«بازتاب آموزه های علوی در ادب فارسی»

دكتر عبدالرضا مدرس زاده، دكترای ادبیات فارسی، در برنامه «هفت شهر عشق» با موضوع «بازتاب آموزه های علوی در ادب فارسی» گفت: سخن امام علی(ع) در ادب فارسی به وفور قابل مشاهده و پیگیری است.
وی افزود: سالها و قرنهاست كه مفاهیمی چون اخلاق، ایمان، آدمیت‌‌ِ انسان و شیوه زندگی او، با روایت و دیدگاه امام علی(ع) ملجا و نقطه اتكاء شاعران و ادیبان فارسی زبان است و این توسل و اتكال در بیان شاعرانه آنها نمودهای گوناگون داشته است.
وی افزود: قرار نیست كه یك شاعر حتما آنچه را كه امام علی(ع) فرموده است، در بیانش بیاورد، هرچند كه در ادب فارسی حتی اینگونه هم آمده است؛ بطور مثال امام علی(ع) در حكمت 263 نهج البلاغه، كلمات قصار، درباره همراه و مصاحب پادشاه میفرماید:
«صاحبُ السلطان، كَراكبُ الأسد»

و سعدى در «گلستان» در باب اول كه درباره پادشاهان است دقیقا نوشته است:
«جلیسُ السُلطان، كَراكب الأسد»
یعنی سعدی «صاحبُ السُلطان» را با روایت دیگر یا نسخه دیگر یا در تداوم عام، به «جلیس‌ُ السلطان» تبدیل كرده است.
وی افزود: در مواردی حتی كم، عین لفظ مباركی كه امام علی(ع) بكار برده است، در آثار ادبی شاعران تكرار شده است، گاهی اوقات هم تنها آنچه مطمع نظر و مورد توجه حضرت امیر(ع) است توسط شاعر بكار گرفته شده است. بطور مثال این سخن امام علی(ع): «لا یَستقیم إیمانُ عبد، حتى یَستقیم قلبُه»
به معنی آنكه تا دلت پاك نباشد و بر مدار ایمان نباشد،ایمان لفظی بكار نمی آید، در شعر « ناصرخسرو» چنین آمده است:

«به فعل و قول زبان یكنهاد باش و، مباش
به دل خلافِ زبان، چون پشیز زراندود»

هنر شاعر این است كه سخن امام علی(ع) را گرفته و یك تشبیه هم به آن اضافه كرده است.
و در نمونه ای دیگر آمده است:

«به فعل بنده یزدان نَه ایی، به نامی تو
خدای را تو چنانی كه لاله نُعمان را»

یعنی زندگی ما دربرابر خدا اگر تنها به اسم و نام باشد مانند انتساب گل لاله به «نعمان ابن منزر» است.