محسن پاك نژاد وزیر نفت در نشست علنی امروز (سه‌شنبه، 14 اسفند ماه) مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سؤال محمد منان رئیسی پیرامون عملكرد وزارت نفت در زمستان امسال و وضعیت تأمین سوخت نیروگاه‌ها گفت: ناترازی حامل‌های انرژی دستاورد سه ماه، سه سال یا شش سال اخیر نیست؛ این مشكل نتیجه تصمیمات و عملكردی است كه در سه دهه گذشته توسط دستگاه‌های ذی‌ربط در حوزه انرژی اتخاذ شده است. محدودیت‌هایی كه در این سال‌ها وجود داشته، نیازمند مدیریت بوده و تصمیم‌گیری درباره آن‌ها از گذشته باید انجام می‌شد.

وی با اشاره به نامه 12 اردیبهشت ماه 1402 كه جواد اوجی، وزیر نفت وقت خطاب به دبیر شورای عالی امنیت ملی ارسال كرده بود، افزود: بخشی از این نامه به دلیل طبقه‌بندی حفاظتی قابل بیان نیست، اما در آن، وزیر نفت وقت اعلام كرده كه امكان تأمین گازوئیل بیش از عملكرد سال گذشته برای جبران كمبود گاز وجود ندارد و تأكید كرده كه جبران این كمبود باید از طریق مصرف نفت كوره انجام شود. در همین رابطه، جدولی از میزان مصرف و نیاز سوخت نیروگاه‌ها ارائه شده و از شورای عالی امنیت ملی درخواست شده كه مجوز استفاده از نفت كوره در نیروگاه‌ها صادر شود.

وزیر نفت در ادامه، دو نكته مهم در خصوص تأمین سوخت نیروگاه‌ها را این نامه نمایان است ابتدا كمبود منابع گازی از ابتدا مشخص بود و در دولت سیزدهم به دستی تشخیص داده شده و بر این آن راهكار ارائه شده است. در سال 1402، به مدت چهار ماه، صادرات گاز به تركیه قطع شد و حدود 3.6 میلیارد مترمكعب گاز بیشتری در داخل كشور باقی ماند كه می‌توانست برای تأمین گاز نیروگاه‌ها استفاده شود. بااین‌حال، در سال 1403، مصرف خانگی، تجاری و صنایع جز با رشد 8 درصدی مواجه شد كه تأمین گاز را دشوارتر كرد. و نكته دوم اینكه راهكار ارائه شد، اما اجرا نشد، طبق برنامه ارائه‌شده، نفت كوره باید از اواسط تابستان در نیروگاه‌ها مصرف می‌شد، این راهكار راه نجات ما در زمستان بود، اما در ابتدای سال 1403 را با مخازن خالی شروع كردیم و حدود 290 میلیون لیتر در فروردین ماه موجودی ذخایر نفت نیروگاهی ما بود، دد ادامه هم وزیر وقت مكاتباتی با شورای امنیت داشتند و حتی دو روز قبل از جا به جایی به دلیل دغدغه‌مندی نامه نوشتند كه چرا نفت كره مطابق با برنامه ریزی سوزانده نمی‌شود، اما این سیاست در مرداد، شهریور، مهر و آبان اجرا نشد و تنها از اواخر آذرماه عملیاتی شد.

وزیر نفت دولت چهاردهم افزود: 29 مردادماه 1402، در یكی از مكاتبات رسمی، هشدار داده شده بود كه در صورت عدم مصرف نفت كوره مطابق ابلاغیه شورای عالی امنیت ملی، محدودیت مصرف گاز در سایر نیروگاه‌ها اعمال خواهد شد و تبعات آن بر عهده وزارت نفت نخواهد بود. همكاران ما در دولت سیزدهم، شرایط بحرانی تأمین گاز و نفت گاز را كاملاً درك كرده بودند و راهكار مناسب، یعنی استفاده از نفت كوره در نیروگاه‌های بخاری، به‌موقع ارائه شد، اما این سیاست در زمان مقرر اجرا نشد. از اواسط تابستان باید شروع به نفت كوره سوزی می‌كردیم كه آنی كار صورت گرفته و از اواخر آذر ماه تحت تأثیر شرایط اقدام شد كه ای‌كاش دو ماه زودتر ابلاغیه دبیر شورای امنیت مورد عمل قرار می‌گرفت.

وی افزود: با تمام چالش‌ها و محدودیت‌های موجود، وزارت نفت در شش ماه اخیر اقدامات گسترده‌ای برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها انجام داده است، از جمله، افزایش 36 میلیون مترمكعبی تولید گاز خام در روز، معادل یك و نیم فاز پارس جنوبی. در بهمن‌ماه 1402، میزان گاز تحویلی به شبكه سراسری به 870 میلیون مترمكعب در روز رسید، كه ركوردی بی‌سابقه در تاریخ صنعت نفت كشور محسوب می‌شود. افزایش تولید نفت گاز به طور متوسط 8 میلیون لیتر در روز در شش ماه گذشته، كه موجب كاهش وابستگی به واردات شد. در این مدت، تولید روزانه نفت گاز به 122 میلیون لیتر رسید، كه 14 میلیون لیتر بیش از بهمن سال گذشته بوده است. در حوزه واردات گسترده سوخت نیز در دی و بهمن 1402، یك میلیارد لیتر بنزین و نفت گاز وارد كشور شد كه با قیمت 60 سنت به ازای هر لیتر، معادل 600 میلیون دلار از منابع ارزی كشور صرف آن شد.

