معاونت رصد و مطالعات مركز پژوهش های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی به بررسی چابك سازی دولت از منظر اصلاح نظام اداری ایران و تمایز چابك سازی و كوچك سازی پرداخت.
به نقل از روابط عمومی مركز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، در این گزارش بیان شده: یكی از دغدغه های مطرح دولت و مجلس شورای اسلامی در اصلاح ساختار بودجه، موضوع كوچك سازی و كاهش هزینه دولت است. ضرورت كاهش هزینه های دولت، سیاست های اصلاح نظام اداری ایران را بر راهكارهای كاهش هزینه متمركز كرده است. در این میان، به علت اهمیت بالای كاهش هزینه، نه تنها سیاستگذار در سیاست ها و اقدامات به صورت شایسته به تمام ابعاد كوچك سازی و اندازه دولت نپرداخته است، بلكه حتی تفكیكی میان مفاهیم چابك سازی و كوچك سازی نیز قائل نشده است. در اثر این خلط مفهومی، چابك سازی دولت صرفاً به منزله كوچك سازی آن و كوچك سازی نیز صرفاً با هدف كاهش هزینه های دولت مدنظر قرار گرفته و از سایر فواید آن غفلت شده است.
در ادامه این گزارش آمده: علاوه بر این، شیوع بیماری كرونا ویروس، ضرورت چابك سازی دولت را بیش از پیش نشان می دهد. زیرا از یك سو، مقابله با بیماری به دلیل سرعت بالای شیوع آن، نیاز به چابكی تصمیم های دولتی و همچنین هماهنگی میان دستگاه های مربوطه دارد. و از سوی دیگر، كم شدن میزان حضور كارمندان دولت به دلیل دوركاری، منجر به كندتر شدن فرآیندهای اداری می شود.
در این گزارش ذكر شده: شایان ذكر است كه مباحث كوچك سازی و چابك سازی در سیاست ها و برنامه های نظام اداری سابقه بیست ساله دارد. اگرچه روند اغلب آنها نشان می دهد كه این سیاست ها كمتر به مرحله اجرا رسیده اند، اما مسائل ناشی از بزرگ بودن و پرهزینه بودن دولت برای سیاستگذاران و مجریان حوزه اصلاح نظام اداری به خوبی شناخته شده است. درك تفاوت میان دو مفهوم چابك سازی و كوچك سازی، این امكان را فراهم می كند كه در تدوین سیاست های چابك سازی، جنبه های متنوع تری از مسئله مدنظر قرار گیرد و صرفاً محدود به كوچك سازی دولت و به خصوص كاهش هزینه از طریق كاهش تعداد نیروی انسانی دولت نشود.
در بخش دیگری از گزارش مركز پژوهش های مجلس تصریح شده: در این گزارش، تفاوت معنا بین كوچك سازی و چابكسازی دولت و اقدامات لازم برای دستیابی به آنها از لحاظ هزینه های دولت، مداخلات در قوانین و مقررات، وظایف تصدی گری و حاكمیتی و نیروی انسانی بحث می شود. در گزارش حاضر نشان داده می شود كه پیاده سازی سیاست های كوچك سازی لزوماً منجر به چابك سازی نمی شود. طبق تحلیل های صورت گرفته است.
در ادامه این گزارش به تفاوت تمركز بر كوچك سازی و چابك سازی دولت اشاره شده و آمده: كاهش هزینه در كوچك سازی؛ در مقابل متناسب سازی هزینه در چابك سازی؛ حذف و اصلاح قوانین و مقررات اختلال زا در كوچك سازی؛ در مقابل ایجاد پایداری در نظام تصمیم گیری و تدوین مقررات برای شرایط آتی، و ایجاد نظام بازخور جهت اصلاح قوانین و مقررات در چابك سازی؛ هی كاهش تصدی گری دولت در كوچك سازی؛ در مقابل تمركز زدایی از دولت و كاهش فعالیت های حاكمیتی دولت با ارتقای توانمندی بخش خصوصی برای مشاركت در اداره عمومی در چابك سازی، كاهش تعداد نیروی انسانی در كوچك سازی؛ در مقابل افزایش كیفیت نیروی انسانی، تربیت نیروی انسانی انعطاف پذیر برای تغییر و تقویت فرهنگ یادگیری در سازمان در چابك سازی از جمله این تفاوت ها هستند.
در این گزارش ذكر شده: علاوه بر ابعاد اندازه دولت و تفاوت مفهومی و اقدامات لازم برای دستیابی به كوچك سازی و چابك سازی، ضرورت «یكپارچگی و چرخش اطلاعات» به عنوان مسئله كلیدی چابك سازی -كه در كوچك سازی به آن توجه نمی شود- بحث می شود. پس از آن، چالشهای چابك سازی دولت در ایران از منظر صاحبنظران بحث می شود. در پایان، توصیه های سیاستی در راستای تسهیل شرایط چابك سازی دولت ارائه می شوند.
منبع: ایسنا