خوشبختی به چه معناست ؟

كیمیا برنامه ای از گروه جامعه و فرهنگ است كه هر یكشنبه از ساعت 21:00 تا 22:00 پخش می شود . در این برنامه یاسر هدایتی كارشناس مجری برنامه با دكتر علی زمانی استاد دین و فلسفه ی دانشگاه تهران درباره خوشبختی و معنای آن گفتگو می كند .
اما به واقع نسبت حال خوب با خوشبختی چیست ؟ آیا خوشبختی همین لحظه های كوچك و گذرا یی است كه ما درك می كنیم ؟
آیا فیلسوفانی چون سقراط توانسته اند خوشبختی را برای ما معنا كنند ؟
دكتر امیر عباس علی زمانی استاد فلسفه و دین دانشگاه تهران در برنامه ی كیمیا به این پرسش ها پاسخ می دهد .
استاد علی زمانی گفت : ارسطو در رساله ی « نیكو ماخسی» نقل می كند كه ما زمانی می توانیم درباره ی خوشبختی یك فرد قضاوت كنیم كه پایان عمر آن فرد رسیده باشد یعنی اینكه پس از مرگ هر فرد چه اتفاقاتی می افتد نیز در بیان اینكه آن شخص خوشبخت بوده یا خیر موثر است .در واقع قصد ارسطو از بیان این مساله توجه به كلیت زندگی است . بسیاری از افراد عمری را با خوشی سپری می كنند اما ر پایان عمرشان حوادثی برای آنها رخ می دهد كه بسیار درد آور است . البته نظریه ی ارسطو كمی رادیكال است و ذست ما را برای قضاوت می بندد یعنی عملا ما نمی توانیم درباره ی خوشبختی كسی قضاوت كنیم .
دكتر علی زمانی در ادامه اظهار داشت : در اینجا بحثی مطرح می شود كه آیا فقط خود افراد می توانند درباره ی خوشبختی یا بدبختی خود قضاوت كنند یا معیارهای بیرونی و عینی وجود دارد كه بتوانیم خوشبختی افراد را مورد شنجش قرار دهیم ؟ روان شناسان معمولا هر آنچه شخص درباره ی خوشبختی خود حكایت می كنتد را دال بر خوشبختی می دانند . اما از زمان ارسطو به بعد ما با تعبیری به نام فهرست عینی روبه رو هستیم مثلا هنگامی فردی ادعای پولداری میكند تنها به دلیل ادعای فرد او را پولدار فرض نمی كنیم زیرا ثروتمند بودنی منوط به شرایط و دلایلی است كه باید بر ما ثابت شود . دلایلی چون حساب بانكی با مبلغ بالا و یا املاك گران .
در باب خوشبختی نیز فیلسوفان تلاش كرده اند معیارهای بیرونی در نظر بگیرند . ارسطو معتقد است كه یك سری فضیلهای درونی همچون فضیلتهای فكری و اخلاقی وجود دارد كه درون انسان است اما فضیلتهای بیرونی هستند كه می توانند معیارهای بیرونی برای خوشبختی باشند .
دكتر علی زمانی گفت : در ارزیابی خوشبختی صرفا نمی توانیم به عوامل درونی تكیه كنیم و عوامل بیرونی هم مانند طبقه ی اجتماعی كه فرد در آن زیست می كند یا كشوری كه در آن متولد شده و غیره بسیار حائز اهمیت است .
این استاد دین و فلسفه در پاسخ به سوال یاسر هدایتی كارشناس مجری برنامه درباره اینكه خوشبختی را باید ثمره ی شانس دانست یا تلاش فرد گفت ؟
گاهی در به دست آوردن خوشبختی مولفه یشانس هم دخیل است اما مولانا در جایی می گوید :
مرغ خویشی، دام خویشی ، صید خویش عرش خویشی ، فرش خویشی ، بام خویش
اما باید توجه بكنیم كه واقعیت این است كه انسان همواره بر لبه ی خوشبختی و بدیختی گام می دارد پس باید توجه كرد تا در میانه حركت كنیم زیرا نه میتوان گفت كل خوشبختی از جانب انسان است و نه می توان ادعا كرد انسانی كه در بدبختی متولد می شود تا پایان عمر بدبخت باقی می ماند .