وزیر نفت در پایان، با اشاره به مصرف بالای سوخت در نیروگاه‌ها و راندمان پایین آن‌ها، اظهار داشت: نفت گازی كه با قیمت 60 سنت خریداری می‌شود، به نیروگاه‌هایی تحویل داده می‌شود كه تنها 30 درصد آن را به برق تبدیل می‌كنند و 70 درصد آن به هدر می‌رود. این موضوع نیازمند مدیریت جدی در بهینه‌سازی مصرف سوخت در نیروگاه‌ها است.

وزیر نفت افزود: سرما امسال یك ماه زودتر از معمول آغاز شد. ما معمولاً برای تأمین سوخت زمستانی از ابتدای آذر برنامه‌ریزی می‌كردیم، اما امسال از اوایل آبان، بر اساس آمار سازمان هواشناسی، شاهد كاهش دما بودیم. متوسط دما در این بازه 3 تا 4 درجه كمتر از مدت مشابه سال قبل بود. این كاهش دما به‌ازای هر درجه، معادل مصرف یك فاز پارس جنوبی در بخش خانگی، افزایش تقاضا ایجاد می‌كند.

وی در ادامه با اشاره به سبد سوخت نیروگاه‌ها كه شامل گاز، گازوئیل و نفت كوره است، گفت: اولویت ما تأمین گاز برای مصرف خانگی، تجاری و صنایع كوچك است. زمانی كه مصرف این بخش‌ها افزایش یابد، نیروگاه‌ها باید از سوخت جایگزین استفاده كنند. در اسفند ماه كه ماه پایانی زمستان است و نه اوج سرما مصرف بخش خانگی به بیش از 73 میلیون مترمكعب در روز رسید. در چنین شرایطی، با توجه به ظرفیت محدود تولید گاز، این كمبود باید در بخش نیروگاه‌ها و صنایع جبران شود.

وی افزود: بر اساس ابلاغیه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، نیروگاه‌ها باید از نفت كوره به‌عنوان سوخت جایگزین استفاده می‌كردند، اما این سیاست تا پایان آذرماه اجرایی نشد. وی تأكید كرد: اگر مصرف نفت كوره به‌موقع انجام می‌شد، ذخایر نفت گاز كاهش نمی‌یافت. اما به دلیل عدم اجرای این سیاست، نیروگاه‌ها به‌جای نفت كوره، از نفت گاز استفاده كردند، كه باعث كاهش ذخایر استراتژیك شد.

وزیر نفت با اشاره به پیچیدگی‌های تأمین و واردات نفت گاز گفت: برای حفظ ذخایر سوخت نیروگاهی در سطح پایدار، از زمان ثبت سفارش تا تحویل نفت گاز به نیروگاه‌ها، تقریباً 45 روز زمان لازم است. من و همكارانم از شهریورماه به دلیل آشنایی با شرایط تأمین سوخت زمستانی، بلافاصله خرید محموله‌های جدید را آغاز كردیم، اما پر كردن مخازن نیروگاهی زمان‌بر بود. وزارت نفت تأمین‌كننده سوخت است و مدیریت مصرف بر عهده ما نبود، در طول سال جاری بیش از 70 روز مصرف خانگی‌مان بالای 600 میلیون متر مكعب در روز بوده است. سرمای سال جاری بی‌سابقه بوده و تأثیر بر مصرف انرژی دارد.

وی افزود: در شهریورماه، ذخایر نفت گاز نیروگاهی 43 درصد كمتر از سال گذشته بود. ما تنها 1.2 میلیارد لیتر نفت گاز تحویل گرفتیم، درحالی‌كه در مدت مشابه سال قبل 3.2 میلیارد لیتر موجودی داشتیم. برای پر كردن این امر به زمان نیاز داشتیم، این كاهش ذخایر باعث شد كه نیاز به واردات افزایش یابد.

وزیر نفت در ادامه به آمار مصرف سوخت و هزینه‌های آن اشاره كرد: ما در بهمن‌ماه یك میلیارد لیتر نفت گاز وارد كردیم كه 600 میلیون دلار از منابع ارزی كشور صرف آن شد. این در حالی است كه فقط 30 درصد این سوخت تبدیل به برق می‌شود و 70 درصد آن به‌صورت دود هدر می‌رود.

وی در پایان با اشاره به لزوم تعادل در تأمین گاز برای نیروگاه‌ها و صنایع گفت: بخشی از صنایع بزرگ كشور در نیمه جنوبی مستقر هستند و این مناطق نیازمند گاز هستند. در كمترین میزان، صنایع بزرگ روزانه 80 تا 82 میلیون مترمكعب گاز مصرف كرده‌اند. اگر از ابتدای شهریورماه گاز صنایع را قطع می‌كردیم، این واحدها دچار زیان‌های جبران‌ناپذیر می‌شدند. اگر ابتدا گاز را هم قطع می‌كردیم صنعتی به جا نمی‌ماند و زیان بسیاری وارد می‌شود.

وزیر نفت تأكید كرد: مدیریت صحیح مصرف انرژی و اجرای به‌موقع سیاست‌های سوخت جایگزین، می‌توانست مشكلات تأمین گاز و نفت گاز را كاهش دهد و از بحران‌های احتمالی در آینده جلوگیری كند./
منبع: خبرگزاری خانه ملت