گفتگو با محمد عبدالعلی پور در برنامه سرزمین من در مورد باغ فین
عبدالعلی پور در این برنامه در مورد امیركبیر در ابتدا صحبت كرد و گفت : متأسفانه قتل امیر كبیر در حمام فین كاشان یكی از تلخ ترین بخش های تاریخ ایران است. اما در مورد معماری باغ فین كاشان باید بگویم حمام تاریخی فین كاشان یكی از معروف‌ترین جاهای دیدنی كاشان به شمار می‌رود كه در باغی به نام فین واقع شده است. در این باغ دو حمام به نام‌های حمام بزرگ یا سلطانی و حمام كوچك یا صفوی قرار دارد كه حمام صفوی به جهت ماجراهای تاریخی كه از سر گذرانده از حمام سلطانی مشهورتر است. قدمت حمام كوچك به دوران صفوی و قدمت حمام سلطانی به دوران قاجار برمی‌گردد. حمام سلطانی به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد.
عبدالعلی پور در ادامه گفت : این حمام راوی یك داستان غم‌انگیز تاریخی، یعنی قتل میرزا تقی خان امیركبیر است. امیركبیر در دوران صدارت خود دو نظریه مهم داشت؛ یكی كم كردن مزایای درباریان و دیگری كم كردن روابط شاه با بستگان و به دلیل این دو نظریه بسیار مورد خشم بزرگان قاجار و دولتمردان قرار گرفته بود. امیر كبیر همچنین در برابر سفرای خارجی سازش ناپذیر بود.
از طرف دیگر ناصرالدین شاه اعتماد كافی به امیركبیر نداشت. او در سفری كه در تاریخ 1267 هجری قمری به اصفهان داشت، احساس كرد ممكن است امیركبیر بخواهد برادر كوچكش عباس میرزا را به جای او به شاهی بنشاند و همین امر باعث شد عباس میرزا و مادرش را نیز به قم تبعید كند.
بنابراین امیركبیر همواره درباریان به خصوص میرزا آقاخان نوری و مهد علیا یعنی مادر ناصرالدین شاه با امیركبیر مخالف و از او خشمگین بودند. برخی از درباریان نیز فكر می‌كردند كه امیركبیر می‌خواهد شاه شود. در نهایت امیركبیر در 20 آبان 1230 یعنی درست دو ماه قبل از آنكه به قتل برسد، از مقام صدر اعظمی عزل شد.
چهار روز بعد شاه به امیركبیر نامه نوشت و گفت می‌خواهد امور كشوری را بر عهده بگیرد ولی كاری به امور لشگری ندارد. به همین خاطر امیركبیر خواست ملاقاتی با شاه داشته باشد. شاه ملاقات را یك روز عقب انداخت تا میرزا آقاخان نوری را به صدارت منصوب كند. بعد از این اتفاق امیركبیر در سلام شاهانه شركت نكرد و بیش از پیش مورد غضب درباریان قرار گرفت. پس از چندی یعنی در تاریخ 30 آبان امیركبیر از تمامی مناصب عزل و همراه با خانواده‌اش به فین كاشان فرستاده شد. تبعید در كاشان 40 روز طول كشید و پس از آن امیر را در حمام فین كاشان به قتل رساندند. در رابطه با چگونگی قتل او گفته می‌شود كه ابتدا رگ‌های دست‌ها و پاهای امیركبیر را باز كردند و خون زیادی از وی رفت. بعد با چكمه لگدی بر میانه كتفش زدند و دستمال در دهانش گذاشتند تا اینكه جان به جان آفرین تسلیم كرد.
همین واقعه تلخ باعث شده است تا حمام تاریخی فین كاشان سالانه بازدیدكنندگان زیادی داشته باشد. در این حمام تابلویی نصب شده است كه روی آن نوشته‌اند «محل شهادت میرزا تقی خان امیركبیر قهرمان مبارزه با استعمار». پیكر این بزرگ‌مرد ابتدا در كاشان در نزدیكی امامزاده حبیب موسی دفن شد و پس از آن به درخواست همسرش كه خواهر ناصرالدین شاه بود، به كربلا منتقل و در آن جا به خاك سپرده شد.
اما حمام بزرگ كه در دوران قاجار و به دستور فتحعلی شاه ساخته شد، معماری حیرت‌انگیزی دارد و نشان‌دهنده سبك غالب معماری در دوران قاجار است. در حمام سلطانی تمامی بخش‌هایی كه در حمام كوچك وجود دارد، مثل ورودی، گرم‌خانه، خزینه، آب‌نما و سربینه دیده می‌شوند، اما همه این بخش‌ها باشكوه‌تر طراحی شده و تعداد سربینه‌ها نیز دو عدد است.
در یكی از این سربینه‌ها یا رختكن‌ها نورگیری قرار دارد كه به شكل مشبك بوده و به سمت باغ فین دید دارد. در سربینه یا رختكن دیگر حوضی در قسمت مركزی قرار گرفته است. تمامی ستون‌هایی كه در بخش اصلی حمام قرار دارند با سنگ‌های مرمر پوشیده شده‌اند و در قسمت سر ستون پر از نقاشی‌ها و تزئینات رایج در دوران قاجار است.
به طور كلی پس از آن كه شست‌وشو و استحمام در قسمت اصلی تمام می‌شد، به سربینه دوم كه حوض دارد، وارد می‌شدند و پس از آن به سربینه اول كه نورگیر مشبك دارد، می‌رفتند و بعد از خروجی حمام خارج می‌شدند. حوضی كه در وسط رختكن دوم قرار دارد، برای آن است كه پاها در آن شسته شود و پس از شست‌وشوی پا به بخش بعدی بروند. وجود این دو سربینه باعث می‌شود تا بدن به شكل تدریجی خود را با دمای بیرون مطابقت دهد.
