از ساعت به مدت

رادیو فرهنگ

در قلمرو فرهنگ

در وصف حسین علیزاده

زندگینامه حسین علیزاده : حسین علیزاده اول شهریور ماه سال 1330 در منطقه سید نصر الدین بازار تهران متولد شد. وی نوازنده سازهای تار، سه‌تار، تنبور، شورانگیز، سلانه، دیوان، بربط و رباب است.

علیزاده بر خلاف بسیاری دیگر از هنرمندان كه فقط به اجرای موسیقی به شكل كاملاً سنتی آن می پردازند، نوآوری هایی داشته است. ابداع مقام داد و بیداد (گوشه داد از ماهور و بیداد از همایون، آلبوم های راز نو با همكاری گروه هم آوایان و زمستان است با صدای استادشجریان) همچنین اجرای پلی فونیك آواز ایرانی (رازنو، آوای مهر و …) از این نمونه ها به شمار می آید.



زندگینامه حسین علیزاده : تحصیلات
حسین علیزاده به واسطه آشنایی با استاد هوشنگ ظریف كه در یكی از مدارس تهران به دانش آموزان موسیقی درس می داد، با موسیقی آشنا شد و در همان برخورد هوشنگ ظریف كه متوجه استعداد او در موسیقی شده بود او را به هنرستان موسیقی معرفی كرد.

پس از پایان تحصیلات در هنرستان موسیقی در سال 1349 به گروه موسیقی دانشكده هنرهای زیبا دانشگاه تهران راه یافت و از اساتید برجسته موسیقی آن زمان بهره برد و در دو رشته نوازندگی و آهنگسازی فارغ التحصیل شد.

همزمان با تحصیل در دانشگاه نزد اساتید موسیقی ایران به آموزش موسیقی مشغول بود.

اساتیدش هوشنگ ظریف، حبیب‌الله صالحی، علی اكبر شهنازی، احمد عبادی، نورعلی برومند، محمود كریمی، عبد اله دوامی، یوسف فروتن و سعید هرمزی بودند.



زندگینامه حسین علیزاده : فعالیت های هنری
در این زمان در اركستر ایرانی تالار رودكی و اركستر ملی ایران به رهبری حسین دهلوی به عنوان نوازنده تار عضویت داشت. سال 1351 و 52 نیز با گروه های مركز حفظ و اشاعه موسیقی از جمله شیدا و چاووش در جشن هنر شیراز به اجرای برنامه پرداخت.
علیزاده از سال‌های ابتدایی دهه پنجاه به تدریس در كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان پرداخت و همزمان شكل دهی گروه مركز حفظ واشاعه و شیدا و عارف و گروه سازهای ملی و حضور در برنامه‌های موسیقی جشن و هنر شیراز را دنبال كرد كه حاصل آن تدوین و اجرای دستگاه ماهور توسط گروه مركز حفظ و اشاعه (جشن هنر شیراز1354) و كنسرت نوا با خوانندگی پریسا (فاطمه واعظی) در سال 1355 همین جشن بود.

در سال 1355 به اتفاق پرویز مشكاتیان گروه عارف را تشكیل داد و برنامه های متعددی را در داخل و خارج از كشور به اجرا درآورد.



زندگینامه حسین علیزاده پس از انقلاب
این نوازنده برجسته پس از انقلاب به منظور تحصیل و تدریس به آلمان رفت و به عنوان تز دوره آهنگسازی قطعه عصیان را ساخت. با برگشت به ایران در سال شصت و هفت به اجرای شورانگیز و تركمن پرداخت كه دریچه ای جدید به روی موسیقی ایران گشود.

تكنوازی ها و همنوازی های او با ارشد تهماسبی، سخنرانی و اجراهای متعدد در ایران و خارج از ایران، ضبط آثار، اجرای ردیف میرزاعبداله فراهانی، تدوین كتاب های ده قطعه برای تار كه آثارش را ارائه كرده، كتاب های آموزشی، كاست های آموزشی، تدریس تار و سه تار، كار بر روی مقام ابداعی و اجرای كنسرت های داد و بیداد، ساخت موسیقی فیلم و … از جمله فعالیت های او در سال های پس از انقلاب است.



