دكتر آذر اندامی، كه ریاست بخش باكتری‌شناسی انستیتو پاستور ایران را در دهه چهل بر عهده داشت، موفق به اختراع واكسن جدیدی در برابر سویه‌ی جدید باكتری وبا شد. این اختراع، جان بسیاری از مردم ایران و برخی كشورهای منطقه را از خطر این بیماری همه‌گیر نجات داد كه به‌خاطر خدمات علمی و انسانی‌اش، یكی از حفره‌های روی سیاره ناهید، به نام وی یعنی «اندامی» نام‌گذاری شده است.
داستان تلاش‌ها و دستاوردهای دكتر آذر اندامی در «مستند فرهنگ» امروز روایت شده است. این مستند به مرور زندگی و فعالیت های این‌بانوی موفق كشورمان می‌پردازد.
زنان دانشمندی مانند دكتر اندامی با تلاش‌ها و اكتشافات خود، نقشی كلیدی در ارتقای علم و دانش و نجات جان انسان‌ها ایفا كرده‌اند.
دكترآذر اندامی در سال 1305 در كوی ساغرسازان رشت متولد شد. او فرزند چهارم و تنها دختر خانواده اش بود. دوران ابتدایی را در دبستان بانوان زادگاهش پس از یك سال جهش تحصیلی به پایان رساند و از آنجا كه بیشترین بار مسئولیت خانواده بر دوش مادرش بود، آذر با شروع به تدریس خصوصی،در دوزندگی و سوزن دوزی به مادرش كمك می كرد و در كنار آن به تحصیل ادامه می داد.

وی پس از آن كه سال نهم آموزش همگانی را در دبیرستان فروغ رشت به پایان رساند، به دلیل علاقه ای كه به تدریس داشت، به دانشسرای مقدماتی رشت رفت و در سال 1324 از آن جا فارغ التحصیل شد. آذر اندامی یك سال بطور رایگان در دبستان های رشت تدریس كرد و سال بعد وقتی به سن قانونی رسید، به استخدام آموزش و پرورش درآمد.استعداد و پشتكاری كه در او وجود داشت باعث شد تا در كنار تدریس به تحصیل پرداخته و چهار سال بعد دیپلم اش را بگیرد و دو سال بعد در رشته پزشكی روی صندلی دانشگاه تهران بنشیند.

آذر پس از این موفقیت برای گذران زندگی در یكی از مدارس جنوب شهر تهران معلمی می كرد. سال 1337 وقتی رشته پزشكی را به پایان رساند، تخصص زنان را برای ادامه تحصیل انتخاب كرد و در همان سال بود كه وارد سازمان حمایت از مادران شد. آذر اندامی وقتی تخصصش را در رشته زنان گرفت، به استخدام وزارت بهداشت درآمده و در انستیتو پاستور شروع به كار كرد. در همین زمان بود كه او در زمینه باكتری شناسی عفونت های بیمارستانی دست به پژوهش زد و نتیجه آن در مجلات معتبر پزشكی منتشر شد.

پس از آن بود كه وبا در ایران قربانیان زیادی گرفت. در آن زمان كه عده زیادی با مرگ دست و پنجه نرم می كردند، دكتر آذر اندامی با واكسن های مرغوب نه تنها به كمك هموطنانش شتافت، بلكه علاوه بر تأمین نیاز كشور آن را به كشورهای همسایه نیز روانه كرد. به پاس این خدمت بزرگ بود كه دكتر اندامی به معاونت بخش میكرب شناسی و پس از آن به ریاست بخش وبا و دیفتری منصوب شد و به پاس تلاش های علمی اش نشان علمی به او اعطا شد. وقتی بورس انستیتو به او تعلق گرفت، دكتر اندامی راهی پاریس شد در سال 1346با در دست داشتن گواهینامه میكرب شناسی به وطن بازگشت. سال 1353 پس از گذراندن دوره تخصصی آزمایشگاه بالینی در دانشگاه تهران، دانش نامه تخصصی علوم بالینی را اخذ كرد و مقالات علمی او در نشریات معتبر خارجی به چاپ رسید..

سال 57 او پس از سال ها تلاش بازنشسته شد و پس از آن بود كه در یكی از بیمارستان های تهران به عنوان مسئول آزمایشگاه شروع به كار كرد و همزمان در جنوب شهر به مداوای زنان می پرداخت تا این كه یك روز در حال معاینه یك بیمار تعادل خود را از دست داد و روی زمین افتاد. آزمایش ها و بیماری ها حكایت از وجود تومور مغزی در او بود. در حالی كه در سال 63 تلاش ها برای درمان او در خارج از كشور آغاز شده بود، او 28 مرداد ماه در سن 58سالگی بر اثر آمبولی شش ها درگذشت..

هشت سال پس از مرگ این بانوی اندیشمند و پژوهشگر بزرگ بود كه انجمن بین المللی نجوم كه از سال 1919 پس از نقشه برداری ماهواره اكتشافی ماژادن از سیاره زهره به نامگذاری نقطه های موجود در این سیاره به نام زنان نامدار جهان پرداخته بود، حفره ای به قطر 30 كیلومتررا به پاس تلاش های علمی و خدماتش به نام او نامیدند.
«مستند فرهنگ» را ساعت14:30 به تهیه كنندگی معصومه فراهانی از گروه تولید و تامین رادیو فرهنگ امروز با رویتی از زندگی این بانوی فرهیخته بشنوید.