به مناسبت سالروز درگذشت بدیع‌الزمان فروزانفر، نویسنده و پژوهشگر ادبی
محمدحسین بُشرویه‌ای شناخته شده به نام بدیع‌الزمان فروزانفر (زادهٔ 14 شهریور 1276 در بُشرویه - درگذشتهٔ 16 اردیبهشت 1349 در تهران)؛ ادیب، نویسنده، مترجم، سراینده و پژوهشگر ادبی ایرانی و مدرس دانشگاه برجسته در زمینه زبان و ادبیات فارسی بود. او یكی از مولوی‌پژوهان بزرگ امروزی بود و در این زمینه آثار ارزشمند گوناگونی را نگاشت. فروزانفر همچنین سال‌ها استاد كرسی‌دار ادبیات فارسی در دانشگاه تهران و نیز از كارمندان فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.
نام اصلی و لقب
نام ابتدایی بدیع‌الزمان فروزانفر در دورهٔ جوانی‌اش محمدحسین بشرویه‌ای بود. بعدها خود را جلیل ضیاء بشرویه‌ای، بعدتر جلیل فروزانفر، و عاقبت بدیع‌الزمان فروزانفر نام نهاد. تخلص شعری وی ابتدا ضیا بود و سپس ترجمهٔ همان را، كه فروزانفر است، برگزید. او لقبِ «بدیع‌الزمان» را در سال 1298 خورشیدی، به‌سبب سرودن قصیده‌ای در وصف بهار، از احمد قوام (قوام‌السلطنه)، والی خراسان، دریافت كرد.
زندگی
محمدحسین بشرویه‌ای، معروف به بدیع‌الزمان فروزانفر، فرزند آقا شیخ علی بشرویه‌ای، در سال 1276 خورشیدی در یك خانوادهٔ اهل علم و دانش در بشرویه، از شهرهای خراسان، به دنیا آمد. پدر وی، آقا شیخ علی بشرویه‌ای، از بزرگان منطقهٔ بشرویه و از شعرای دورهٔ مشروطه بود. مقدمات علوم را در زادگاه خود آموخت و آنگاه راهی مشهد شد و از محضر استادان ادبِ حوزهٔ خراسان، همچون ادیب نیشابوری و ادیب پیشاوری، بهره برد. حدود سال 1300 خورشیدی به تهران رفت و تحصیلات خود را در مدرسهٔ سپهسالار ادامه داد و چندی حجره‌ای در مسجد سپهسالار داشت. در جوانی در همان مدرسه به تدریس پرداخت و چندی بعد در سال 1305 به سِمَت معلمیِ دارالفنون و دارالمعلمین عالی منصوب شد. در سال 1313 به معاونت دانشكدهٔ معقول و منقول (الهیاتِ) دانشگاه تهران منصوب شد.
از فروزانفر حدود 20 اثر تألیفی به جا مانده كه كتاب «سخن و سخنوران» مهم‌ترین آن‌هاست. این كتاب شامل شرح احوال و نقد و سنجش آثار 55 نفر از نامورترین شاعران فارسی‌زبان قرن سوم تا ششم هجری است. از دیگر آثار او نیز می‌توان به «تاریخ ادبیات ایران»، «دیوان كبیر» و «مناقب اوحدالدین كرمانی» اشاره كرد. شعرهای این ادیب هم در كتاب «مجموعه‌ی اشعار فروزانفر» با مقدمه‌ی محمدرضا شفیعی كدكنی به چاپ رسیده است.
كتاب «زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی بدیع الزمان فروزانفر» شامل عقیده‌ی برخی از نویسندگان و استادان ادبیات فارسی درباره‌ی زندگی حرفه‌یی و شخصیت اوست. در این كتاب عبدالحسین زرین‌كوب در یادداشتی با عنوان «تجدید عهدی با خاطره‌ی استاد» نوشته است:«از وقتی فروزانفر در بین ما نیست، روح تحقیق و معنویت در بین ما غریب شده است. این‌جا دیگر از كه می‌توان توقع بحث‌های دقیق عرفانی داشت و با كه می‌توان از معنویات ادب فارسی صحبت كرد؟»
فروزانفر با علاقه‌ای كه به مولانا و آثار او داشت، برخی از فعالیت‌های پژوهشی و نگارشی خود را به بررسی و آثار مولانا اختصاص داده بود. «احادیث مثنوی»، «رساله در تحقیق احوال و زندگی مولوی» و «شرح مثنوی شریف» در سه جلد از جمله تألیفات او در این‌باره است. همچنین «فیه ما فیه» را كه شامل مجموعه‌ی گفتارهای مولانا در مجالس خاص بود، تصحیح و منتشر كرده است.
فروزانفر كه به خاطر نبوغ و استعدادش در بین استادان به «بدیع زمانه» معروف شده بود، در 16 اردیبهشت‌ماه سال 1349 بر اثر سكته‌ی قلبی در 73 سالگی درگذشت.
