در وصف احمد پژمان

احمد پژمان در سال 1314 در شهر لار استان فارس متولد شد. وی ویولون را نزد حشمت سنجری و تئوری موسیقی را نزد حسین ناصحی آموخت. پژمان قبل از پایان تحصیلات متوسطه نواختن ویولون را به خوبی فرا گرفته بود و زمانی كه حشمت سنجری و هایمو تویبر رهبری اركستر سمفونیك تهران را عهده دار بودند به عضویت این اركستر درآمد. پژمان پیش از تحصیل موسیقی، رشته زبان و ادبیات انگلیسی را در دانشسرای عالی گذراند.

وی در سال 1343 (1964) پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی در ایران با اخذ بورسیه راهی اتریش و آكادمی‌ موسیقی وین گردید تا در آنجا در رشته آهنگسازی به تحصیل بپردازد. اساتید او در این دوران، توماس كریستین داوید، آلفرد اوهل و هانس یلینك بودند. برخی از آثار پژمان در این دوره آن چنان مورد توجه قرار گرفت كه توسط اركستر سمفونیك رادیو و تلویزیون دولتی وین اجرا گردید. پژمان پس از پایان تحصیلات به ایران بازگشت و به عنوان آهنگساز تالار رودكی به كار عملی، و سپس به تدریس موسیقی در دانشگاه تهران پرداخت. وی در این ایام اپرای جشن دهقان را ساخت و مدتی بعد اپرای دلاور سهند را بر اساس زندگی بابك خرمدین و اپرای سمندر را هم ساخت كه هر سه آنها در قبل از انقلاب در تالار وحدت به روی صحنه رفتند. پژمان در سال 1976 برای ادامه تحصیلات راهی دانشگاه كلمبیا (نیویورك) شد. از اساتید وی تا پایان دوره دكترای آهنگسازی می‌توان به ولادیمیر اوساچوسكی ، بولانت آرل و جك بیزن اشاره كرد. از آثار پژمان در این دوره‌ها می‌توان به كنسرتو برای نه ساز (1965) ، راپسودی برای اركستر (1966) ، اپرای جشن دهقان (1967) و اپرای دلاور سهند (1968) اشاره كرد.
احمد پژمان و موسیقی فیلم

احمد پژمان فعالیت حرفه ای خود در زمینه موسیقی را از تلویزیون شروع كرد و در 1353 خورشیدی در سریال دلیران تنگستان به كارگردانی همایون شهنواز به عنوان آهنگ ساز فعالیت داشته است.

احمد پژمان در 1392 خورشیدی دوره‌ پرتلاشی را در عرصه سینما و تلویزیون گذراند و در تولید اثر مهمی حضور داشته است. اثر مهم احمد پژمان در این سال، فعالیت در سریال سرزمین مادری به كارگردانی كمال تبریزی محسوب می‌شود.

یكی از ویژگی‌های حرفه‌ای بیوگرافی احمد پژمان در زمینه ساخت موسیقی و به طوركلی آهنگسازی فیلم اینست كه در مدت زمان فعالیت خود در تلویزیون و سینما حضور داشته است. احمد پژمان را باید بیشتر آهنگ ساز سینما بدانیم چرا كه 83 درصد آثار وی سینمایی و 17 درصد آثارش تلویزیونی است. در واقع احمد پژمان از مجموع 18 اثری كه در كارنامه دارد، در 15 اثر در سینما با نام‌های حكایت دریا، دریای پارس، یك بوس كوچولو، بید مجنون، خانه‌ای روی آب، سفر به فردا، باران، بوی كافور، عطر یاس، عشق گمشده، بازمانده، روسری آبی، كیمیا، زینت، ساخت ایران و سایه‌های بلند باد فعالیت داشته و در 3 اثر در تلویزیون با نام‌های سریال سرزمین مادری، دلیران تنگستان و سمك عیار فعالیت داشته است.

بهمن فرمان آرا فیلمساز كه دوستی و نزدیكی دیرینه ای با پژمان دارد و نیمی از فیلم هایش را با موسیقی احمدپژمان به نمایش در آورده درباره او می گوید: آشنایی من با احمد پژمان بعد از فیلمبرداری «شازده احتجاب» اتفاق افتاد كه من به دنبال كسی بودم تا برای این فیلم موسیقی بنویسد. در آن زمان احمدرضا احمدی صفحه ای به من داد كه با اشعار نیما و موسیقی پژمان همراه بود. پس از گوش كردن این صفحه به وجد آمدم، زیرا اشعاری كه می شنیدم در واقع معنای كلمات موسیقی پژمان بود. آدرس پژمان را گرفتم و به در منزلش رفتم و وقتی به او گفتم كه با او چه كار دارم، گفت من بلد نیستم اما من به او گفتم می دانم باید چه كار كنیم.

حسین علیزاده آهنگساز و از شاگردان احمد پژمان با تاكید بر تواضع و فروتنی وی، درباره مهمترین ویژگی احمد پژمان در ساخت موسیقی فیلم می گوید: مهم‌ترین ویژگی احمد پژمان در ساخت موسیقی فیلم این است كه از المان‌های ایرانی استفاده می‌كند ولی در عین حال موسیقی‌اش تصویر هم دارد. بعضی آهنگسازان خود به خود در ساخت موسیقی تنها با نت و صدا سر و كار ندارند بلكه می‌كوشند با رنگ‌آمیزی صوتی شكل دیگری به موسیقی خود ببخشند. تصور این موضوع برای شنونده عادی كار دشواری است اما اگر آهنگساز را به عنوان یك ذهن خلاق و در قالب یك نقاش در نظر بگیرید كه رنگ‌آمیزی را درك كرده است در می‌یابید كه می‌تواند از رنگ‌ها (در اینجا منظور رنگ‌های صوتی است) به بهترین شكل استفاده كند. اگر آهنگساز در ساخت موسیقی فیلم تنها متكی به تنظیم موسیقی باشد آن تابلوی تصویری اتفاق نمی‌افتد. ولی آهنگساز حقیقی از همان ابتدای كار تابلوی نقاشی‌اش را با تمام ظرایف و پیچیدگی‌هایش در ذهن متصور می‌شود. من معتقدم ابزار پژمان برای نوشتن موسیقی نه نت و صدا كه قلم‌موی رنگ است. موسیقیدانانی كه این طور فكر می‌كنند، موسیقی‌شان ذاتا تصویری می‌شود. اگرچه به نظر من او تا امروز باید موسیقی فیلم‌های بیشتری می‌نوشت اما این به علاقه‌مندی‌های او، فرصت‌ها و شناخت كارگردانان ایرانی برمی‌گردد. به هر حال در تمام دورانی كه احمد پژمان موسیقی فیلم نوشته، توانسته است از طریق رنگ‌های موسیقی تصاویر را بهتر نشان دهد حتی در برخی موارد موسیقی او از تصویر هم والاتر و فاخرتر است. الهاماتی كه او از موضوعات مختلف می‌گیرد چنان مبتكرانه پیاده می‌شوند كه اثر خلاقه‌ای تمام و كمال شكل می‌گیرد.