110اُمین نشست «دگرخند» با موضوع طنز در دوران انقلاب و با رونمایی از كتاب «همیشه استاد» یادنامه ابوالقاسم حالت با حضور محمد صادق رحمانیان مدیر رادیو فرهنگ، برگزار شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی رادیو فرهنگ به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، 110 اُمین نشست «دگرخند» با موضوع طنز در دوران انقلاب و با رونمایی از كتاب «همیشه استاد» یادنامه ابوالقاسم حالت برگزار شد. محمدصادق رحمانیان، مدیر رادیو فرهنگ و شاعر كشور، با بیان اینكه جامعه نیاز دارد كه گاهی با طنز روغن‌كاری شود، اظهار كرد: علاقه‌مندیم كه طنز در حد اعلای خود، هم خندادن و هم اندیشیدن را تقویت كند و صرفا خنده از سر بیعاری نباشد.
وی درباره كتاب «همیشه استاد» یادنامه ابوالقاسم حالت نیز گفت: سید عمادالدین قرشی مولف این اثر و ابوالقاسم حالت هر دو انسان‌های بختیاری بوده‌اند. حالت فكاهه نویس نابی بوده كه از یادها فراموش نشده و آقای قرشی نیز این بخت را داشته كه غبار از آیینه آثار حالت بزداید.
رحمانیان همچنین گفت: آثار ابوالقاسم حالت بخشی از تاریخ كشورمان است و لحن او در آثارش همیشه شوخ طبعانه بوده است و اگر این شوخ طبعی را نداشت نمی‌توانست آثارش را به نهایت برساند. فكاهه نویسی، در واقع بریدن سر با پنبه است و حالت نیز این هوشمندی را داشت كه نقدهای اجتماعی خود را در فضای شوخ طبعی و فكاهه ارائه دهد.
مدیر رادیو فرهنگ تصریح كرد: امروز نباید از طنز و فكاهه غفلت كنیم. طنز برای جامعه امری استراتژیك است و اگر نباشد، امیدبخشی ها از بین خواهد رفت.
ابوالقاسم صادقی، نویسنده و طنزنویس رادیو، با تاكید بر اینكه در ادبیات كهن كشورمان نیز از ابتدا طنز وجود داشته است، عنوان كرد: نمی‌توان گفت كه شاعران طنزپرداز كشورمان تنها عبید زاكانی و ایرج میرزا و ... بوده‌اند. شاعران دیگر نیز همیشه آثار طنز داشته اند. اما به دلیل آنكه آثار جدی آن‌ها بیش از طنز بوده، این دسته از شاعران را با عنوان طنز نمی‌شناسیم. به طور مثال، در شاهنامه فردوسی هم می‌توان طنز را دید. اما باید به عمق و مضمون آثارش توجه داشته باشیم تا به این طنز برسیم.
وی خاطرنشان كرد: طنز در تاریخ ایران همیشه افت و خیز داشته است. در عصر مشروطه، طنز اوج می‌گیرد، اما با روی كار آمدن حكومت رضا شاه، مجددا تضعیف می‌شود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این افت و خیزها، ادامه داشته است.
صادقی در ادامه كتاب «آن روزها» را به مخاطبان و علاقه‌مندان طنز مطبوعاتی معرفی كرد و گفت: این كتاب تالیف و تدوین «داوود محمدی‌فر» است و نشریات طنز دوران انقلاب در این اثر معرفی شده و طرح جلد این نشریات به نمایش گذاشته شده است.
عباس احمدی، شاعر و پژوهشگر عرصه طنز، نیز در سخنانی با بیان اینكه طنز نوعی از ژانر ادبیات اجتماعی است، اظهار كرد: شروع طنز اجتماعی را می‌توان از ادبیات دوران مشروطه پیدا كرد. با ظهور دولت پهلوی، دیكتاتوری بر كشور ظاهر می‌شود و طنز آسیب می‌بیند. به دلیل خفقان آن دوران نیز، بسیاری از شاعران طنزپرداز، به اشعار اجتماعی روی آوردند.
وی ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در حدود 3 سال نخست، بیش از 60 عنوان نشریه طنز و فكاهه منتشر می‌شود. در سال‌های اول، بیشتر موضوعات سهم خواهی جریانات سیاسی بود و آثار هجو هم در این سال ها زیاد شد. در واقع می‌توان چند سال نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی را عصر طنز سیاسی دانست و در این سال‌ها، حتی برخی از شاعران جدی ما هم طنزهای سیاسی نوشته‌اند.
شاعر و پژوهشگر عرصه طنز گفت: بین ادبیات بعد از انقلاب اسلامی و طنز مشروطه تفاوت وجود دارد، طنز مشروطه مبتنی بر ملی گرایی است. اما طنز بعد از انقلاب اسلامی موضوعات بیشتری را در بر می‌گرفت.
سید عمادالدین قرشی مولف و گردآورنده كتاب «همیشه استاد» نیز در سخنانی با بیان اینكه خصلت طنزپرداز انقلابی بودن است، اظهار كرد: ابوالقاسم حالت نیز به واقع طنزپرداز انقلابی بود. ابوالقاسم حالت دائما بین طنزپردازان و شاعران در كشاكش بود و شاید اگر حسین توفیق در كنار او نبود، حالت به سمت شعر طنز گرایش پیدا نمی‌كرد. حالت از 17 سالگی وارد نشریه توفیق می‌شود و جایگاه بسیار خوبی پیدا می كند.
وی با اشاره به توانایی‌های ابوالقاسم حالت در طنزنویسی، عنوان كرد: حالت برای هر قالب شعری ، امضای مشخص دارد و این دقت به قدری وجود دارد كه می‌بینیم امضای مخصوص خود را در آثارش دارد.
وی بسیار اهل مطالعه بود و با زبان‌های مختلف نیز آشنایی داشت. از دوران پهلوی اول به بعد، بیشتر شاعران طنزپرداز، چند زبان می دانستند و این جریان تا دهه 80 نیز ادامه داشته است. همچنین حالت تنها طنزپردازی است كه تمام قاره‌ها به‌جز قطب شمال و جنوب را سفر كرده است.
قرشی گفت: در گذشته صدا و سیما در انحصار دولت بود و فقط مدیوم مكتوب در اختیار مردم بود و نویسنده باید خیلی نخبه می‌بود كه اثرش را پیدا كند. اما امروز این شرایط وجود ندارد و می‌تواند جمله‌ای را توییت كنند و فرد در آن توییت شما فراموش می شود، اما اشعار شخصیت‌هایی مانند حالت هنوز همه خواننده را به وجد می‌آورد.
گفتنی است در صدودهمین نشست دگرخند، كتاب «همیشه استاد» رونمایی شد. كتاب «همیشه استاد» یادنامه ابوالقاسم حالت است كه به اهتمام سید عمادالدین قرشی توسط انتشارات سوره مهر و دفتر طنز حوزه هنری به تازگی منتشر شده است.
در این برنامه، كتاب با امضای نویسنده به حاضرین اهدا شد.
