گفتگو با دكتر لیلا وصالی در مورد سواد رسانه ای در برنامه بوطیقا
او در ابتدا كتابی در این زمینه با نام ارتباط شناسی دكتر محسنی راد را معرفی كرد و گفت :
افراد، با سواد رسانه ای قادر به كشف پیامهای پیچیدهی موجود در محتوای تلویزیون، رادیو، روزنامهها، مجلات، كتابها، بیلبوردهای تبلیغاتی، اینترنت و سایر رسانههای مستقل خواهند شد. آنها همچنین میتوانند رسانههای خود را ایجاد كرده و در شكلگیری فرهنگ رسانهای مشاركت فعالانه داشته باشند، این امر سبب میشود مردم از حالت مصرفی خارج شده، از رسانهها به صورت هوشمندانهای بهرهمند شوند.هر پیام دارای 3 لایهی متن ، زیرمتن و فرا متن است .
برخی از افراد تولیدات رسانه ای را به یك هدیه بسته بندی شده تشبیه می كنند كه شامل كاغذ كادو و بسته بندی، هدیه، قصد هدیه دهنده از هدیه دادن و تصور هدیه گیرنده است. در این نگاه تولیدات رسانه ای مانند یك كادوی بسته بندی شده و زیبا به شكل های مختلف به ما عرضه می شوند. هر رسانه تلاش می كند تا محتوای تولیدی خود را با توجه به سلیقه مخاطب به زیباترین شكل بسته بندی كند تا بیشترین تأثیر را روی مخاطب خود ایجاد نماید.
به پیام های غیر مستقیم و پنهانی كه تولیدكننده پیام با بهرهگیری از فنون اثرگذاری بر مخاطب ، در لایه های زیرین تولیدات رسانهای خود جاساز كرده است ، زیرمتن میگویند. زیرمتن یعنی مفاهیم نهفته زیر پیامی آشكار.
به لایه بالایی كه خارج از متن است و شامل شرایط محیطی ، فرهنگی و عوامل بیرونی حاكم بر درك و اثرگذاری پیام میشود ، فرا متن میگویند.
سواد رسانهای این كمك را به ما میكند كه علاوه بر درك درست از پیام، بتوانیم زیرمتن و فرامتن پیامهای رسانهای را تشخیص بدهیم.
او برای درك بهتر این مثال، فرآیند نماز خواندن را مثال زد و گفت : در نماز خواندن خداوند پیغام رسان است و ما پیغام گیرنده. پس وظیفه ی ما درك درست این پیام است. این چنین می توانیم بهره كافی از آن پیام ببریم.