در دنیای امروز، به‌كارگیری هوش‌مصنوعی در رسانه‌ها به یك ضرورت تبدیل شده است. رادیوفرهنگ با هدف ارتقای كیفیت برنامه‌ها و جذب مخاطبان بیشتر، در این مسیر گام‌های مهمی برداشته است. دكتر سیدمرتضی كاظمی‌دینان، مدیر این شبكه در گفت‌وگوی زیر به تشریح برنامه‌ها، اهداف و چالش‌های پیش‌روی برنامه‌سازی رادیویی با استفاده از فناوری‌های نوین پرداخته است.
كاظمی‌دینان با اشاره به وجود عزم جدی در رادیوفرهنگ برای به‌روزرسانی و همگامی با فناوری‌های نوین، بیان كرد: رادیوفرهنگ از سال گذشته كارهای متعددی را در ارتباط با هوش‌مصنوعی و كاربرد آن در تولید برنامه‌ها و محتوا آغاز كرده و یكی از شبكه‌های پیشتاز معاونت صدا در این زمینه بوده است.
وی افزود: سال قبل جلسه‌ای با حضور مدیركل نظارت و ارزیابی برنامه‌های صدا برگزار و در آن به اهمیت هوش‌مصنوعی و كاربردهای آن پرداخته شده است.
هدف، ارتقای كیفی است
كاظمی‌دینان افزود: هدف اصلی ما از به‌كارگیری هوش‌مصنوعی، ارتقای كیفیت برنامه‌ها و فراهم‌كردن محتوای جذاب و خلاقانه برای شنوندگان است. ما توانسته‌ایم برنامه‌هایی تولید كنیم كه نه فقط ماندگار هستند، بلكه به‌نوعی صدای جدیدی را در رادیو به گوش مخاطبان می‌رسانند.
مدیر رادیوفرهنگ همچنین به چالش‌های موجود در این زمینه اشاره می‌كند و می‌گوید: یكی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، ایجاد تعادل بین تكنولوژی و خلاقیت انسانی است. باید اطمینان حاصل كنیم كه محتوای تولیدشده هوش‌مصنوعی، همچنان روح و احساس انسانی را منتقل می‌كند. همچنین نیاز به آموزش و آشنایی بیشتر با این فناوری‌ها در میان تولیدكنندگان محتوا در رادیو وجود دارد. ازجمله محدودیت‌ها و چالش‌ها برای رادیو، محدودیت‌های ابزارهای متن به گفتار است كه در ابزارهای بومی‌شده زبان فارسی با محدودیت كیفیت و تنوع صدایی مواجهیم و بیشتر ابزارهای قدرتمند برای زبان انگلیسی ساخته شده‌اند. به‌علاوه در برخی موارد اشكال در تلفظ واژه‌‌ها و درك ناقص از زمینه و مفهوم وجود دارد.
مدل مناسب برای هوش‌مصنوعی
كاظمی‌دینان در پاسخ به این سؤال كه بهترین مدل هوش مصنوعی برای تولید برنامه‌های رادیویی چیست، می‌گوید: مدل‌های پیشرفته مبتنی بر متن و زبان، ابزارهای صوت‌محور و دیگر شبكه‌های عصبی عمیق می‌توانند ابزارهای مناسبی برای تولیدمحتوای رادیویی باشند. البته، ما باید از این مدل‌ها به‌گونه‌ای استفاده كنیم كه محتوای تولیدی نه‌فقط دقیق و معتبر باشد، بلكه با نیازهای فرهنگی و اجتماعی جامعه نیز همخوانی پیدا كند.
وی در ادامه به كاربرد مدل‌های زبانی بزرگ رایج در دنیا اشاره می‌كند: این مدل‌ها می‌توانند در تولیدمحتوای متنی، گفتاری و حتی تحلیل داده‌ها به ما كمك كنند و می‌توان از آنها برای ایجاد روایت‌ها، گفت‌وگوها و محتوای خلاقانه بهره برد. این مساله به ما این امكان را می‌دهد كه برنامه‌های رادیویی جذاب‌تری تولید كنیم كه به سلیقه و نیازهای شنوندگان پاسخ دهد.
مدیر رادیوفرهنگ با اشاره به تولید مجموعه «فرزانگان فرهنگ» در فضای مجازی، این اثر را نمونه‌ای موفق از تلفیق هنر و فناوری دانست و گفت: این مجموعه با استفاده از ظرفیت هوش‌مصنوعی و با همكاری مهدی احمدی تولید شده و در آن معرفی شخصیت‌های مهم فرهنگی كشورمان مورد توجه قرار گرفته است. «فرزانگان فرهنگ» نامزد بخش مجازی جشنواره پژواك نیز بوده كه حاكی از كیفیت بالای این اثر است.
تجربه ایستگاه 106
كاظمی‌دینان در ادامه به برنامه پرمخاطب «ایستگاه 106» اشاره كرد و افزود: از تیرماه 1403، بخش جدیدی با كاربرد هوش‌مصنوعی به برنامه افزوده شده؛ بخشی متفاوت كه در آن دو شخصیت هوشمند به نام‌های «هوش» و «هوشنگ»، به‌عنوان یك زوج مصنوعی، با گویندگان وارد گفت‌وگو می‌شوند. این زوج دیجیتال با نگاهی شیرین و درعین‌حال تأمل‌برانگیز به طرح موضوعات اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی می‌پردازند. طراحی و اجرای این بخش نوآورانه بر‌عهده فاطمه ترسا بوده و از همان آغاز با استقبال مخاطبان روبه‌رو شده است.
وی افزود: نقطه اوج این تحول، تولید یك برنامه مستقل با محوریت مباحث تاریخی است كه به‌زودی روانه آنتن می‌شود. این برنامه تاریخی با استفاده صددرصدی از ظرفیت هوش‌مصنوعی تولید خواهد شد.
كاظمی‌دینان در این خصوص توضیح داد: در این برنامه، متن، گوینده و محقق، همگی از هوش‌مصنوعی هستند. البته تهیه‌كننده با اشراف و نظارت خود، كیفیت محتوای نهایی را تضمین خواهد كرد.
وی گفت: این برنامه كه قرار است از هفتم تیر، سالگرد شهادت آیت‌الله دكتر بهشتی و همراهان‌شان، روی آنتن برود، در اولین قسمت به بررسی شخصیت این شهید بزرگوار خواهد پرداخت. به‌این‌ترتیب، رادیوفرهنگ با بهره‌گیری از هوش‌مصنوعی، تلاش می‌كند گامی جدی در جهت تولیدمحتوای خلاقانه و جذاب برداشته و افق‌های جدیدی را پیش‌روی مخاطبان خود بگشاید.
