گفتگو با دكتر محمد علی مرآتی در برنامه نیستان
مرآتی در آغاز گفت : وابسته بودن موسیقی به آیین ها یكی از مهم ترین نكاتی است كه باید مورد بررسی قرار گیرد. مرآتی در ادامه افزود : محتوای موسیقی آیینی آن قدر برجسته است كه می توانیم آن را غنی ترین نوع موسیقی بنامیم.موسیقی آیینی بخش مهمی از فرهنگ موسیقایی ایران است. این نوع موسیقی در آیینهای مختلف و البته در جایجای ایران همچنان حضور دارد؛ اگرچه تشخیص سره از ناسره توسط برخی مخاطبان شاید آسان نباشد، اما آنچه اهمیت دارد و بسیاری از كارشناسان و دغدغهمندان این حوزه به آن بارها و بارها اشاره كردهاند، حفظ اصالتهاست.در طول تاریخ، موسیقی نقش مهمی در تمام آیینهای این سرزمین، در كل ایران و اقوام و اقلیمهای مختلف داشته و بخش بسیار مهمی از فرهنگ این سرزمین به موسیقی اختصاص دارد. در هر فرهنگی آیینها جایگاه ممتاز خود را دارند كه در قوام، شكلگیری و استمرار آن فرهنگ میتوانند موثر باشند. در فرهنگ ایران هیچگاه موسیقی صرفا به صورت تفننی و سرگرمی استفاده نمیشده و همیشه در زندگی مردم كاربرد و در آیینهای مختلف مردم حضور داشته است. طوری كه در طول تاریخ و در مراحل و مقاطع مختلف، موسیقی جزیی از زندگی مردم بوده و هرگاه كسی بخواهد بخشی از تاریخ این سرزمین را كه در منابع مكتوب نیامده كندوكاو كند، یكی از منابع شفاهیاش، موسیقیهای نواحی مختلف این سرزمین است كه یقینا بخش اعظم آن را موسیقی آیینی تشكیل میدهد. این موسیقی همراه مردم بوده و وقتی كه در این سرزمین بحث فرهنگ، هنر و دغدغههای اینچنینی مطرح میشود، موسیقی بخش جداییناپذیر آن است. موسیقی كه امروز به دست ما رسیده در طول تاریخ و گذر زمان به صورت حكیمانه شكل گرفته و حكمت آن هم در نوع نگاهی است كه مردم این سرزمین داشتهاند؛ دیدگاهی كه همه كائنات و نعمتهای پیرامون زندگیشان را به عنوان نعمتی بیكران در زندگی خود به كار میگرفتهاند و این را مصداق بارز لطف خداوندی در زندگی خود میدانستند و باورمندانه در مراحل مختلف نیز آن را به كار میگرفتهاند. مرآتی در ادامه در مورد موسیقی در فرهنگ و آیین عربی و ترك صحبت كرد و گفت : ما دستگاه های مشتركی داریم كه از آن بسیار استفاده شده است. برای مثال اذان استاد مؤذن زاده اردبیلی كه تمی مصری دارد و برگرفته از دستگاه موسیقی عربی است. لذا همین چند صدایی و تلفیق فرهنگ هاست كه می تواند منجر به خلق آثار گوش نواز جدید شود.