از شاهنامه تا علی نامه

گفتگو با مرشد محمدرضا معجونی نقال در برنامه هفت اقلیم

1404/01/03
|
14:47

معجونی در این برنامه در مورد نقالی صحبت كرد و گفت :

هنر نقالی، پرده‌خوانی، منقبت‌خوانی، سخنوری و... همگی جزو هنرهایی هستند كه با روح ایرانی عجین شده‌اند و زیرمجموعه هنرهای ملی و مذهبی كشورمان هستند. او می‌گوید: پرده‌خوانی كه از آن با عنوان هنر صورت‌خوانی هم یاد می‌شود، نوعی نقالی با تصویر است كه به مراسم‌ مذهبی به ویژه عاشورا تعلق دارد. به عبارت دیگر پرده‌خوانی تكامل‌یافته‌ هنر نقالی است كه برای اثرگذاری بیشتر با نقاشی همراه شده‌ است. زمانی كه هنرمندی قصد دارد از رشادت، قهرمانی و پهلوانی یك اسطوره سخن بگوید، شیوه نقالی و پرده‌خوانی را انتخاب می‌كند كه بهترین شیوه است.
او در توضیح بیشتر راجع به این هنر می‌گوید: آسان‌ترین راه ارتباط با مردم، ارتباط كلامی است. از زمان خاندان آل‌بویه و صفویه، هنر نقالی و پرده‌خوانی با رشد و پیشرفت همراه بود و نسل به نسل منتقل می‌شد. در زمان قدیم نقال‌ها در قهوه‌خانه‌ها در ازای گرفتن مزد، كارهایی مانند نقل شاهنامه، بازخوانی داستان‌های رستم و اسفندیار و... انجام می‌دادند و كسب روزی می‌كردند. اجرای پرده‌خوانی همزمان با نقالی انجام می‌شود و داستان از دل پرده بیرون می‌آید. پرده‌های عاشورایی به نیت 72 شهید كربلا، 72 داستان را شامل می‌شود.

آداب پرده‌خوانی
پرده‌خوانی آدابی دارد. این نقال پیشكسوت در این مورد توضیح می‌دهد: شخصیت‌های مثبت پرده را با دست راست و شخصیت‌های منفی را با من تشاء نشان می‌دهیم. آغاز و پایان نقالی و پرده‌خوانی باید با حمد و ثنا باشد.
وی با اشاره به اینكه پرده‌خوانی و نقالی قابلیت این را دارد كه در مناسبت‌های مختلفی از شهادت گرفته تا اعیاد مختلف اجرا شود، بیان می‌كند: داستان هنرهای نمایشی و آیینی به بلندای تاریخ است به طور مثال زمانی كه مردم برای شكار بیرون می‌رفتند و هر یك قصه شكار خود را برای دیگران تعریف می‌كردند از هنر پرده‌خوانی استفاده می‌شد. نقالی و پرده‌خوانی یك هنر ملی، میهنی و مذهبی است كه در همه ایام مانند عید نوروز، ماه رمضان، ماه محرم و... از آن استفاده می‌شود. هنر نقالی یك هنر مردمی و صاف و ساده و مخصوص مردم كوچه و بازار است. نقال‌ها در كار خود مشكلات اجتماعی را مطرح می‌كنند و به مردم پندیات می‌گویند.

معجونی در پایان به اهمیت نقالی از جنبه ملی و میهنی و همچنین از جنبه دینی و مذهبی آن اشاره كرد و گفت: اگر من حماسه‌های اساطیر بزرگ را نقالی می‌كنم، تنها دلیل آن، حفظ و گسترش فرهنگ ناب ایرانی است.

دسترسی سریع