كتاب «فضایل القرآن» اثر ابوعبیدالقاسم بن سلام هروی، با ترجمه عبدالله خاموش هروی، توسط انتشارات موسسه پژوهشی بایسنغر در هرات منتشر شد.
كتاب «فضایل القرآن» اثر ابوعبید القاسم بن سلام هروی، با ترجمه عبدالله خاموش هروی، به‌تازگی توسط انتشارات موسسه پژوهشی بایسنغر در هرات منتشر شده است.
این‌كتاب از قدیمی‌ترین رسائل درباره فضیلت‌های قرآن است كه منبع بسیای از دانشمندان در علوم قرآنی بود. مؤلف آن ابوعبید القاسم بن سلام هروی زاده سال 151 هجری قمری در روستای پاشان هرات است. ابوعبید محدث، قاری، فقیه و زبان‌شناس خراسانی بود كه بیش‌تر عمر خود را در عراق و خراسان به تألیف آثار بسیاری از جمله غریب القرآن، غریب الحدیث، الناسخ و المنسوخ، ادب القاضی، الامثال السائره، معانی القرآن، الشعراء، الغریب المنصف فی علم اللسان، المجاز فی القرآن و … گذراند. او كه مشاغلی چون قضاوت را نیز مدت‌ها تجربه كرد، پس از رفتن به حج در سرزمین حجاز ماندگار شد و در آن‌جا درگذشت.
ابوعبید در این‌كتاب به بیان روایاتی در باب فضیلت آموختن قرآن، قرائت قرآن و گوش فرا دادن به آن، فضیلت پیروی از قرآن و ثوابی كه در متابعت آن و نیز عِقابی كه در تضییع آن وجود دارد، بزرگداشت اهل قرآن و فضیلت دانش قرآن و تلاش در به دست آوردن آن، فضیلت ختم قرآن، برخی صفات و ویژگی‌های اخلاقی قاریان و حاملان قرآن از جمله پرهیز از اكتساب و ارتزاق به وسیلۀ قرآن، فضایل سور و آیات قرآن كه در احادیث وارد شده و… مطالب ارزشمندی را بیان كرده است.
چگونگی جمع و تدوین قرآن و مواضع حروف و سور آن، حروف زایدی كه به سبب آن‌ها خط قرآن مختلف می‌شود، روایاتی درباره نقصان و كاهش در آیات قرآن، حروف دوازده‌گانه قرآنی كه مصاحف اهل حجاز و اهل عراق در آن‌ها با یك‌دیگر اختلاف دارند، قرائت‌های مختلف و گوناگون، استحباب قرائت قرآن با لحن عربی، اولین و آخرین آیات نازلۀ قرآن و نیز سوره‌های مكّی و مدنی آن، نهی از تأویل به رأی قرآن، مسائلی درباره مصاحف و كراهت یا رخصت بیع و شراء آن‌ها و نیز نقطه‌گذاری و تزئین مصاحف، از دیگر مباحث این كتاب است.
«فضایل القرآن» یك مقدمه و پنج فصل دارد كه هر كدام از فصل‌ها نیز ابوابی دارند. فصول پنج‌گانه كتاب عبارتند از: «قضایایی درباره فضل قرآن و استماع و عمل به آن»، «فضایل آیات و سوره‌های قرآن در احادیث»، «آداب قاریان قرآن و حاملان آن»، «مسائلی درباره مصاحف و كراهت یا جواز بیع و شراء آن‌ها، نقطه‌گذاری و تفسیر آن‌ها و نیز تزئین مصاحف و «قرائات مختلف در قرآن». چاپ فارسی این كتاب با یادداشت مهندس عبدالله معروف حمید درباره اهمیت كتاب و چرایی اقدام به ترجمۀ آن و پیش‌گفتار مهندس امید عزیزی در خصوص قرائات هفت‌گانۀ قرآن آغاز شده است. در ادامه پس از مقدمۀ مفصل مصحّح كتاب وهبی سلیمان غاوچی، متن كتاب در 67 باب آمده است.
از مترجم كتاب عبدالله خاموش هروی (زاده هرات در 1334 خورشیدی) پیش از این آثاری چون «اسلام بنیان‌گذار عصر جدید»، «ترجمه جدولی قرآن كریم به زبان فارسی»، «ریاض الصالحین: مجموعۀ گران‌مایه از احادیث پیامبر بزرگ اسلام (ص)» اثر یحیی بن شرف نووی دمشقی، «سیره النبی (ص): ترجمه فارسی الرحیق المختوم» اثر صفی‌الرحمن مبارك‌پوری، ترجمۀ «تفسیر المنیر» اثر وهبة زحیلی (به‌همراه گروهی دیگر از مترجمان) و … در ایران، پاكستان و افغانستان منتشر شده است. فضایل القرآن نخستین اثر از جمله آثار گوناگون ابوعبید هروی است كه با ترجمۀ دكتر عبدالله خاموش، نظارت علمی مهندس عبدالله حمید و مهندس امید عزیزی و ویرایش دكتر خلیل‌الله افضلی در 471 صفحه و قطع وزیری به چاپ رسیده است.
منبع: مهر
