به وقت تاریخ

گفتگو با دكتر مختاری كارشناس تاریخ در برنامه سرزمین من

1403/05/07
|
13:32

مختاری در این برنامه در مورد فتح تهران در زمان مشروطه صحبت كرد و گفت :
در تیرماه 1288 شمسی براساس آنچه در كتاب‌های تاریخ مشروطه در ایران آمده است، قوای سردار اسعد بختیاری به قم و سپهدار تنكابنی به ینگی امام رسیدند. قوای نظامی سعدالدوله نیز برای مقابله به كرج اعزام شد.

سعدالدوله كه برای حفاظت پایه‌های به‌شدت لرزان سلطنت محمدعلی شاه برای مقابله با فاتحان تهران به كرج رفته بود تلاش كرد تا با مذاكره حمله به تهران را منتفی كند اما تلاش او به نتیجه نرسید.

22 تیرماه 1288 شمسی نیروهای سردار اسعد بختیاری و سپهدار تنكابنی در نزدیكی تهران به هم رسیدند و در منطقه بادامك اردو زدند. قزاق‌های دولتی به مقابله با مشروطه‌خواهان پرداختند اما پس از 2 روز جنگ، مشروطه‌خواهان در 24تیرماه 1288 پیروز شدند. یك‌روز پس از این پیروزی محمدعلی شاه قاجار و نزدیكان او به سفارت روسیه پناه بردند و سعدالدوله نیز به سفارت انگلستان رفت.

آنطور كه در گزارش فتح تهران آمده است مجلس عالی كه اعضای آن نزدیك به 30تن از معتمدین سردار اسعد و سپهدار تنكابنی بودند‌، در نامه‌ای خلع محمدعلی شاه از سلطنت را اعلام كردند و احمدشاه قاجار را بر تخت نشاندند.

مجلس عالی در نامه خود خطاب به محمدعلی شاه قاجار كه به سفارت روسیه پناهنده شده بود، اعلام كرد: «اعلیحضرتا، مقتضیات وقت و شدت هرج‌ومرج مملكت و انزجار قلوب ملت از اداره آن اعلیحضرت، ضرورت به‌هم‌رسانیده كه آن اعلیحضرت از زحمات بار سنگین سلطنت خود را معاف فرمایند. طبق همین ضرورت، امروز كه 27 جمادی‌الثانی 1327 هجری قمری است در سفارت محترمه دولت بهیه روس پناهنده شده، بالطبع شخص همایونی خود را از این زحمت فارغ فرمودند. علی‌هذا مجلس عالی فوق‌العاده امروز 27 جمادی‌الثانی 1327، در بهارستان تشكیل یافته، اعلیحضرت قوی شوكت اقدس، سلطان احمد شاه خلدالله ملكه و سلطانه را به شاهنشاهی ایران پذیرفته و تا تشكیل پارلمان موقتاً حضرت مستطاب اشرف عالی آقای عضدالملك دامت شوكته را به‌سمت نیابت سلطنت اختیار نمود.»

او در پایان گفت : هشت ماه بعد از فتح تهران، ستار خان و باقر خان سردار و سالار ملی كه با مقاومت مثال‌زدنی خود در آذربایجان، پرچم قیام علیه استبداد را برافراشته نگاه داشتند، گام به پایتخت نهادند و با استقبال مردم تهران و سران دولت مشروطه مواجه شدند؛ چهره‌هایی كه در تاریخ ایران به عنوان احیاگران راستین آزادی نامشان به ثبت رسید اما سرنوشتی مشابه فاتحان تهران در دولت مشروطه نیافتند حال آن كه این مقاومت تبریز بود كه باعث شد مشروطه‌خواهان در شهرهای دیگر برانگیخته شوند و تكاپوی خود را از سر بگیرند. در خراسان، فارس و گرگان حركت‌های جدیدی شكل گرفت و از آن مهم‌تر، حركت‌هایی بود كه در اصفهان و گیلان تا فتح تهران و سرنگونی استبداد صغیر امتداد یافت.

دسترسی سریع