یادداشت روز: زبان فارسی « زبان فارسی »

نویسنده :باقر خلیلی

چنان كه گفتیم كاربرد منطقی وام واژه ها مایۀ غنای زبان می شود ، سره نویسی وكاربرد واژه های مرده و از یاد رفتۀ فارسی هم كم از آن نیست كه از سر فضل فروشی واژه های بیجای بیگانه به كار بریم .
این شیوه كه به گمان باطل راندن واژگان عربی دخیل در فارسی و بهتر بگوییم « عربی ستیزی » است ، پنداری بیهوده و از سر نادانی است .
ادبیات و شعر فخیم فارسی برآمده از همین زبان آمیخته با عربی است . گاهی به نوشته هایی برمی خوریم كه با همین خیال پوچ درباره زبان فارسی نوشته شده است و با داشتن لغتنامۀ دهخدا كنار دستمان هم از آن سر در نمی آوریم . جالب این كه این دایه های مهربان تر از مادر می پندارند كه با این كار بیهوده اعجاز كرده اند !
این متن را بخوانید و اگر آن را فهمیدید ، منصفانه داوری كنید :
« یكی دیگر از پیامدهای آمیختگی زبان پارسی با واژه‌های عربی همانا «بیگانه‌پنداشتنِ» شماری از واژه‌های زبان پارسی است. چنانچه پیشتر یادآوری شد، در دورۀ آمیختگی نویسندگان و خوش‌نویسان، نه ازرویِ نیاز كه برای نازیدن، به‌گونه‌ای بی‌دروپیكر واژه‌های عربی بسیاری را به درون زبان پارسی كشاندند. حتی فراموش كردند كه بسیاری از این واژه‌ها پارسی هستند و برپایۀ راژمان زبان عربی دگردیسه شده‌اند و آن‌ها را به همان دیسه پذیرفتند. نه‌تنها واژه‌ها را بدون هیچ‌گونه دگرگونی وارد زبان پارسی نمودند، جداآمدهای آن‌ها را هم، كه بر بنیاد زبان عربی ساخته شده‌بود، به درون زبان پارسی آوردند. افزون‌برآن، دستورزبان عربی را هم بر زبان پارسی بار كردند و برای واژه‌های پارسی هم به كار گرفتند. دیگر اینكه، به‌كارگیریِ واك‌های ویژۀ عربی هم روایی یافت و بسیاری از واژه‌های پارسی را هم كه به عربی برده نشده‌بودند با واك‌های ویژۀ زبان عربی نوشتند. بنابر آنچه گفته شد، بیگانه‌پنداشتنِ واژه‌های پارسی می‌تواند به چند شَوند باشد :
واژۀ پارسی به عربی رفته و با واك‌های ویژۀ عربی نوشته شده، سپس با همان دیسه به زبان پارسی بازگردانده شده‌است؛ مانند: «چلیپا» كه شده «صلیب»، «آبریز» كه شده «ابریق».
واژۀ پارسی‌ای كه به زبان عربی رفته دارای یكی از واك‌های ویژۀ زبان پارسی بوده كه با واك‌های دیگر جایگزین شده‌است؛ مانند: «پردیس» كه شده «فردوس»، «گزیدگ» كه شده «جزیه» . . . »
این سخن را دنبال می كنیم . والسلام