علیزاده عضو هیئت موسس و اولین مدیر عامل خانه موسیقی بوده و هم اكنون نیز سخنگوی شورای عالی خانه موسیقی است.



در این سالها علیزاده با ساخت و اجرای قطعاتی چون سواران دشت امید و حصار فرمی تازه را به موسیقی ایرانی اضافه كرد كه نبوغ وی دراین زمینه را نشان داد.

ساخت كنسرتوی نی و اركستر با عنوان نینوا در سالهای ابتدایی دهه شصت نام علیزاده را بیش از گذشته بر زبان ها جاری ساخت.

این قطعه كه با نی جمشیدعندلیبی به عنوان تكنواز نی اجرا شد، از جمله شاخص ترین قطعات تاریخ موسیقی ایران به شمار می رود كه علیزاده آن را با الهام از تحولات سالهای ابتدایی دهه شصت تصنیف كرد.

پس از تعطیلی و توقف موسسه چاووش، علیزاده برای ادامه تحصیل موسیقی به دانشگاه آزاد برلین رفت و در سال‌های میانی دهه شصت به ایران بازگشت و گروه شیدا و عارف را بازسازی كرد كه حاصل آن كنسرت شور انگیز با صدای شهرام ناظری، صدیف تعریف و بیژن كامكار در تالار وحدت بود.

این كنسرت بعدها با صدای شهرام ناظری در آلبومی به همین نام انتشار عمومی یافت.

پس از آن علیزاده به تجربه در ساخت انواع موسیقی پرداخت كه در زمینه موسیقی ایرانی در قالب تكنوازی می توان به آثاری چون تركمن، پایكوبی، همایون(با سه تار) و ماهور، هجرانی، همنوایی، نوا (تار) در زمینه گروه نوازی آلبوم های راز ونیاز (با صدای علیرضا افتخاری) صبحگاهی (با صدای محسن كرامتی) و آثاری به صورت گروه نوازی (آوای مهر،راز نو، به تماشای آبهای سپید، نی نوا، عصیان و واریاسیون كردی) اشاره كرد.

موسیقی فیلم
علیزاده در زمینه موسیقی فیلم هم تجربه‌های موفقی داشت كه از جمله آنها می‌توان به موسیقی فیلم‌های چوپانان كویر (حسین محجوب)، دل شدگان (علی حاتمی)، گبه (محسن مخملباف)، عشق طاهر (محمد علی نجفی)، ایران سرای من است (پرویز كیمیاوی)، زمانی برای مستی اسب‌ها (بهمن قبادی)، ابر و ‌آفتاب (محمود كلاری)، میراث كهن (سید محمد میر سلطانی)، زشت و زیبا (احمد رضا معتمدی)، لاك پشت‌ها هم پرواز می‌كنند (بهمن قبادی)، نیومانگ (بهمن قبادی) و موسیقی متن سریال تلویزیونی زیر تیغ اشاره كرد.



انتشار كتاب
حسین علیزاده در زمینه انتشار كتاب و آلبوم‌های آموزشی تجربه‌های موفقی داشت كه انتشار ده قطعه برای تار (در 4 جلد) ردیف میرزا عبدالله (اجرا باتار و سه تار)، دستور تار و سه تار دوره متوسطه تا پیشرفته (كتاب ونوار) بوسه‌های باران (مجموعه تصانیف) و پارتیتور قطعه نوا از جمله كارهای وی در این زمینه است.

حسین علیزاده از سال‌های پایانی دهه 70 همكاری خود را با محمد رضا شجریان و كیهان كلهر و همایون شجریان آغاز كرد كه حاصل آن اجرای كنسرت‌های مختلف در اروپا وآمریكا و كنسرت همنوا بابم در تهران (تالار كشور) بود. حاصل همكاری شجریان و علیزاده آلبوم‌های فریاد، همنوا بابم، داد و بیداد، زمستان و نوا بود

علیزاده در سال 83 با ژیوان گاسپاریان همكاری مشتركی داشت كه حاصل آن كنسرتی در كاخ نیاوران بود كه بعدها این كنسرت در قالب آلبومی به نام به تماشای آبهای سپید انتشار عمومی یافت و تا مرحله نهایی جایزه گرمی برای بخش موسیقی جهانی پیش رفت.

