امیرعباس علیزمانی در ابتدا گفت: هر كسی ممكن است در طول زندگی خود با تنهایی مواجه شود و هدف ما این است كه به مردم كمك كنیم كه چگونه با تنهایی‌شان مواجه شوند. باید تنهایی خفه‌كننده را از تنهایی‌ای كه پر پرواز است جدا كنیم. گاهی یك فردی افسردگی دارد اما تصور می‌كند عارف شده است. تنهایی یك موقعیت وجودی است و مثل ترس، عشق، امید و همه ویژگی‌های فردی در همه آدم‌ها وجود دارد.
استاد فلسفه دانشگاه تهران افزود: تنهایی اصیل و سازنده و تنهایی غیر اصیل و غیر سازنده داریم. تعبیر یك صوفی این بود كه اگر من به جای پیامبر بودم از معراج بر نمی گشتم. اقبال لاهوری می‌گوید او معنای پیامبری را نفهمیده است چون پیامبری یعنی تشنگان را هم به دریا برساند. گاهی از حیث خوشایندی و ناخوشایندی به ‌تنهایی نگریسته می‌شود. گاهی افراد از تنهایی لذت می‌برند و گاهی برایشان ناخوشایند است. گاهی هم تنهایی مطلوب است و نتایجی از این تنهایی انتظار داریم و گاهی هم نامطلوب است.
وی ادامه داد: تنهایی گذرا و ناگذرا یك تقسیم‌بندی دیگر است. همه ما تنهایی گذرا را داریم. اگر ماندگاری تنهایی خیلی زیاد شود تنهایی مزمن می‌شود كه مربوط به كسانی است كه همیشه احساس تنهایی دارند. این تنهایی خطرناك است. تنهایی قابل‌اجتناب و غیرقابل‌اجتناب هم داریم. همچنین تنهایی درون‌زاد و برون‌زاد؛ گاهی شرایط اجتماعی و بیرونی ما را تنها می‌كند و گاهی منش و كاراكتر ما طوری است كه بیشتر تمایل به‌تنهایی داریم.
امیرعباس علیزمانی اضافه كرد: تنهایی اجتماعی و عاطفی هم داریم. گاهی یك فرد در اجتماع جایگاهی ندارد و هنوز جامعه او را قبول نكرده و احساس می‌كند كه هنوز روی نیمكت است. گاهی هم فرد در اجتماع حضور دارد اما به لحاظ عاطفی كسی را ندارد كه با او درد دل كند. این‌ها جای همدیگر را نمی‌توانند بگیرند. اگر كسی در جامعه ستاره و سلبریتی هم باشد اما از لحاظ عاطفی كسی را نداشته باشد احساس تنهایی دارد. گاهی این نوع افراد به افسردگی و خودكشی می‌رسند. چون آن جایگاه بالای اجتماعی‌شان با این وضعیت و خلأ همخوانی ندارد.
وی سپس گفت: تنهایی همیشه تنهایی از ... است و متعلَق دارد. یعنی ما تنهای مطلق نداریم. اروین یالوم و روان‌پزشكان اگزیستانسیال 3 نوع تنهایی را نام برده‌اند: تنهایی از خود یا درون فردی، تنهایی از دیگری یا بینافردی و تنهایی از هستی یا تنهایی وجودی. 3 گانه گذرا، موقعیتی و مزمن هم داریم كه تنهایی مزمن خطرناك است و باید عمیق‌تر درباره آن صحبت كرد. تنهایی مزمن به معنایی درون‌زاد است و چیزی آن را درمان نمی‌كند. برخی افراد تنهاگزین و تنهااندیش هستند و به‌ گونه‌ای متفاوت هستند.
