تا انتخابات:بایدها و نبایدهای رسانه‌ها در انتخابات(قسمت دوم)

به طوركلی كلمه انتخابات گزینش اصلح فرد یا افرادی از جامعه از طرف مردم تلقی می شود. برای تحقق این امر باید امكانات و محیط مناسب و مساعد برای مردم، از سوی دستگاه های اجرایی و نظارتی مهیا گردد. سیاست گذاران امر انتخابات باید مردم را از چارچوب و ضوابط حاكم بر انتخابات آگاه سازند و چگونگی انتخاب اصلح را روشن نمایند. رأی دهندگان باید با اطلاع از وضعیت جامعه و كسانی كه می توانند جامعه اسلامی ما را به سوی تعالی هدایت نمایند، انتخاب اصلح خود را به انجام برسانند.
در آستانه ی دوازدهمین دوره ی انتخابات ریاست جمهوری هستیم و به همین مناسبت برآنیم تا گزیده ای از بیانات مقام معظم رهبری ( مدظله العالی )را درباره ی بایدها و نبایدهای رسانه ها در انتخابات را از سایت Khamenei.ir نقل كنیم .
الف) بایدها :
انتقاد، منطقی و واقع‌بینانه باشد
البته انتقاد منطقی، گفتن حرف صحیح اینقدر حرفهای آشكار وجود دارد كه انسان اگر ذكر آنها را بكند، اصلاً هم غیبت نیست، و میتواند انسان نقد بكند. بله مسلّم است، امروز یك جریان صحیح و حقّی در جامعه‌ی ما وجود دارد، جریانهای باطلی هم وجود دارد كه به انواع و اقسام طرق میخواهند جامعه را خراب كنند، انقلاب را منحرف كنند؛ در این شكی نیست. آدمهائی هم در رأس این جریانات هستند. چه لزومی دارد كه انسان به این آدمها تهمت بزند. چه لزومی دارد كه غیبت اینها را بكند. حرف آشكار اینقدر دارند؛ همان حرفهای آشكار را بیان بكنند، تبیین بكنند، توضیح بدهند، مطلب روشن خواهد شد. 1389/10/07
امروز متأسفانه انسان مشاهده میكند كه در بین برخی مسئولین و نخبگان سیاسی و غیره كأنه مد شده است كه نگاه، نگاه بدبینانه باشد؛ نگاه منفی باشد؛ نقاط مثبت را نبینند؛ روی نقاط منفی تكیه كنند. در رسانه‌ها و غیررسانه‌ها مرتباً منفی بافی میشود. تا انسان میگوید هم چرا، میگویند آقا شما نمیگذارید ما واقعیات را بگوئیم. میگوئید سیاه‌نمائی است، میگوئید فلان است؛ ما میخواهیم حقایق را بگوئیم. نه، این یكسونگری است. خب، اگر فرض بفرمائید یك واحد تولیدی دچار یك اشكالی میشود و شما میخواهید به عنوان یك نگاه واقع‌بینانه آن را بیان كنید، بسیار خوب، در كنارش مثلاً دو تا واحد تولیدی هم ایجاد شده. اگر این نقطه‌ی مثبت را بیان كنیم، یك جور مسائل كشور را میفهمیم؛ اگر این نقطه‌ی مثبت را بیان نكنیم، مسائل كشور را جور دیگری خواهیم فهمید. اگر فقط نقاط منفی را مشاهده كنیم - كه البته نقاط منفی وجود دارد - این طبعاً واقع‌بینی نیست؛ این برآورد درستی از اوضاع كشور به ما نخواهد داد؛ منجر به ناامیدی میشود؛ ضرر اجتماعی اش هم این است. 1390/05/16




