برنامه « مستند فرهنگ» امروز یكشنبه 18 تیرماه به روایت مستندی از زندگی زنده یاد استاد حبیب یغمایی صاحب مجله یغما و شاعر شعر « روباه و زاغ» اختصاص دارد.
حبیب یغمایی یكی از شاعران و محققان برجسته كشورمان بود كه خدمات ارزندهای برای توسعه و گسترش فرهنگ و زبان فارسی این مرز و بوم كرد. یكی از عمدهترین خدمات وی چاپ و نشر مرتب مجله یغما به مدت 31 سال بود.
حبیب یغمایی در 1280 خورشیدی در خور ناحیه جندق از بخش خور و بیابانك دیده به جهان گشود. پدر یغمایی نیز از شاعران و ادیبان محلی به شمار میرفت و همچنین مادرش شاعر و از تبار یغمای جندقی بود و به همین علت وی فامیلی یغمایی را برای خود برگزید. در دوران كودكی در مكتبخانههای خور درس خواند و برای ادامه تحصیل به شاهرود و سپس تهران رفت و در مدرسه آلیانس و پس از آن در دارالمعلمین عالی نزد استادانی چون علامه اقبال آشتیانی و عبدالعظیمخان قریب به تحصیل پرداخت.
این محقق برجسته پس از پایان دوران تحصیلات در تهران به خدمات دولتی پرداخـت. او ابتدا در اداره ثبت و سپس به وزارت معارف انتقال یافت و ریاست فرهنگ سمنان و دامـغان به او سپرده شد. یكی از مهم ترین فعالیت های فرهنگی وی در این دوره تاسیس نخستین مدارس ابتدایی دولتی در زادگاهش بود. سپس به مدیریت كل نگارش وزارت معارف منصوب شد و به كار تدوین كتاب های درسی نظارت داشت و از آن پس فعالیت های فرهنگی خود را با محمدعلی فروغی آغاز كرد از جمله كلیات سعدی را با همكاری فروغی تصحیح كردند، همزمان گرشاسبنامه اسدی طوسی را ویرایش و چاپ كرد و كتابی محققانه به نام سعدینامه گردآوری كرد و جزو انتشارات مجلۀ آموزش و پرورش به چاپ رساند و در 1331 خورشیدی رییس اداره انطباعات شد و به پیشنهاد او نام این نهاد به اداره نگارش تغییر یافت. همچنین یغمایی سالهای زیادی به تدریس در دارالفنون، دارالمعلمین عالی و دانشگاه تهران پرداخت به همین دلیل در سال 1355 خورشیدی دانشكده ادبیات دانشگاه تهران به پاس خدمات ارزندهاش به فرهنگ كشور، دكتری افتخاری زبان و ادبیات فارسی به او اعطا كرد.
امروزه یغمایی را بیشتر با اشعار سادهاش از جمله شعر «روباه و زاغ» كه در كتاب فارسی سوم دبستان است، میشناسند. دیوان اشعار او خیلی مفصل نیست و شاید در حدود هفت هزار بیت شعر داشته باشد. او در شعر چون كاملا از سبك سعدی پیروی كرده، شعری روان و با مفهوم است و به همین دلیل سالهای نخستین كه وی سرایش شعر را آغاز كرده بود، یعنی از 1300 خورشیدی به بعد، شعرهای زیادی از وی در كتابهای درسی منتشر شده است. روباه و زاغ یكی از آن ها است كه با گذشت بیش از 7 دهه، هنوز هم مهمان كتابهای درسی دانش آموزان است.
از دیگر فعالیتهای وی در زمینه پژوهش، نگارش مقالاتی دربارۀ كتاب و كتابخانهها، بانیان و واقفان كتابخانههای عمومی، كتابدوستان، كتابفروشان، چاپخانهداران و گروههایی از این قبیل بود كه بهتدریج و در طول 63 سال در مجلات، نشریات و كتابها به طور متفرق به چاپ رسیده است، مجموعه این مقالات به صورت كتاب توسط سیدعلی آل داود در 1394خورشیدی به چاپ رسیده است.
سرانجام این محقق فرهیخته در 24 اردیبهشت 1363 خورشیدی دیده از جهان فروبست و در زادگاهش خور و بیابانك به خاك سپرده شد.
« مستند فرهنگ» را از گروه تولید و تامین رادیو فرهنگ ساعت 14:30 روی موج اف امردیف106 مگاهرتز بشنوید.