در ایجاد موزه‌ی ایران باستان باید جستجو كرد. این موزه، با 2744 متر زیربنا، به دلیل قدمت اشیاء در زمره‌ی یكی از موزه‌های مادر دنیا محسوب می‌شود كه در سال 1316ش. افتتاح گردید. این موزه، در برگیرنده‌ی آثار مختلفی از هزاره‌ی ششم پیش از میلاد تا دوران مختلف اسلامی است و اشیای آن در دو طبقه به نمایش در آمده است.
آثار و اشیای به نمایش درآمده در موزه، آئینه‌ی تمام‌نمائی از فرهنگ، هنر، آداب و رسوم، باورها و اعتقادات گذشتگان و نیاكان ماست كه آن را می‌توان پل ارتباطی میان گذشته، حال و آینده به شمار آورد. ارتباط فرهنگی میان موزه ها یكی از مهمترین راه هایی است كه به بررسی شناخت فرهنگ ها می پردازد و موزه ها را از سكون و ركود بیرون آورده و پر بار می كند. چه خوب است هر از گاهی آثار موزه های مختلف كشور نزد یكدیگر به امانت گذارده شود و این كار آنقدر ادامه یابد كه به صورت چرخه تبادلات فرهنگی موزه در آید.