رسانه‌های اینترنتی هم خود را به قانون مقید كنند
این رسانه‌های الكترونیكی و اینترنتی متأسفانه موجب شده است كه افراد بیمحابا علیه یكدیگر حرف بزنند، بد بگویند. باید از طرف مسئولین كشور برای این هم یك جوری تدبیر بشود. ولی عمده این است كه خود ما مردم، خودمان را مقید كنیم به اخلاق اسلامی؛ خودمان را مقید كنیم به قانون. حالا این حرف من بهانه‌ای نشود برای اینكه یك عده‌ای بروند جوانهای انقلابی را به عنوان جوانهای تند، مورد ملامت و شماتت قرار بدهند؛ نه، من همه‌ی جوانهای غیور كشور را، جوانهای مؤمنِ انقلابی كشور را فرزندان خودم میدانم و پشت سر آنها قرار میگیرم؛ من از جوانان انقلابی و مؤمن و غیور حمایت میكنم؛ منتها همه را توصیه میكنم به این كه در رفتار خود، با اخلاق اسلامی رفتار كنند؛ قانون را مراعات كنند. همه باید قانون را مراعات كنند. تجسم انقلاب در قانون جمهوری اسلامی است. 1391/01/01

به یكدیگر حسن ظن داشته باشیم
قرآن كریم میفرماید: «لولا اذ سمعتموه ظن المؤمنون و المؤمنات بأنفسهم خیراً»؛ یعنی وقتی افك را شنیدید چرا به همدیگر حسن‌ظن نداشتید؟ یعنی از اول رد كنید افك را. [اگر] آمدند به یك نفری تهمت زدند، یك چیزی را گفتند - حالا یا با عنوان تهمت یا به عنوان غیبت - چرا قبول میكنید؟ ببینید این كلمه‌ی لولای تحذیریه در قرآن و در كلام عرب خیلی معنای وسیعی دارد، فقط معنایش «چرا» نیست، كه ما بگوئیم چرا این كار را نكردی. چرای با تأكید است. یعنی آه، وای، چرا؛ معنای «لولا» این است؛ تحذیریه است. {چرا} «لولا اذ سمعتموه ظن المؤمنون و المؤمنات بأنفسهم [خیراً]»؛ یعنی چرا به هم ظن نیك ندارید، چرا به هم حسن‌ظن ندارید. تا فوراً كسی آمد، شما بگوئید بله، احتمال درستیاش هم اگر بود، آدم به صورت یقین آن را بداند و نقل بكند. این درست نیست، این ممنوع است. این چیزی كه امروز مورد ابتلاست در جامعه‌ی ما، از همان چیزهائی است كه بایست از همین ادله‌ی غیبت بفهمیم كه درست نیست؛ این وضعی كه وجود دارد درست نیست. 1389/10/07
..............................................................................................................
ب)نبایدها:
اعتماد به نفس مردم نباید شكسته شود
انسان جایزالخطاست؛ باید تلاش كند خطا نكند یا كمتر بكند. كسانی هم كه خطای طرف مقابل را میبینند، باید دلسوزی كنند و خطا را به گوش او برسانند؛ اما هوچیگری كردن، مردم را دلسرد كردن، اعتماد به نفس مردم را شكستن، آنها را ناامید كردن نسبت به آینده، هیچ روا نیست. این خطاب من به همه است؛ هم به مطبوعات، هم به رسانه‌ها، هم به مسئولین، هم به كسانی كه منبرهای گوناگون خطابه و سخن گفتنِ با مردم را دارند؛ در مجلس، در نماز جمعه، در جاهای دیگر، در دانشگاه‌ها. این چیزی است كه بحث مصلحت كشور است؛ باید مصلحت كشور را رعایت كرد. این هم یكی از آن راه‌های مقابله‌ی [دشمن] با اعتماد به نفس ملی است. 1386/10/13

