آخرین انقلاب های بزرگ

گفتگو با محمدرسول تبییك در برنامه كتاب فرهنگ

1402/11/18
|
17:28

تبییك در این برنامه در مورد كتاب انقلاب های بزرگ و به ویژه انقلاب شكوهمند ایران اسلامی صحبت كرد و گفت: كتاب حاضر، گزارش یكی از خبرنگاران آمریكایی از اوضاع اجتماعی ایران پس از پیروزی آقای خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری است .(نویسنده كتاب، خبرنگاری آشنا به تحولات ایران و منطقه است .او از سال‌های قبل از انقلاب، پس از انقلاب و بحران گروگان‌گیری و اشغال سفارت آمریكا و جنگ تحمیلی، بارها از ایران دیدار كرده و تحولات این كشور را از نزدیك دنبال كرده است)" .كتاب در عین تحقیقی بودن از متنی داستانی نیز برخوردار است و بازگوی دغدغه‌هایی است كه غربی‌ها نسبت به جامعه ایرانی دارند .بررسی وضع جامعه از دید یك خبرنگار خارجی می‌تواند دستاوردی مهم تلقی گردد كه بازگوی دلمشغولی‌ها و نگرانی‌های غربی‌ها نسبت به ایران اسلامی نیز می‌تواند باشد و از این منظر، برای اندیشمندان و فرهیختگان جامعه، موهبتی است كه با تامل در آن، می‌توانند وضع اجتماعی ایران را از دید یك غربی كه معیارهای او بسیار متفاوت از ما، و همسو با نگرش بخش عمده‌ای از جهان امروز نسبت به جامعه ایرانی است، بررسی نمایند تا شاید از این طریق دید از خارج به یك سیستم اولا كاستی‌های رفتاری و اجتماعی را كشف نموده جهت اصلاح آنها به مسئولین فرهنگی و سیاسی یاری رسانند و ثانیا برای تصحیح برداشت غربی‌ها، كار فرهنگی و تبلیغاتی درخور جامعه ایرانی اسلامی را در مورد آشكار نمودن زوایای مثبت و پنهان آن، سامان بخشند .

تبییك در ادامه ابعاد دیگر انقلاب اسلامی ایران را بررسی كرد و گفت : بدون تردید باید حركتهای انقلابی را، از زاویه‌ای خاص، بر دو گونه بدانیم. بخشی از این انقلابها – به دلیل ماهیت ایدئولوژیك محدود خود – صرفاً یك حركت در چهارچوب مرزهای یك كشور بوده و دیدگاه فراملی ندارد. این مسأله درباره انقلاب‌هایی كه رنگ ملی‌گرایی دارد، به خوبی قابل رؤیت است. آنها در مبارزه بر ضد دیكتاتوری و در قالب حفظ منافع ملی و قومی، دست به انقلاب زده و به هیچ روی، حساسیتی روی ملت‌ها و كشورهای دیگر ندارند. درست مانند ادیانی كه در چهارچوب قومی خاص عمل كرده و هیچ تمایلی به فراگیر شدن دین خود ندارند. گفتنی است كه این قبیل انقلابها و تحولها نیز ممكن است غیر مستقیم ملت‌های همجوار را نسبت به منافع ملی‌شان و نیز وضعیتی كه در آن به سر می‌برند، آگاه سازد و به آنان جرأت و جسارت مبارزه را بدهد. درست مانند تأثیر شكست روسیه از سوی ژاپن در سال 1905 كه سخت مردم ایران را جرأت بخشید و در مقدمات انقلاب مشروطیت در ایران (1906) مؤثر افتاد.
بخش دیگری از انقلاب‌ها، به لحاظ داشتن ایدئولوژی فراملی، نه تنها به مسائل داخلی توجه دارند كه به بسط اندیشه انقلابی خود در فراسوی مرزهای ملی خود نیز می‌اندیشند. جنبش‌هایی كه به نوعی دیدگاه انترناسیونالیستی دارند، در این بخش جای می‌گیرند.
انقلاب اسلامی ایران یكی از این انقلاب‌هاست كه به لحاظ اسلامیت و پیشینه اندیشه اتحاد اسلامی، بیش از هر حركت دیگری در جهان، در پی بسط اندیشه‌های انقلابی خود نخست در كشورهای اسلامی و پس از آن در جهان برآمد. مبنای این نگرش، از آن روست كه اسلام متعلق به ملتی خاص نیست و هدف آن نجات محرومان و مستضعفان از سلطه فكری و اقتصادی مستكبران است.

دسترسی سریع