كتاب «مكتوبات فارسی در باب موسیقی» نوشته مهرداد فلاح‌زاده با ترجمه سهند سلطاندوست توسط نشر مركز منتشر و راهی بازار نشر شد.
كتاب «مكتوبات فارسی در باب موسیقی (قرن پنجم تا نهم هجری قمری)» نوشته مهرداد فلاح‌زاده، به‌تازگی با ترجمه سهند سلطاندوست توسط نشر مركز منتشر و راهی بازار نشر شده است.
مولف كتاب پیش‌رو، در مقدمه‌ای كه برای چاپ ترجمه فارسی آن نوشته، گفته این‌اثر در واقع رساله دكترای اوست كه آن را 14 سال پیش نوشته و از آن دفاع كرده است. مترجم اثر هم سال 1394 وقتی مشغول نگارش پایان‌نامه كارشناسی ارشد خود در رشته پژوهش هنر بوده، نسخه انگلیسی این‌كتاب را پیدا می‌كند و متوجه می‌شود ترجمه‌ای به فارسی ندارد.
این‌كتاب برای درك و تفسیر بهتر تحول مكتوبات فارسی درباره موسیقی نوشته شده و بر رویكردهای متفاوت این‌آثار و دگرگونی موضوعاتشان تمركز دارد. بازه زمانی این‌بررسی و پژوهش هم قرن پنجم تا نهم هجری قمری است؛ دوره‌ای كه می‌توان آن را عصر كلاسیك مكتوبات فارسی درزمینه موسیقی نامگذاری كرد. بین مكتوبات فارسی درباره موسیقی، می‌توان دو رویكرد اصلی دینی و غیر دینی را مشاهده كرد كه در این‌كتاب به آن‌ها پرداخته شده است. مكتوبات دینی و غیردینی در این‌زمینه هم به 2 صورت تولید و عرضه شده‌اند؛ یا به‌صورت اثر یا رساله‌ای جداگانه و مستقل و یا به‌صورت جزئی از اثری حجیم‌تر مثل دانش‌نامه یا كتابی تاریخی و الاهیاتی.
به‌جز پیشگفتار مولف بر ترجمه فارسی، مقدمه مترجم، قدردانی و علائم اختصاری، كتاب یك‌مقدمه و 7 فصل اصلی دارد كه پس از آن‌ها موخره، كتابنامه و نمایه آمده‌اند. مقدمه این‌كتاب، دربرگیرنده 8 عنوان است: درآمد، قلمرو پژوهش، هدف و روش، منابع، پیشینه پژوهش، نحوه تنظیم اثر، تعاریف توضیحات و نكات دیگر، یادداشت‌های مترجم.
عناوین فصل‌های هفتگانه كتاب هم به‌ترتیب عبارت است از: خاستگاه‌ها، مكتوبات موسیقایی قرن پنجم، مكتوبات موسیقایی قرن ششم، مكتوبات موسیقایی قرن هفتم، مكتوبات موسیقایی قرن هشتم، مكتوبات موسیقایی قرن نهم، چكیده جمع‌بندی و دوره‌بندی.
در قسمتی از این‌كتاب می‌خوانیم:
از لحاظ اوضاع مذهبی، گرچه شاهرخ و جانشیان او اهل تسنن بودند، مملكت از لحاظ مذهبی آرام بود. این شرایط موجب پیشرفت و شكوفایی غلات شیعه و، تا اندازه محدودی، دیگر فِرق شیعه شد. در خلال همین‌قرن بود كه حتی طریقت صوفیه‌ای همچون صفویه تحت تاثیر قزلباش‌ها به غلات شیعه گروید. رشد دیگر طریقت‌های صوفیه از قبیل حروفیه و نقشبندیه نیز مشهود بود. البته تصوف طی قرن ق نهم/پانزدهم میلادی به لحاظ منش و ماهیت تفاوت زیادی با قرن 8 قمری/14 میلادی داشت. شمار زیادی از طریقت‌های صوفیه به نظامی‌گری روی آوردند و مستقیما درگیر نبرد بر سر تفوق سیاسی شدند. طریقت صفوی نماینده آشكار این گرایش در بین تعدادی از طریقت‌های صوفیه آن زمان بود.
طی نیمه نخست این قرن، هرات به مهم‌ترین مركز فعالیت‌های فرهنگی و ادبی بدل شد. دیگر مركز مهم از این‌نظر شهر سمرقند بود. نقشی كه درباره شاهرخ و فرزند او بایسنقر و دیگر حكام تیموری نظیر اُلُغ‌بیگ و ابوسعید و سلطان حسین بایقرا، حامی پرشور ادبیات و هنرها، در این زمینه ایفا كردند سرنوشت‌ساز بود. به‌جز این دو شهر در شمال‌شرقی، شیراز و تبریز كه در قرن گذشته مهم‌ترین مراكز سیاسی و فرهنگی بودند همچنان مراكز مهم فرهنگی باقی ماندند.
این‌كتاب با 230 صفحه، شمارگان 500 نسخه و قیمت 59 هزار و 500 تومان منتشر شده است.
منبع: مهر
