شهید آوینی را باید راوی واقعی جنگ دانست كه فیلم های مستند او بیانگر واقعیت های دفاع مقدس است.
سید مرتضی آوینی در شهریور 1326 در شهر ری به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطهٔ خود را در شهرهای زنجان، كرمان و تهران به پایان رساند.
به گفته بسیاری از آشنایان و نزدیكان آوینی، او در جوانی متحوّل شد و زندگی او در آغاز دهه 1340 با سال‌های انقلاب فرق بسیار داشت.
شهید آوینی پس از پیروزی انقلاب به گروه تلویزیونی جهاد سازندگی رفت و شروع به ساخت فیلم های مستند كرد. از اولین كارهای او در گروه جهاد می‌توان به مجموعهٔ شش‌روز در تركمن صحرا، سیل خوزستان و مجموعهٔ مستند خان‌گزیده‌ها اشاره كرد.با پایان جنگ و در فاصلهٔ سال‌های پایان جنگ و تأسیس مؤسسهٔ روایت فتح، آوینی نوعی فعالیت هنری- مطبوعاتی را تجربه كرد.
او در این دوره به سینما، هنر، فرهنگ واحد جهانی و مواجههٔ آن با مسائل مختلف فكر می‌كرد. حاصل همهٔ آن فكر كردن‌ها، تحقیق‌ها و مباحثات، نوشته‌هایی است كه از او به جا مانده. تأملاتی در ماهیت سینما كه در فصل‌نامهٔ فارابی به چاپ رسید و بعد مقالاتی با عناوین جذابیت در سینما، آینهٔ جادو، قاب تصویر، زبان سینما و… كه از فروردین سال 1368 در ماهنامهٔ سوره منتشر می‌شد.
آوینی روزِ 20 فروردینِ 1372 در منطقهٔ فكّه در حال بررسی محل تصویربرداری فیلم مستند شهری در آسمان، به همراه محمد سعید یزدان‌پرست با مین برخورد كرد و بر اثر اصابت تركش مین باقی‌مانده از جنگ ایران و عراق شهید شد.
برنامه « مستند فرهنگ» امروز كاری از گروه تولید و تامین رادیو فرهنگ است كه ساعت20 با مروری بر فعالیت های سید شهیدان اهل قلم روی موج اف ام ردیف106 مگاهرتز پخش می شود.