یادگاری به نام مركز موسیقی بتهوون

به مناسبت 25 دی سالروز درگذشت پدر نشر موسیقی ایران كریم چمن آرا مروری می كنیم بر كارهای ماندگار این استاد گرانقدر

1401/10/24
|
16:04

چمن‌آرا كه نخستین ناشر تخصصی موسیقی در ایران و موسس نشر بتهوون بود در سال 1302 در تبریز متولد شد. تك‌نوازى‌هاى زیبا از سال‌هاى 1340 هم‌چون كارهای پایور، تهرانی، ملك، خرم، یاحقی به همت او به یادگار مانده است. او با راه‌اندازی مركز موسیقی بتهوون و فعالیت جدی در این عرصه بیش از نیم قرن فعالیت جدی داشت.قبل از مرداد1332، كریم چمن آرا كتاب فروشى داشت و در همان سال دو مغازه در «چهارراه حوادث» تاسیس كرد.چمن آرا با این كارتبدیل به اولین نماینده بزرگ ضبط و پخش موسیقی سنتی و كلاسیك در ایران شد. مركز پخش «آهنگ روز» كار تولید موسیقی ایرانی را برعهده داشت و چمن آرا در آن سال‌ها اولین صفحه‌های موسیقی را ضبط كرد.

به همت او در این سال‌ها بیش از هزار صفحه موسیقى ایرانى با آرم«آهنگ روز» در سال‌هاى 1356 - 1337 تولید شد. چمن آرا از اولین تكثیركنندگان و نمایندگی‌های پخش در حوزه موسیقی كلاسیك غربی محسوب می‌شد كه بسیاری از آهنگسازان ایرانی به واسطه فعالیت های او با موسیقی كلاسیك غربی آشنا شدند. او در فاصله سال های 49 تا 53 اقدام به ضبط آثاری از بزرگان موسیقی سنتی كرد كه آثار بسیار ارزشمندی محسوب می‌شود و در جریان آن آثاری از فرامرز پایور، حسین تهرانی، احمد عبادی و پرویز یاحقی روی صفحه ضبط شد.نقل شده است كه او در آن زمان مشغول ضبط یك دونوازی از حسین تهرانی و فرامرز پایور بوده است. بعد از پایان كار چمن آرا از تهرانی می‌خواهد همچنان در استودیو بماند و درخواست می‌كند قطعاتی را به شكل تكنوازی اجرا كند.
تهرانی وقتی متوجه می‌شود كه چمن آرا تصمیم دارد صفحه یی از تكنوازی تمبك ضبط كند به او می‌گوید؛ «كریم دیوانه شده یی، چه كسی حاضر است صفحه تكنوازی تمبك بخرد. پس بگذار لوكوموتیو و دیزل را هم اجرا كنم.»لوكوموتیو و دیزل دو قطعه از آثار تهرانی است كه او در آنها با ساز خود صدای این دو ماشین را بازسازی می‌كند و در زمان خود از جذابیت ویژه یی برخوردار بود. این صفحه موسیقی امسال در قالب سی دی منتشر شد و این داستان نیز در دفترچه سی دی نقل شده است.فرهاد فخرالدینی رهبر اركستر ملی ایران در گفت وگو با «اعتماد» درباره تاثیر كریم چمن آرا برجامعه موسیقی ایران گفت؛ «در روزگار جوانی من و دوستانم مثل آقای تیمور پورتراب، احمد پژمان و ... از ایشان صفحه موسیقی كلاسیك غربی خریداری می‌كردیم.
در اصل در آن زمان تنها جایی محسوب می‌شد كه می‌توانستیم این صفحه ها را تهیه كنیم و با موسیقی غربی آشنا شویم. ایشان در حوزه تولید صفحه های موسیقی ایرانی هم نقش بسزایی داشتند و در معرفی موسیقی كلاسیك غربی و موسیقی خوب ایرانی پیشقدم محسوب می‌شوند. من برای ایشان احترام بسیاری قائلم.» رامین بهنا آهنگساز و نوازنده نیز در این باره به «اعتماد» گفت؛ «فكر می‌كنم یكی از مهم ترین راهنمای هنرمندان ایرانی در حوزه موسیقی درگذشت.نسل های متفاوتی از موزیسین های ایرانی را ایشان به لحاظ هنری تغذیه كردند.

دسترسی سریع