ادموند ادنوان ماجراهای سفر خود به حاشیه شرق دریای خزر و پنج ماه اقامت در میان تركمن‌ها را در سفرنامه خود به نگارش درآورده است.
نویسنده: مهرنوش محتشمی
ادموند اُدُنُوان فرزند جان ادنوان، باستان‌شناس و مكان‌نگار مشهور ایرلندی بود. او زندگی كوتاه اما ماجراجویانه و مخاطره‌آمیزی داشت . ادنوان از 22 سالگی همكاری‌اش را با آیریش تایمز و دیگر نشریات ایرلند آغاز كرد سپس به عنوان خبرنگار ویژه اخبار جنگ روزنامه دیلی نیوز بریتانیا فعالیت كرد.
ادنوان درسال 1879، به عنوان خبرنگار رونامۀ دیلی نیوز سفری سه ساله به آسیای مركزی داشت. در مدت این سه سال وی در اطراف دریای كاسپین در حال ماجراجویی بود كه 5 ماه از آن را در مرو اقامت داشت. ادنوان از ابتدا تصمیم داشت تا تنها روایت سفرش به مرو را بنویسد، اما به توصیه دوستانش، ماجرای سه سال سفر را نوشت. بنابراین، او تجربیات و مشاهداتش از سكونتگاه‌های روسی حاشیه دریای خزر گرفته تا گذرش از مناطق تركمن‌نشین، تلاشش برای رسیدن به استرآباد و ماجراهای اقامتش در میان تركمن‌های مرو را در دو جلد بازگو كرد. سفرنامه ی او " واحه مرو" نام دارد.
تمركز این كتاب بیشتر بر بخش‌های مربوط به واحۀ مرو است كه او با اهداف خاص به آن‌جا رفته بود. علاوه بر آن بنا به اظهار نویسنده تمام اطلاعات موجود در این سفرنامه مربوط به دیده‌ها و شنیده‌ها نگارنده از مردم، شهرها و مكان‌های بازدید شده است و او به شدت از بیان خاطرات و دیدگاه‌های نویسندگان دیگر دوری جسته است .
ادنوان پس از بازگشت، سفرنامۀ خود را در دو جلد و یك هزار و صد صفحه در لندن در سال 1882میلادی منتشر كرد. جلد اول این سفرنامه 29 فصل دارد كه 20 فصل آن مربوط به ماجراهای سفر ادنوان در ایران می‌شود. جلد دوم نیز 28 فصل را در برمی‌گیرد كه هفت فصل از آن مربوط به ماجراهای نگارنده در ایران می‌شود.
ادنوان با هدف بررسی مرو، سفر سه ساله‌اش را در تاریخ 26 نوامبر 1879 م. (مطابق با 5 آذر 1258 شمسی) از ترابوزان شروع كرد. او پس از گذر از شهرهای باكو، كرسنودسك و استرآباد از بندر انزلی به ایران آمد. ادنوان پس از ورود به ایران در مسیرش تا مرو از رشت، تهران، شاهرود، سیزوار، قوچان، مشهد و در‌گز عبور كرد. به محض ورود ادنوان به مرو، تركمن‌ها با ظن جاسوسی وی برای روس‌ها، او را بازداشت كردند كه پس از چندین ماه توانست با نامهنگاری با مقامات سیاسی كشور خود را برهاند. او پنج ماه تمام در مرو و میان تراكمۀ آخال بسر برد و دوباره به مشهد بازگشت. ادنوان تشكیلات تركمن‌ها را منظم كرد و آن‌ها را به تبعیت انگلستان دعوت كرد و اگر توقف كرده بود برای روس‌ها زحمت فوق‌العاده فراهم می‌آورد اما نگذاشتند زیاد توقف بكند و احضار شد.
ادنوان در بخشی از كتاب واحه مرو درباره مردان ایرانی می‌نویسد:
"مردهای ایران مخصوصاً ایلات و عشایر به لباس و سر و صورت ظاهر توجهی ندارند و اصولاً برخلاف مردانگی می‌دانند كه مثل زن‌ها به خود ور بروند و جز در موقع رسمی در سایر مواقع به همان لباس معمولی اكتفا می‌كنند. از استعمال زیورآلات هم احتراز می‌نمایند و ندرتاً بعضی اشخاص متعین یك حلقه انگشتری طلا در دست می‌كنند. نگین انگشتری شاهزاده والی خراسان الماس بود و به نظر من از یك‌صد لیره استرلینگ بیشتر ارزش داشت. مردهای تركمن انگشتری دارند و نگین آن را به جای مهر اسم بكار می‌برند"
ادنوان پس از این سفر به ماجراجویی های دیگری نیز دست زد . علاقه خاص وی به تهیه و نگارش اخبار جنگ‌های مختلف بالاخره سبب مرگ وی به سال 1883 میلادی شد.
