تحلیل جایگاه نظام نظارت و ارزیابی در سازمان كتاب رادیو فرهنگ : نظارت در رادیو ( قسمت دوم)

نویسنده: مراد مهدی نیا

تحلیل جایگاه نظام نظارت و ارزیابی در سازمان

از مهم ترین اشكالات عمده در تعیین جایگاه نظام نظارت وارزیابی در صدا و سیما ، وجود دو دیدگاه متفاوت است: از یك طرف نگاهی سخت گیرانه وجود دارد كه معتقد است، نظام نظارت و ارزیابی مانند فعالیت های پلیسی است و ماهیت استصوابی و بازدارنده دارد و لاز م است قدرت تصمیم گیری در اختیار ناظر باشد تا درباره پخش یا عدم آن ، راسا تصمیم بگیرد. از طرف دیگر ، یك نگاه درون زا به این مقوله وجود دارد كه معتقد است: نظارت و ارزیابی باید به سمت ارتقای كیفیت برود.. طرفداران این نظر با تاكید بر ارزیابی و نظارت محتوایی و كیفی درون زا در تمامی مراحل تولید ، تامین و پخش ، نظام نظارت و ارزیابی را با رویكرد استطلاعی صرف می پذیرد. طرفداران این نوع نگاه ، جایگاهی ستادی برای ارزیابی و نظارت قائل اند.
در حال حاضر ، وجود بخش های مختلف نظارتی برنامه در بدنه سازمان ، در اثر وجود همین دو نگاه متفاوت بوده است كه در عمل نیز مشكلات و چالش های بسیار جدی در این حوزه به وجود آورده است.
فرایند نظارت بر هر امری دربرگیرنده چهار مرحله است: (استونر، 1995: 600)
- تعیین ملاك ها وروش های سنجش و اندازه گیری فعالیت ها
- نظارت بر عملكردها و فعالیت ها و سنجش و اندازه گیری آنها
- مقایسه نتایج حاصل از سنجش عملكردها با ملاك ها و هدف های تعیین شده
- اقدام برای تصحیح عملكردها
موانع اجرایی نظارت
- ناكارآمدی ساز و كارهای سنتی نظارت. بی توجهی به سیستم های جدید نظارتی
- نبود معیارهای شفاف و مشخص برای سنجش و نظارت در سازمان ها
- نبود رابطه مشخص بین نتایج نظارت و تشویق و تنبیه و یا جبران خدمات افراد و سازمان ها
- بالا بودن هزینه های نظارتی و بی توجهی به تحلیل هزینه فایده
- نبود ضمانت های اجرایی در نتیجه نظارت و بررسی ها
- بروكراسی شدید در واحدهای نظارتی و تولید بسیاری از مقررات و رویه های دست و پاگیر
- عدم اعتقاد و باور مدیران به اهمیت و فایده نظارت
- منفی نگری در امر بازرسی و توجه صرف به نقاط ضعف
- تلقی نظارت، مساوی با بی احترامی و بی اعتمادی( ملكی ، 1380: 10)
- بی توجهی به جنبه توسعه و بهبود فردی وسازمانی در امر نظارت و ارزیابی ( صادق پور، 1378: 19)
راهكارهای غلبه بر موانع نظارت وارزیابی
به منظور غلبه بر موانع نظارت و ارزیابی در سازمان ها ، راهكارهایی پیش بینی شده است كه برخی از این راهكارها بیان می شوند:
- خود نظارتی را در افراد وسازمان ها توسعه دهیم : در سازمان های رسانه ای ، بهترین نوع نظارت آن است كه فرد ، نظارت را از خودش شروع كند و خودنظارتی ، معمولی شود. منظور از خودنظارتی این است كه فرد تقریبا آزاد است و آزادی فرد تا جایی است كه به آزادی حقوق و اموال دیگر افرد لطمه نزند. ( ادلرن ، 1385: 21)
- شناخت روشنی از مسئولیت ها به افراد و سازمان ها بدهیم : چنانچه كاركنان و مدیران سازمان شناخت روشنی از مسئولیت های خود برای انجام تعهدات داشته باشند، می توان انتظار داشت تا خود نظارتی به بهترین نحو بر رفتار آنان در سازمان اثر گذاشته ، از بروز ناهنجاری جلوگیری نماید. (صادق پور، 1378:39)
- پیشرفت و بهبود داشته باشیم . پس باید به طور مستمر به نظارت شنوندگان بازخورد داده شود تا موجب بهبود واثربخشی نظارت گردد.( روبینز، 2004:159)
- به وضع قوانین وتعیین ضوابط صریح و روشن همراه با ضمانت اجرایی قوی بپردازیم: به منظور حل مسائل و مشكلات مبتلا به سازمان ها لازم است قوانین وضوابط صریح و روشنی تصویب شوند كه راه را برای نظارت شفاف هموار نمایند و از طریق وضع قوانین و تعیین ضوابط و ضمانت اجرایی محكم، وسیله نظارت كمی وكیفی فراهم گردد.
- به تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد برای نظارت و ارزیابی بپردازیم: واحدهای نظارتی باید به تربیت كارشناس بپردازند تا بتوانند با دقت كامل به اعمال نظارت بپردازند و موجب اثربخشی نظارت در كشور شوند.(اصلانی ، 1378:65)
- بازبینی در ساختار نظارتی لحاظ شوند.


منابع و ماخذ
- آبگون صاف، رضا ( 1386). بررسی فرایند كنترل و نظارت در ساخت و تولید فیلم ها. پایان نامه كارشناسی ارشد ، دانشكده صدا و سیما . تهران
- اصلانی ، رشید(1378) . نظارت طرح های عمرانی . مركز آموزش مدیریت دولتی . مجموعه یازدهم
- الوانی ، سید مهدی ( 1374). مدیریت عمومی . تهران : نی
- خدمتی ، ابوطالب(1377) . نظارت در اسام . مجله معرفت . شماره 27
- صادق پور، ابوالفضل(1378). نظارت یا كنترل كردن . مركز آموزش مدیریت دولتی . مجموعه یازدهم
- كونتز وهمكاران (1378). اصول مدیریت . ترجمه طوسی وهمكاران ، جلد دوم
- ملكی ، فتح الله ( 1380). نظارت و سیستم ، روزنامه همشهری ، 11 اردیبهشت