حسین علیزاده در كمك به ساخت سازهای تازه تجریه‌های موفقی داشت كه از آن میان می‌توان به ابداع سازهای سلانه و شور انگیز اشاره كرد كه هم اینك نیز در كنسرت‌هایش از آن بهره می‌گیرد. همچنانكه در معرفی سازندگان سازها نیز پیشگام بود و دركنسرت‌های خود از سازندگان سازهایی كه خود با آنها تكنوازی می كرد در بروشور كنسرت یاد كرده است.

سال گذشته علیزاده گروهی به نام ضربانگ را شكل داد كه حاصل آن اجرا در چند كشور اروپایی بود.

علیزاده كه سالها قبل در فكر تجریه‌های تازه در زمینه موسیقی آوازی بود، با شكل دهی گروهی به نام هم آوایان این تجربه را توسعه داد كه آخرین اجرای این گروه در تابستان امسال از گسترش ایده‌‌های تازه وی دراین زمینه خبر می‌دهد.
زندگینامه حسین علیزاده : ابتكارها
سلانه سازی است كه زیر نظر علیزاده توسط سیامك افشاری ساخته شده‌است و صدایی شبیه عود و تار دارد.

ابداع مقام داد و بیداد كه از تركیب گوشهٔ داد از دستگاه ماهور و گوشهٔ بیداد از دستگاه همایون است، از دیگر ابتكارهای حسین علیزاده است.



جوایز حسین علیزاده
حسین علیزاده تا به حال سه بار برای آلبوم‌های فریاد، بی تو به سر نمی‌شود و به تماشای آب‌های سپید نامزد جایزه گرمی در بخش «بهترین آلبوم سنتی جهان» شده‌است.

جوایز گرمی معتبرترین جایزه صنعت ضبط و پخش موسیقی در آمریكا محسوب می‌شوند.

حسین علیزاده چهار بار جایزه بهترین موسیقی فیلم را از جشنواره فیلم فجر برای فیلم‌های گبه، زشت و زیبا، آواز گنجشك‌ها و ملكه بدست آورده است.

سیمرغ بلورین بهترین موسیقی فیلم از جشنواره فجر برای فیلم ملكه، سه بار برای آلبوم‌های فریاد، بی تو به سر نمی‌شود و به تماشای آب‌های سپید نامزد جایزه گرم

دریافت جایزه بهترین موسیقی متن برای فیلم آسمان زرد كم عمق در جشن انجمن منتقدان سینمای ایران در سال 1392.
وی در هفتم آذر 1393، در نامه‌ای، بدون ذكر دلیل روشن، از دریافت «نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه» اعلام انصراف كرد و نوشت كه «خود را بی‌نیاز از دریافت هر نشانی» می‌داند.

علیزاده در عین حال گفته است كه «هدیه ملت بافرهنگ فرانسه» را «ارج می‌نهیم». او در نامه خود گفت: «اگر سفیر سیاسی و فرهنگی كشور فرانسه هدیه ملت بافرهنگ فرانسه را به سینه هنرمندان بزرگ ما نصب می‌كند، آن را ارج می‌نهیم و ما نیز ستایش می‌كنیم ستارگان پرافتخار تاریخ خود را.»

علیزاده با این حال با لحنی انتقادآمیز اضافه كرد كه «شاید اگر در دیار ما توجه و درك از هنر والای موسیقی نزد مسئولان می‌بود، یك هدیه و عنوان غیرخودی این همه انعكاس نداشت. وقتی در فضای هنری نور كافی نباشد، چراغی كوچك خورشید می‌شود».

او در پایان‌نامه خود نوشت: «ضمن قدردانی از مسئولان كشور و سفارت فرانسه، به احترام مردم هنرپرور و هنردوست ایران، به نام حسین علیزاده قناعت كرده، تا آخر عمر به آن پیشوند یا پسوندی نخواهم افزود.» حسین علیزاده در نامه خود دلیل روشنی برای این اقدام ذكر نكرد.

1401/06/01
|
08:41
دسترسی سریع
در قلمرو فرهنگ