یكی از سوالات اساسی درباره زندگی مولانا جلال الدین محمد بلخی مشهور به مولوی این است كه چه اتفاقی رخ دادكه او این چنین در عرصه¬ی شعر و عرفان، یگانه و بی همانند شد.
نویسنده : حسین نعمتی
در بخش اول یادداشت اشاره كردیم به غزلی از مولاناجلال الدین محمد بلخی در دیوان كبیر كه در آن راز تغییر و تحول شگفت انگیز مولوی از یك عالم و مفتی به یك عارف واصل بیان شده است ، غزلی با مطلع :
مرده بدم زنده شدم گریه بودم خنده شدم / دولت عشق آمدو من دولت پاینده شدم
ِسر و راز این تحول شگفت انگیز تاریخی، چیزی جز دعوت شمس تبریزی از مولانا برای دست شستن از تعلقات و دلبستگی ها نبود.
مولوی پس از ترك تعلقات و پاگذاشتن برروی هوای نفس، وارد مرحله¬ی جدیدی از زندگیش شد كه خود ،آن را زنده شدن ، خنده شدن ،تابش جان یافتن،ماه شدن،یوسفْ زاینده شدن و دولتِ پاینده شدن نامیده است.
تابش جان یافت دلم واشد و بشكافت دلم
اطلس نو بافت دلم دشمن این ژنده شدم
زهره بدم ماه شدم چرخ دو صد تاه شدم
یوسف بودم ز كنون یوسف زاینده شدم
مرده بودم زنده شدم گریه بودم خنده شدم
دولت عشق آمده و من دولت پاینده شدم
و از آن پس، اندیشه ها و اشعار مولانا فراگیر و جهانگیر شد.
نكته جالب دیگر آنكه شمس به مولوی هیچ وعده ای هم نمی¬دهد اما مولانا با علم به وعده ندادن شمس تبریزی دست ارادت به شمس داد .
قطعا اگر مولوی این دلبستگی ها و تعلقات را رها نمی كرد امروز ما با چنین انسانی روبرو نبودیم بلكه با یكی از عالمان روبرو بودیم كه كثیری از آنها در تاریخ هستند و البته بسیار ارزشمندند اما آنها كجا و این شگفتی تبار انسانی كجا.(به قول استاد دكتر محمدرضا شفیعی كدكنی در كتاب گزیده غزلیات شمس)