از اختلافات جزئی و غیر اصولی صرف نظر شود
حالا بعضیها - چه مطبوعات، چه بعضی از عناصر گوناگون - توصیه‌پذیر نیستند؛ آنها از ما توصیه نمیخواهند؛ معلوم نیست سیاستهای بعضی از این دستگاه‌ها و مطبوعات و رسانه‌ها را كی معین میكند و كجا معین میشود - نانشان در ایجاد اختلاف است - اما آن كسانی كه مصالح كشور را میخواهند، مایلند حقائق را غالب كنند، من توصیه‌ام به آنها این است كه از این اختلافات جزئی و غیر اصولی صرف نظر كنند. شایعه‌سازی و شایعه‌پراكنی درست نیست. انسان میبیند صریحاً و علناً به مسئولین كشور - كسانی كه بارهای كشور را بر دوش دارند - تهمت میزنند، نسبت به اینها شایعه‌سازی میكنند؛ فرق هم نمیكند، چه رئیس جمهور باشد، چه رئیس مجلس باشد، چه رئیس مجمع تشخیص مصلحت باشد، چه رئیس قوه‌ی قضائیه باشد؛ اینها مسئولین كشورند. مسئولین كشور كسانی هستند كه زمام یك كاری به اینها سپرده است؛ مردم باید به اینها اعتماد داشته باشند، حسن ظن داشته باشند. نباید شایعه‌پراكنی كرد؛ دشمن این را میخواهد. دشمن میخواهد شایعه‌پراكنی كند؛ میخواهد دلها را نسبت به یكدیگر، نسبت به مسئولین بدبین كند. 1388/09/04
اعمال و گفتار تفرقه‌انگیز و دلسردكننده از هر كسی صادر شود، خیانت به امام و اسلام است. از حضرات نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، ائمه‌ی محترم جمعه، گویندگان مذهبی و رسانه‌های عمومی تقاضا میكنم همگان را به این وظیفه‌ی انقلابی توجه دهند؛ و البته ضمانت اصلی برای این كار، آحاد مردم حزب‌اللَّه‌اند كه با مشاهده‌ی تخلف از این وظیفه‌ی الهی، موظف به نهی ازمنكر و اعراض از متخلفین میباشند. 1368/04/23

نقاط برجسته ملت تضعیف نشود
آن كسانی هم كه دارای تریبونهای گفتن هستند، دارای رسانه هستند، صدایشان در جامعه شنیده میشود، سعی كنند نقاط برجسته‌ی این ملت را طبق میل دشمن كوچك نكنند، تضعیف نكنند، كمرنگ نكنند. این هوشیاری ملت ایران باید همواره محفوظ بماند. 1390/07/27

هر خبری گفتنی نیست
بعضی از خبرهای دنیا، برای مردم ما اصلاً جالب نیست. حالا دانستند، دانستند؛ ندانستند، ندانستند. طبیعتاً این خبرها حذف میشود. بعضی از خبرها، اصلاً مضر است. حادثه‌یی را در جایی درست میكنند و میلیونها و میلیاردها دلار خرج میكنند، تا آن را به گوش ما برسانند. آنگاه ما بیاییم، همین حادثه را از طریق رسانه‌های گروهی خودمان، به گوش مردممان برسانیم! آیا این عاقلانه است؟! 69/12/21

هتك آبروی افراد جایز نیست
از طرف علاقه‌مندان به نامزدهای انتخاباتی گوناگون، بداخلاقیهای انتخاباتی، شایسته‌ی ملت ما نیست؛ تهمت زدن آدمهای مؤمن را، مصونیت‌دار از لحاظ اسلامی و شرعی را؛ در معرض هتك آبرو قرار دادن در شبنامه‌ها، در مطبوعات، در پایگاههای اینترنتی و غیره، این‌ها اصلاً مصلحت نیست. من به طور جد از همه‌ی كسانی كه نسبت به نامزدهای مختلف علاقه‌مندی ای دارند، درخواست می‌كنم، اصرار می‌كنم كه این علاقه‌مندی خودتان را از راه تخریب دیگران، اهانت به دیگران، متهم كردن دیگران نشان ندهید. هرچه می‌خواهید، از نامزد مورد علاقه‌ی خودتان تمجید كنید، تعریف كنید؛ اما دیگران را تخریب نكنید. این علامت بدی است. 1386/10/12



