برایتان اسپندی دود كردیم تا چشم نخورید!

این برنامه از روزنه، به بررسی "اسپند" در ادبیات فارسی پرداخته است.

اسپند اصالتاً گیاه بومیِ آسیا است و در خاورمیانه و قسمت‌هایی از آسیای جنوبی، بخصوص هند و پاكستان رشد می‌كند. این گیاه اولین بار در سال 1928 در ایالات متحده و ایالت نیو مكزیكو، توسط كشاورزی كه قصد داشت از این دانه‌ها رنگ «قرمز ایرانی» استخراج كند، كاشته شد.
در سوریه، عراق، عربستان سعودی، اردن و بسیاری كشورهای دیگر، مانند ایران دانه‌های خشك اسپند را برای محافظت از چشم و نظر غریبه‌ها در آتش می‌ریزند و با خواندن دعای خاصی كه در هر فرهنگی متفاوت است، دود آن را به سمت خود و اطرافیان و اطراف محل فوت می‌كنند. این آیین توسط پیروان مذاهب مختلف از جمله اسلام، زرتشت، مسیحیت، یهودیت و هندوئیسم اجرا می‌شود. در بعضی از نسخه‌های دعاهایی كه در حین این مراسم خوانده می‌شود، نام یك پادشاه باستانی زرتشتی به نام نقشابند برده می‌شود كه گفته می‌شود او اولین بار این دعا را از پنج فرشتهٔ نگهبان به نام یزدها دریافت كرده‌است. رسم سوزاندن اسپند در آتش برای دود تطهیر دهنده‌اش تا قسمت هندی كشمیر هم نفوذ كرده‌است و در آنجا در مراسم عروسی وداها برای دور كردن تاریكی از زندگی جدید عروس و داماد آن را می‌سوزانند.

رادیو فرهنگ، دایرة المعارف رسانه

همواره شنونده ی ما باشید از شبكه رادیویی فرهنگ...