تفرقه در روح حیوانی بود / نفس واحد روح انسانی بود
روح انسانی كنفسٍ واحده است / روح حیوانی سفالی جامده است
نویسنده : حسین نعمتی
این دو بیت یك اصل اساسی و بنیادین را درباره خصوصیت وجودی انسان بیان می¬كند.
در جهانبینی عرفانی علت تفرقه تسلط بخش حیوانی/نفسانی/ناسوتی وجود آدمی بر وی است.در واقع زیربنای همه اختلاف ها تسلط بخش نفسانی وجود آدمی است و بقیه چیزها بهانه و روبناست.
اگر در روابط فردی، خانوادگی، اجتماعی می¬بینیم كه تفرقه روی می¬دهد مطابق این نگرش باید بدانیم كه جنبه نفسانی و حیوانی وجود آدمی غالب است و او را به سوی خود می¬كشد و به تفرقه می¬رساند.
مولوی بیتی دیگر دارد كه در واقع تفسیر دو بیت آغازین است،می¬گوید:
جان گرگان و سگان از هم جداست متحد جان های شیران خداست
كسانی كه در مسیر راستی ، درستی و خیر و خوبی قدم بر¬می¬دارند وجودشان در فرمان بخش انسانی و معنوی است ، بنابراین با یكدیگر اختلافی ندارند و در اتحاد و صلح و دوستی به سر می¬برند.
اما افرادی كه اهل دروغ ،خود خواهی ،تهمت و دیگر زشتی ها باشند نمی توانند با یكدیگر متحد باشند زیرا این صفات از جنس رذیلت وگناه است و نتیجه طبیعی رذیلت¬ها و پستی¬ها تفرقه است .