تهمت به نظام، گناهی بالاتر از تهمت به افراد است
فضا را نباید از تهمت و از گمان سوء پر كرد. قرآن كریم میفرماید: «لو لا اذ سمعتموه ظنّ المؤمنون و المؤمنات بانفسهم خیرا»؛ وقتی میشنوید كه یكی را متهم میكنند، چرا به همدیگر حسن ظن ندارید؟ تكلیف دستگاه اجرائی و قضائی به جای خود محفوظ است. دستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اجرائی باید مجرم را تعقیب كنند، دستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قضائی باید مجرم را محكوم و مجازات كنند؛ با همان روشی كه ثابت میشود و در قوانین اسلامی و قوانین عرفی ما هست و هیچ هم در این زمینه نباید كوتاه بیایند؛ اما مجازات مجرم كه از طرق قانونی جرم او ثابت شده است، غیر از این است كه به گمان، به خیال، به تهمت، یكی را متهم كنیم، بدنام كنیم، توی جامعه دهن به دهن بگردانیم. اینكه نمیشود. این فضا، فضای درستی نیست. یا دیگران -خارجیها، بیگانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، تلویزیونهای مغرض- علیه كسی یا كسانی حرفی بزنند، ادعا كنند كه اینها فلان جا خیانت كردند، فلان جا خطا كردند؛ ما هم عین همان را پخش كنیم. این، ظلم است؛ این، مورد قبول نیست. رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیگانه كِی دلشان برای ما سوخته است؟ كِی خواسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند حقائق در مورد ما روشن بشود، كه در این مورد بیایند حقیقت را گفته باشند؟ میگویند، حرفهائی میزنند، ادعاهائی میكنند. نباید گفت اینها شفافیت است. این، شفافیت نیست؛ این، كدر كردن فضاست. شفافیت معنایش این است كه مسئول در جمهوری اسلامی عملكرد خودش را به طور واضح در اختیار مردم قرار بدهد؛ این معنای شفافیت است، باید هم بكنند؛ اما اینكه ما بیائیم این و آن را بدون اینكه اثبات شده باشد، بگیریم زیر بار فشار تهمت و چیزهائی را به آنها نسبت بدهیم كه ممكن است در واقع راست باشد، اما تا مادامی كه ثابت نشده است، ما حق نداریم آن را بیان كنیم؛ این آن را متهم كند، آن این را متهم كند؛ از رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی بیگانه - رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مغرض انگلیس - شاهد برایش بیاوریم، بعد هم یك نفر از آن طرف پیدا بشود و كل نظام را به اموری كه شایسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی نظام اسلامی نیست و نظام اسلامی شأنش بسیار بالاتر است از این چیزهائی كه بعضی به نظام اسلامی نسبت میدهند، متهم بكند، این اشكال بر آنها بیشتر هم وارد است. تهمت زدن به یك شخص گناه است، تهمت زدن به یك نظام اسلامی، به یك مجموعه، گناه بسیار بزرگتری است. پروردگارا ! با تقوای خود ما را از این گناهان دور كن. 1388/06/29

. یكدیگر را متهم نكنید
به اخلاق خودمان هم برسیم. اخلاق اهمیتش از عمل هم بیشتر است. فضای جامعه را فضای برادری، مهربانی، حسن ظن قرار بدهیم. من هیچ موافق نیستم با اینكه فضای جامعه را فضای سوءظن و فضای بدگمانی قرار بدهیم. این عادات را از خودمان باید دور كنیم. اینكه متأسفانه باب شده كه روزنامه و رسانه و دستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گوناگون ارتباطی - كه امروز روزبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روز هم بیشتر و گسترده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر و پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر میشود - روشی را در پیش گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند برای متهم كردن یكدیگر، این چیز خوبی نیست؛ این چیز خوبی نیست، دل ما را تاریك میكند، فضای زندگی ما را ظلمانی میكند. هیچ منافات ندارد كه گنهكار تاوان گناه خودش را ببیند، اما فضا، فضای اشاعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی گناه نباشد؛ تهمت زدن، دیگران را متهم كردن به شایعات، به خیالات. 1388/06/29