امیرعباس علیزمانی خاطرنشان كرد: ارتباط انسان را شكوفا می‌كند و پرواز آدمی است. مولانا می‌گوید: مدتی این مثنوی تأخیر شد/ مهلتی بایست تا خون شیر شد/ بلبلی زینجا برفت و بازگشت/ بهر صید این معانی بازگشت. اگر كسی چون حسام‌الدین چلبی نبود زبان این بلبل باز نمی‌شد. مثنوی را چون تو مبدأ بوده‌ای/ گر فزون گردد توش افزوده‌ای. گاهی برخی موقعیت‌ها آدم‌ها را طوری زمین می‌زند كه دیگر نمی‌توانند بلند شوند. یعنی یك تنهایی موقعیتی می‌تواند به‌تنهایی مزمن تبدیل شود. به‌عنوان‌مثال فقر ممكن است این حالت را به وجود بیاورد و آدم‌ها گویی می‌خواهند از هم جدا شوند.
وی در ادامه عنوان كرد: نظام سرمایه‌داری یك نظام غیرانسانی است و قربانی اصلی آن آدم‌ها هستند. انسان ماشین نیست و وقتی می‌بینیم كه فردی یك‌شبه به چه جایگاهی رسیده نفرت در ما شكل می‌گیرد. «وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا». در جامعه نبوی همه با هم برادر هستند. تنهایی مانند بیماری یك فرایند است كه به‌مرور شكل می‌گیرد. ما مانند درختی كه می‌خواهد میوه بدهد به دنبال شكوفایی هستیم. این درخت در هر زمینی به بار نمی‌نشیند. بین بیماری‌های جسمی و روحی مقایسه می‌كنند. برخی بیماری‌ها به لحاظ عصبی یك مسیر را طی می‌كنند. چرا برخی خشن می‌شوند یا دزد می‌شوند؟ رابطه سالم مثل نور و اكسیژن برای این درخت است.
امیرعباس علیزمانی اظهار داشت: رابطه سالم در جامعه سالم شكل می‌گیرد. نمی‌توانیم فقط بحث‌هایی كنیم كه از واقعیت جامعه ما را دور كند. امیرالمؤمنین می‌گوید: «كَادَ الْفَقْرُ أَنْ یَكُونَ كُفْراً». فقر می‌تواند زمینه و مساعدكننده كفر باشد. وقتی می‌بینیم در جامعه‌ای حتی قبرستانش طبقاتی است یاد این آیه قرآن می‌افتیم كه: «أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ». در چنین جامعه‌ای از عشق و زیبایی نمی‌توانیم صحبت كنیم. «بِالْعَدْلِ قامَتِ السَّماواتُ وَ الاَْرْض». در یك جامعه عادلانه می‌توانیم استقرار داشته باشیم. سلامت در محیط و جامعه سالم رخ می‌دهد. باید هم برای درون آدم‌ها تلاش كنیم و هم بیرون. رابطه صحیح در یك محیط عادلانه و محیطی كه در آن انسان‌ها احساس عدالت كنند رخ می‌دهد. به همین دلیل امیرالمؤمنین در نهج‌البلاغه این همه از عدالت صحبت می‌كند.
وی در پایان گفت: حتی سلوك به سمت خداوند هم در شرایط عادلانه بهتر محقق می‌شود. شرایط مختلف برای همه رخ می‌دهد اما مؤمن آن باشد كه اندر جزر و مد/ كافر از ایمان او حسرت خورد. انسان‌های بزرگ همان‌هایی هستند كه در امواج خودشان را حفظ می‌كنند. فلسفه در این زمینه به ما كمك می‌كند. ما استثنا نیستیم و متفكران بزرگ تاریخ در شرایط دشوار توانستند پرواز كنند. مهم این است كه در شرایط دشوار پرواز كنیم. زندگی اصیل آن است كه انسان دست از مبارزه بر‌نمی‌دارد و همواره برای تغییر شرایط مبارزه می‌كند. یكی تیشه بگیرید پی حفره زندان/ چو زندان بشكستید همه شاه و امیرید.

برنامه رادیویی «در جستجوی معنا» با موضوع «عشق، تنهایی و معنای زندگی» كاری از گروه اجتماعی رادیو فرهنگ است كه دوشنبه هر هفته ساعت 21 از رادیو فرهنگ (موج FM ردیف 106) پخش می‌شود.