مردم و زبان مردم

دكتر منصوره اتحادیه: علما حامی مردم و زبان مردم بودند.
دكتر منصور اتحادیه، استاد و پژوهشگر تاریخ، در برنامه «كتاب فرهنگ» گفت: علما در طول تاریخ بویژه دوره مشروطه، حامی مردم بودند و به زبان مردم سخن می‌گفتند.
وی افزود: در آن دوران، تقاضای مشروطه خواهان «عدالت و عدالتخانه» است و عدالت اصولاً امری در دست علماست، لذا آن دسته از علما كه سیاسی بودند، نقش حامی مردم را ایفا میكنند و علاوه بر اعتراض به استعمار و بیان نارضایتی‌های موجود، به زبان مردم حرف می‌زنند، مثلاً «سیدجمال واعظ اصفهانی» استعمار را به زبان ساده برای مردم چنین تعریف می‌كند: «استعمار؛ یعنی حق بچه یتیم را شوهرننه بخورد» كه این كاملاً به زبان توده مردم بود و خوب جواب می‌داد.
وی افزود: رهبران بزرگ دینی آنزمان، همچون «سیدمحمد طباطبایی» «سیدعبدالله بهبهانی» و حتی «شیخ فضل الله نوری» در ابتدا، بویژه در تحصن‌ شاه عبدالعظیم، همراه مردم بودند، «آیت الله نایینی» در نجف با نوشتن رساله‌ای سعی می‌كند مشروطه را با شرع و قوانین اسلام تطبیق دهد، و «شیخ فضل الله نوری» كه ابتدا همراه مشروطه بود، بعد از تشكیل مجلس و طرح قوانین غربی كه با شرع اسلام نمی‌خواند، مدعی «مشروطه مشروعه» شد. او خیلی زود این مسئله را درك كرده بود كه عده‌ای در پی اندیشه‌های «بلشوویكی» اند، تاآنجا كه تلاشهایش به اصل2 متمم قانون اساسی منجر شد، كه می‌گوید: 5نفر از علمای تراز اول به انتخاب علما باید قوانین مجلس را با قوانین اسلام تطبیق دهند. ولی عملاً هیچ وقت آن علمای تراز اول، نه در مجلس اول و نه در مجلس‌های بعد، انتخاب نمی‌شوند.