غیبت رسانه‌ای و مصلحت‌پنداری نكنید
اینی كه اصلاً این كار [غیبت] جایز است یا جایز نیست ولو به قصد اصلاح باشد، این را نمیشود به طور مطلق یك چنین چیزی را پابند شد؛ كه ما بگوئیم ما چون میخواهیم در امر جامعه اصلاح كنیم، پس زیدی را، عمروی را یا یك جریانی را به طور مطلق مورد تهاجم قرار بدهیم، غیبت كنیم؛ حالا آن كسانی كه این كارها را میكنند، خیلی اوقات به غیبت هم اكتفاء نمیكنند؛ خب، ملاحظه میكنید دیگر. گاهی چیزهائی را میآورند كه معلوم نیست حدِّ غیبت بر او صادق باشد؛ شاید مصداق تهمت است، مصداق افتراء است، مصداق قول به غیر علم است، مصداق سبّ و شتم است؛ نمیشود این را گفت كه اگر طرف قصد اصلاح دارد، پس بنابراین این جایز است برای او، نه؛ موارد استثناء همان مواردی است كه [در كتب فقهی] ذكر شده است.
منتها باید این موارد صدق كند، احراز بشود. این خیلی مهم است. واقعاً یكی از چیزهائی كه ما همه‌مان [باید توجه كنیم]، به مردم هم باید بگوئیم، یاد بدهیم كه توجه بكنند این است كه: به صرف توهم این كه حالا این كار مصلحت دارد، دستشان را، یا قلمشان را، یا وبلاگشان را آزاد نكنند كه هر چه به دهنشان آمد، آن را بگویند؛ اینجور نیست، چون وسائل مدرن امروز همه مشمول همین حكم است. یعنی خواندن وبلاگ هم مثل خواندن كاغذ است، كتاب است، نامه است، مثل شنیدن حرف است. استماع غیبت شامل همه‌ی اینها میشود؛ یعنی ملاك استماع در اینها وجود دارد مسلّماً. شنیدن به گوش خصوصیتی ندارد، خواندن تو نامه هم عین همان است كه ما در بحث استماع این را تأكید كردیم و عرض كردیم.
خب، دوربین هم همین جور است. فرض كنید كه اگر چنانچه انسان یك خطائی را از كسی دید، این را رفت با دوربین ثبت كرد، بعد آمد یك جائی نشان داد؛ این هم همان است دیگر، چه فرقی میكند؟ یعنی بایستی واقعاً به اینها توجه كرد. محیط را باید محیط اخلاقی كرد. ما اگر بخواهیم جامعه را اصلاح بكنیم، این اصلاح فقط به این نیست كه انسان از افراد غیبت بكند. راه‌های دیگری هم وجود دارد. حالا من غیبت را عرض میكنم. فضلاً از تهمت و افتراء و اینها. 1389/10/07

هوچیگری رسانه‌ای ممنوع!
یكی از راه‌ها - كه این راه سوم را هم غربیها بشدت در این سالها دنبال كردند - مسئله‌ی هوچیگری است؛ هوچیگری مطبوعاتی. آدم خیال میكند كه هو كردن افراد مال محدوده‌های خاصی از مردم است، توی مجامع خاصی؛ نخیر، در سطح بین‌الملل یكی از كارهائی كه بسیار رایج است، هوچیگری است؛ هوچیگری رسانه‌ای. امروز امكانات رسانه‌ای هم فراوان است.